روزنامه شرق
1399/06/19
عروس خاورمیانه در میانه بحران
عروس خاورمیانه در میانه بحران صباح زنگنه . تحلیلگر روابط بین‌الملل لبنان بار دیگر با گزینه‌ای جدید، در انتظار دولت تازه است. پس از کناره‌گیری حسان دیاب، به‌طور طبیعی باید فردی دیگر مأمور تشکیل کابینه می‌شد. گمانه‌زنی‌های زیادی درباره انتخاب حریری برای این سمت مطرح بود که مشخص بود فضای داخلی لبنان چنین اجازه‌ای نخواهد داد؛ چرا‌که او نیز امتحان خود را پس داده و مردم لبنان به شرایط نامساعد گذشته اعتراض دارند. حسان دیاب می‌توانست مشکلات لبنان را سامان دهد اما در حل مشکل بانک مرکزی و اصلاح سیستم بانکی و معادلات مالی با فشار سیاسی و روانی جریان حامی سعد حریری ناگزیر به استعفا شد. مصطفی ادیب اکنون مأمور تشکیل کابینه شده و متأسفانه شرایط لبنان به‌ویژه بعد از انفجار بندر بیروت به‌گونه‌ای است که اگر ادیب هم پشتوانه محکمی نداشته باشد و از سوی احزاب داخلی و کشورهای خارجی بازیگر در فضای لبنان حمایت نشود، حتما احتمال موفقیت او کم است. ادیب سیاست‌مدار تازه‌کار و ناشناخته‌ای نیست و در دولت‌های قبلی مشاور نجیب میقاتی بوده و سابقه سفارت دارد. بنابراین مواضع میقاتی بر او تأثیرگذار است و می‌توان تا حدی روش او را حدس زد. او همچنین با احزاب و گروه‌های مختلف تعاملات مناسبی دارد. در لبنان اگر نخست‌وزیر مورد توافق کامل احزاب لبنانی نباشد، نمی‌تواند کنترل کامل اوضاع را به دست گیرد و اگر توان حل مشکلات اقتصادی کشور را نداشته نباشد، احتمالا با وضعیتی مشابه حسان دیاب روبه‌رو خواهد شد. گمانه‌‌زنی‌هایی که درباره ارتباطات او با فرانسه و تابعیت دوگانه‌اش مطرح شده و انتخاب او درست پیش از سفر مکرون، امروز فضای داخلی لبنان را تحت تأثیر قرار داده است. اینکه آیا حل مسائل لبنان با دخالت فرانسه، از یک ژست سیاسی و سفر تشریفاتی فراتر می‌رود یا نه، هنوز مشخص نیست. وقتی سیاست و منافع عربستان ایجاب کرد سعد حریری نخست‌وزیر لبنان را فراخواند، او را بازداشت و از ادامه نخست‌وزیری منع کرد؛ بنابراین اکنون هم فردی مثل ادیب و جریان المستقبل نباید روی حمایت فرانسه حساب کنند؛ در‌عین‌حالی که پاریس تنها بازیگر صحنه لبنان نیست تا زمانی که سیاست عربستان در قبال لبنان بر اساس ایجاد تنش و اختلاف باشد، این برنامه را ادامه خواهد داد و مانع ایجاد توافق و همکاری بین احزاب و گروه‌های سیاسی در این کشور میشود.ممکن است با حمایت فرانسه، فشارها علیه دولت مصطفی ادیب کاهش پیدا کند اما تنش‌ها به‌طور‌کلی در لبنان از بین نخواهند رفت. بحران اقتصادی- مالی لبنان متراکم شده و باید دید تا چه حد می‌توان آن را از بین برد. سال‌ها طول کشیده تا این بحران به وجود آمده است و نمی‌توان آن را در مدت کوتاهی از بین برد؛ بنابراین باید منتظر شد و برنامه‌های مصطفی ادیب را دید. نخست‌وزیر جدید بیروت با دیدگاه نوین و بافت دیپلماتیکی