آیا خرج کردن برای تبلیغات انتخاباتی، هزینه است؟ هزینه‌های پرمنفعت

آیا خرج کردن برای تبلیغات انتخاباتی، هزینه است؟
هزینه‌های پرمنفعت
مهشید خیزان
تبلیغات یکی از اساسی‌ترین مسائل در نشان دادن یک موضوع به افراد است؛ هرچه تبلیغات برای مردم جذاب‌تر و ملموس‌تر باشد، به آن تجارت کمک می‌کند که موفق‌تر باشد. درحال حاضر در تمام دنیا از انواع تبلیغات برای مسائلی همچون انتخابات، فروش محصولات و ... استفاده می‌کنند. درهمین راستا دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری که گذشت، هر 6 نامزد انتخابات به انواع تبلیغات پرداختند؛ از بیلبوردهای تبلیغاتی گرفته تا بروشورها و دستبندهای مختلف. شاید بتوان یکی از دلایل موفقیت حسن روحانی را همین تبلیغات در سطح شهرها دانست. ازطرفی یکی از مسائلی که در این بین مطرح می‌شود، هزینه تبلیغات است؛ برخی معتقدند در انتخابات گذشته هزینه‌هایی که نامزدها برای تبلیغات انجام دادند، عملا اتلاف هزینه بوده و نقش خاصی در نتیجه نداشته است. اما از آنجایی که در زمان حاضر حرف اول را تبلیغات می‌زند، در نتیجه نمی‌توان از کنار این هزینه‌کردها به سادگی گذشت.


بنابراین در دنیای پیشرفته امروز، سرعت و رقابت دو اصل مهم در فعالیت‌های تجاری و اقتصادی محسوب می‌شوند. در نتیجه اگر قصد داشته باشیم شاهد رشد فعالیت‌های تجاری خود باشیم، لازم است سطح کیفی و میزان فروش محصولات خود را افزایش دهیم. یکی از گزینه‌هایی که می‌تواند کمک شایانی را در این زمینه فراهم آورد، استفاده از تبلیغات مختلف است، اما افراد بسیاری در جهان با انتخاب شیوه مناسب و نحوه درست انجام این کار آشنایی ندارند. این امکان وجود دارد که با ایده‌ها و راهکارهای مختلفی در این زمینه مواجه شوید، اما نکته مهم میزان وقت، پول و انرژی است که قصد دارید در این مسیر صرف کنید.
نقش تبلیغات در انتخابات
نقش تبلیغات در انتخابات به ویژه برای حضور حداکثری مردم در پای صندوق‌های رای و یا میزان رای آوری هریک از نامزدهای انتخاباتی بسیار پراهمیت است. همچنین تبلیغات در انتخابات می‌تواند گرایش‌های موجود درافراد را تقویت کند و عامل مثبت و موثری در امر آشنایی و ایجاد نگرش خوش‌بینانه و حضور فعال در امر انتخابات به شمار می‌آید. تبلیغات انتخاباتی به
مجموعه ای از روش‌ها و عملیاتی گفته می‌شود که به صورت مستقیم و غیرمستقیم منجر به اشاعه شخصیت، تفکر، نظرات، انتقادات، پیشنهادها و برنامه‌های نامزد انتخاباتی می‌شود و شامل رساندن و شناساندن آن به بطن جامعه و تک تک افراد با هدف ایجاد حس اعتماد در آنها به منظور رای دادن به فردی برای گرفتن پست و منصبی است که لازمه آن انتخاب شدن به وسیله
رای گیری است.
تبلیغات انتخاباتی نمونه ای از نمایش اهداف یک نامزد انتخاباتی است تا مردم بتوانند به این وسیله او را بهتر بشناسند. ازطرفی شیوه و نحوه تبلیغات می‌تواند در افزایش حضور مردم در پای صندوق‌های رای، اثر به‌سزایی داشته باشد و بی شک عرضه پوسترها و هدایای تبلیغاتی، تابلوهای تبلیغاتی و به تازگی بادکنک تبلیغاتی، با محتوای درست می‌تواند در جلب آرای مردم موثر واقع شود.
هدف نامزدها از تبلیغات، تاثیرگذاری بر تصمیم رای دهندگان است و نامزدی می‌تواند در این عرصه موفق عمل کند که بتواند با بهره گیری از بهترین ابزارهای تبلیغاتی توجه مردم را به خود جلب کند. با توجه به اینکه آگاهی و سواد سیاسی مردم جامعه با گسترش رسانه‌های ارتباط جمعی از رشد قابل توجه ای بهره‌مند است، چنانچه تبلیغات با کیفیت و شکل مناسبی انجام نگیرد به یک ضد تبلیغ تبدیل بدل خواهد شد که پیامد آن حاصل شدن نتیجه ای خلاف انتظار است. بنابراین تبلیغات به روش مناسب در حضور حداکثری مردم در انتخابات نقش مهمی دارد.
نمادهای موثر بر جلب توجه
محمد طحانی در گفت‌وگو با «ابتکار» درخصوص تاثیر تبلیغات محیطی در مسائلی همچون انتخابات ریاست جمهوری گفت: از آنجایی که اینگونه تبلیغات برای مشاغل مختلف نیز زیاد شده، بنابراین شاید بتوان گفت برای اقشار متوسط رو به پایین که با اینترنت و فضای باز کشور ارتباط کمتری دارند بیشتر است؛ بنابراین لازم است هر نوع تبلیغی برای هر قشری متفاوت باشد.
این گرافیست اضافه کرد: از آنجایی که تبلیغات به نوعی برای نمایش قدرت استفاده می‌شود، بنابراین باید توجه داشت که پیامد منفی نداشته باشد؛ همانطور که تقسیم جامعه به 4 و 96 درصدی ازسوی آقای قالیباف، تبعات منفی بر جامعه داشت.
طحانی درخصوص این موضوع که برخی معتقدند تبلیغات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری هزینه بالایی داشت و عملا این هزینه‌ها تاثیر چندانی نداشت، تاکید کرد: در این خصوص معتقدم تبلیغاتی همچون تیزهای منتشر شده از تلویزیون، تاثیر بیشتری داشت؛ به دلیل آنکه همه نوع قشری به راحتی می‌توانستد آن را مشاهده کنند، به‌طور قطع تاثیر بیشتری داشت. البته این نوع تبلیغ نیز هزینه بالایی دارد، اما به هر طریق در تمام دنیا تبلیغ برای هر تجارت و شناساندن هر فرد و موسسه‌ای، بیشترین تاثیر را دارد. وی ادامه داد: در انتخاباتی همچون ریاست جمهوری که معمولا اغلب مردم، نامزدها را می‌شناسند، قطعا تبلیغات محیطی تاثیر کمتری دارد، اما در کل استفاده از نمادها نیز تاثیر خوبی در اینچنین برنامه‌هایی دارد. همانطور که آقای روحانی از رنگ بنفش به عنوان نمادشان استفاده کردند که قطعا تاثیر بسزایی در اغلب افراد داشت.
طحانی در پایان در رابطه با برخی تبلیغات عوام فریبانه تاکید کرد: تبلیغاتی همچون پخش کردن پول و غذا و ... در برخی اقشار تاثیر دارد اما درواقع هنر را زیر سوال می‌برد، هزینه‌بر بوده و نمی‌توان نتیجه مورد نظر را از هر قشری داشت.



