روزنامه شهروند
1399/06/25
جیب خالی، لبنیات را به آن سوی مرزها میبرد
[شهروند] قطار گرانی وقتی به ایستگاه لبنیات رسید خطر حذف شیر، ماست و پنیر از سبد غذایی مردم بیشتر شد. افزایش قیمتها با اقتصاد راکد جامعه گره خورد. مرداد ماه بود که لبنیات 30درصد گران شد؛ گرانی که گفته میشد به دلیل بالارفتن هزینههای تولید و تحت تأثیر شرایط اقتصادی کشور است و هیچ ربطی به تولیدکننده ندارد.با این افزایش قیمت باز توان خرید مردم کمتر شد این در حالی بود که فرهنگ مصرف شیر و لبنیات در کشور ما ضعیف است. آنطور که مسئولان میگویند سرانه مصرف لبنیات در کشور ما 80 کیلوگرم است اما میانگین مصرف جهانی 160 کیلوگرم و این رقم در کشورهای اروپایی و آمریکا به 350 تا 500 کیلوگرم میرسد، اما واقعیت این است که سرانه مصرف در کشور ما حتی کمتر از این رقم است که برخی آن را تا 55 کیلوگرم هم اعلام کردهاند و این یعنی فاجعه. حالا کار به جایی رسیده که بیپولی مردم محصولات لبنی را روی دست تولیدکنندگان گذاشته تا جایی که کار به صادرات این محصول رسیده است و دبیر اتحادیه تولیدکنندگان صنایع لبنی خراسان در این زمینه میگوید: «تولید به اندازه نیاز کشور است اما مردم به دلیل وضع بد اقتصادی نمیتوانند لبنیات مصرف کنند؛ به همین دلیل مجبور به صادرات این محصولات هستیم.»این نخستینباری نیست که صنایع لبنی قیمتها را افزایش میدهند. آنها سابقه طولانی در این کار دارند، حتی شده در طول سال سه، چهار بار قیمتها را افزایش دادهاند و پس از آن ستاد تنظیم بازار را تحت فشار قرار داده و افزایش قیمت را به تصویب رساندهاند. کارخانههای لبنی توجیهاتی برای خودشان درباره افزایش قیمت دارند که البته بخشی از آنها درست است. آنها تورم بازار، بالارفتن قیمت محصولات وارداتی و افزایش قیمت شیر خام را دلیل بالابردن قیمت اعلام میکنند اما این افزایش قیمت باید تناسبی با شرایط موجود هم داشته باشد. در حالی که گرانی لبنیات کلافی سر درگم بود، پیچیدگی ارزی، تولید داخلینداشتن و نژاد گاوها غائله کره را هم ساخت. بیشتر از ۵۰درصد کره ایران وارداتی است. سعید صارمی، معاون دفتر تنظیم بازار وزارت صنعت، معدن و تجارت، در مورد افزایش قیمت کره خوراکی گفته بود: «میزان نیاز کشور به کره سالانه حدود ۵۰ تا ۶۰هزار تن است که از این میزان تا سال ۹۸ حدود ۳۵ تا ۴۰هزار تن از طریق واردات تأمین میشد و بقیه نیاز مصرفی کشور تا کنون از طریق تولیدات داخلی تأمین شده است. تا خرداد ۹۸ واردات کره با ارز ۴۲۰۰ تومانی انجام میشد اما با توجه به سیاستهای جدید ارزی از خرداد سال گذشته ارز واردات کره از ارز دولتی به ارز نیمایی تغییر کرد. بنابراین پیشبینی این بود که با توجه به موجودی مکفی واردات قبلی کره با ارز ۴۲۰۰ تومانی میتوانست بازار را تا پایان شهریور امسال پوشش دهد که این پیشبینی تقریبا درست بود و تاکنون واردات قبلی نیاز بازار این محصول را تأمین میکرد. اما با توجه به اتمام موجودی انبارها بنابراین قیمت کره خوراکی وارداتی با ارز نیمایی در بازار عرضه میشود و کره تولید داخلی نیز با قیمت جدید که متأثر از قیمت خرید جدید شیر خام و همچنین ارز نیمایی است، عرضه خواهد شد.» با توجه به بحران کره بر اساس تصمیم کارگروه ستاد تنظیم بازار، از روز دوشنبه، بیستوچهارم شهریور، کره داخلی ۱۰۰ گرمی با نرخ مصوب ۸هزار تومان در بازار عرضه میشود؛ این یعنی افزایش دوباره قیمتها. حالا با این اوضاع میشود اطمینان پیدا کرد که قیمت دیگر لبنیات دوباره اوج نگیرد. حالا وزارت جهاد کشاورزی مکلف شده برای افزایش تقاضای ناشی از خوداتکایی و مصرف کره داخلی مقادیر تولید شیر را نیز افزایش دهد که اثر کنجاله نیز بر قیمت شیر محاسبه میشود اما کلامی، سرپرست معاونت بازرگانی داخلی وزارت صنعت، معدن و تجارت میگوید: «باید این قیمتها رعایت شود و دامداران و فعالان این عرصه اجازه افزایش قیمت شیر خام را ندارند.»
مهدی هدایتنیا، دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان رضوی، هم در خصوص دلایل افزایش قیمت لبنیات میگوید: «علت افزایش قیمت لبنیات نهادههای دامی است، نهادههای دامی مورد نیاز گاوداران که قیمتگذاری شیر براساس آن انجام میشود، تأمین نمیشود. قیمت نهادهها چندبرابر شده و گاودار نمیتواند روی شیر قیمتگذاری کند و نهایتا به تولیدکننده بفروشد، وقتی خوراک دام تأمین شود، قیمت تمام لبنیات ثابت خواهند ماند اما زمانی که قیمت خوراک دام نوسان دارد، قیمت لبنیات هم دچار نوسان خواهد شد. مواد اولیه مورد نیاز ما با ارز ۱۲هزار تومان تهیه میشد اما در حال حاضر با ارز ۲۴هزار تومانی این مواد تهیه میشود. به دلیل صادرات بخشی از لبنیات مواد اولیه به اندازه نیاز در کشور وجود ندارد و مشکل این قضیه باید به صورت ریشهای حل شود. فرض کنیم از صادرات هم جلوگیری شود، باز هم کارخانجات باید شیر را با قیمت بالا بخرند و طبیعتا هیچ تفاوتی برای کشور نخواهد کرد؛ چون مردم نمیتوانند لبنیات بخرند. مطابق آنچه دولت قیمتگذاری کرده، لبنیات در سال جاری ۲۰ تا ۳۰درصد افزایش قیمت داشته است. وقتی ارز افزایش قیمت پیدا میکند، قیمت تمام محصولات بالا میرود اما دولت دستور میدهد که لبنیات را با قیمت ثابت به فروش برسانند.»