وارد عرصه تحولات لبنان میشود. همان‌طور که اشاره شد ادیب با نجیب میقاتی همکاری داشته و ممکن است نجیب میقاتی واسطه همکاری او با عربستان شود. به نظر می‌رسد دولت ادیب از دولت‌های قبلی لبنان موفق‌تر خواهد بود زیرا بحران‌ها خیلی بیشتر شده و مردم ناامید و عصبانی هستند. انفجار بیروت بسیاری از شرایط را تغییر داده و تمام لبنانی‌ها مایل هستند که به جایی برسند. در چنین شرایطی احزاب سیاسی وابسته به جریان 14 مارس دیدگاه‌های متفاوتی مطرح می‌کنند. بههرحال، باید دید در آن تعاملات و دادوستدهای سیاسی لبنانی‌ها به کجا خواهند رسید. در مجموع باید گفت موفقیت در لبنان نسبی است و موفقیت مطلق وجود ندارد؛ مگر اینکه از 50 درصد بالاتر باشد، این یک موفقیت است. حل بحران اقتصادی لبنان مهم‌ترین چالش پیش‌روی دولت جدید خواهد بود. فساد سران احزاب سیاسی به‌ویژه رهبران جریان 14 مارس یکی از عوامل جدی اعتراضات مردم است که اینها مادام‌العمر از رانت‌های سیاسی برخوردارند. فشارهای آمریکا، تحریم‌های مختلف، تحریم شخصیت‌ها، تحریم حزب‌الله و سایر فشارها به مشکل اقتصادی مالی در لبنان دامن زد. با توجه به اینکه معاملات اقتصادی در سطح جهانی بیشتر با دلار است، آمریکا بانک‌های لبنان را عملا از این نوع فعالیت (انجام معاملات) محروم کرد و زمینه‌ساز تشدید بحران‌ها شد. بههرحال فشار آمریکا علیه حزب‌الله و نقش این جریان ملی در مسائل لبنان را نیز نباید از نظر دور داشت. حزب‌الله با نخست‌وزیری حریری مخالف نبود و این گزینه 14 مارس بود که تحت فشارهای عربستان، فعلا کنار نشسته است. حزب‌الله روحیه مثبتی نسبت همه به افرادی که در این ایام کابینه تشکیل داده‌اند، دارد؛ چرا‌که از جایگاه و مبانی خودش مطمئن است. میشل عون، رئیس‌جمهور لبنان اعلام کرده ساختار سیاسی لبنان نیازمند بازنگری جدی است. این سخن معانی زیادی دارد و طرح‌های زیادی می‌تواند محل بحث قرار بگیرد. کسی می‌تواند مسئولیت را بر عهده بگیرد که بتواند برای انتظارات مردم طرح و پاسخ قانع‌کننده داشته باشد و کشور را از شرایط نابسامان اقتصادی خارج و از تنش‌های سیاسی عبور کند. همه اینها به یک فرد مقبول احتیاج دارد؛ کسی که هم بیشترین حمایت داخلی را دارد و هم بتواند با بازیگران خارجی تعامل و بازی کند.
سایر اخبار این روزنامه
ظهور نوپوپولیسم‌پارلمانی
آیت‌الله طالقانی به روایت سید محمود دعایی
بگذار بدآخر نباشیم
درباره اصلاحات دادگاه مفاسد اقتصادی
روحانی: روابط ایران و ترکیه برای غلبه بر توطئه‌ها تقویت میشود
بهانه آزادی بیان‌برای محکوم‌نکردن این جرم مردود است
چند روایت از یک واقعه
آغاز پروژه ۱۰ساله طولانی‌ترین خط متروتهران
نبرد زنانه با آخرين ديكتاتور اروپا
سایه بورس بر صندوق توسعه ملی
خرید به شرط چاقو؟
تداوم ابهام در هزینه‌های پروژه ۶هزارمیلیاردی تهران
تهدیدها برای تولید داخلی
عروس خاورمیانه در میانه بحران