لزوم شفاف سازی تبلیغات انتخاباتی
در دنیا و کشورهای توسعه یافته، هزینه تبلیغات نامزدها شفاف بوده و مردم در جریان این هزینه‌ها هستند. دلیل این موضوع این است که در آن کشورها، احزاب وجود دارد و میتینگ‌ها، هزینه‌های تبلیغات و گردهمایی‌هایی را تقبل می‌کنند. ازسوی دیگر طرفداران نامزدهای مختلف، از هواداری بودن، برخی هزینه‌ها را تقبل می‌کنند. اعضای حزب‌ها نیز ممکن است بخواهند بعدها در انتخاباتی نیز شرکت کنند که از این طریق نیز می‌توانند به صورت داوطلبانه، کمک‌های مالی را به نامزدها داشته باشند.
در کشورهای پیشرفته بسیاری از گردهمایی‌ها به وسیله مردم برگزار می‌شود؛ بنابراین این گردهمایی‌ها که اغلب توسط هواداران برگزار می‌شود، امکانات آن مراسم نیز از طریق خود آنها معین خواهد شد.
پس در نتیجه هزینه انتخابات از دو طریق طرفداران حزب و همایش‌های مردمی به دست می‌آید. از آنجایی که احزاب در دنیا مالیات می‌پردازند، به همین دلیل تمام هزینه‌های آنها شفاف است و به هواداران اعلام می‌شود. در نتیجه اینکه اگر می‌خواهیم در ایران هم شفافیت لازم را مشاهده کنیم، از دوره‌های بعد هزینه‌های تبلیغات را برای مردم شفاف سازی کنیم.
مجید رضاییان
استادیار دانشگاه و پژوهشگر ژورنالیسم