روزنامه ابتکار
1399/06/30
معیار انجمن هنرهای نمایشی برای حمایت از گروه‌های تئاتری چیست؟ نور شفاف‌سازی بر صحنه غبارگرفته
گروه فرهنگ و هنر – چندین سال است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اجرای سیاست‌های این وزارتخانه در زمینه لزوم شفاف‌سازی و دسترسی آزاد به اطلاعات، فهرست منابع مالی و عملکرد معاونت‌های گوناگون وزارت ارشاد را منتشر می‌کند. چندی پیش معاونت امور هنری در همین راستا فهرست قراردادهای حمایت از اجرای آثار نمایشی توسط انجمن هنرهای نمایشی در سال ۱۳۹۸ را منتشر کرد. فهرستی که با ابهامات بسیاری همراه بوده است.سال 97 بود که مدیرکل هنرهای نمایشی وقت وعده‌ای برای انتشار کمک‌هزینه‌ها از گروه‌های تئاتری داد. در اردیبهشت سال گذشته، اداره کل هنرهای نمایشی گزارشی را از هزینه‌های انجام شده در جشنواره تئاتر فجر سال ۹۷ منتشر کرد که خبری از جزئیات در آن نبود و بعد هم گزارش دیگری منتشر شده باز هم در برخی موارد اطلاعات دقیقی ذکر نشده، این در حالی است که برای چند دوره اخیر جشنواره گزارش‌های کاملی منتشر شده بود.
در جدول مربوط به جشنواره فجر سال ۹۷ هزینه بخش‌های مختلفی مثل حق‌الزحمه گروه‌های نمایشی، دستمزد داوران و هیات‌های انتخاب و عوامل اجرایی، هزینه اسکان و پذیرایی و رویدادهای جانبی ذکر شده که اگر هر کدام از آنها با دقت بررسی شوند سوالات مختلفی پیش می‌آید چون اطلاعاتشان ناقص است و برداشت درستی از تناسب هزینه‌ها به دست نمی‌آید.
نکته مهم این بود که تعداد شاخص‌های بعضی آیتم‌ها قید نشده و فقط یک رقم کلی درج شده است. مثلاً برای کمک هزینه گروه‌های نمایشی در بخش‌های مختلف رقابتی و غیررقابتی اصلاً تعداد آثار در جدول مشخص نیست. همچنین برای حق‌الزحمه ۷۴۷ میلیون تومانی نمایش‌های غیرایرانی نیز شاخص و تعدادی نیامده در حالی که همیشه این بخش مورد مناقشه و محل ابراز نظرهای مختلف بوده و می‌توانست خیلی شفاف‌تر باشد.
همان زمان هم رسانه‌های گوناگون درباره ایرادات و ابهامات این شفاف‌سازی گزارش‌های گوناگونی منتشر کردند و گفتند منتشر نکردن ریز جزئیات این هزینه‌ها ایجاد شائبه خواهد کرد.
در دو سال گذشته یکی از مسائل مورد تاکید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، شفاف‌سازی در امور مختلف بود ولی تقریبا بجز سازمان سینمایی هیچ کدام از زیرمجموعه‌های این وزارتخانه چنین دستور و تاکیدی را به صورت امری همیشگی اجرا نکردند. در چند سال اخیر بارها از طریق رسانه‌های مختلف بر این موضوع تاکید و از سوی کارشناسان و هنرمندان این پرسش مطرح می‌شد که به طور مشخص در حوزه تئاتر نحوه هزینه کرد بودجه اندک تئاتر چه بوده و به زبانی ساده‌تر پول تئاتر صرف چه شده است؟ شهرام کرمی، مدیرکل پیشین هنرهای نمایشی در سال‌های 97 و 98، درباره اینکه چرا فهرستی از حمایت‌های اداره کل منتشر نمی‌شود تا لااقل بعضی هنرمندان اینقدر گله‌مند نباشند؟ گفته بود که تمایل دارد این کار را انجام دهد اما فکر می‌کند این کار شائبه ایجاد می‌کند و هر هنرمندی ممکن است خود را با دیگری مقایسه کند که چرا کمتر گرفته است.
حالا در حالی که نیمی از سال 99 سپری شده است، حدود 10 روز پیش فهرست آثار مورد حمایت انجمن هنرهای نمایشی در سال ۹۸ (در تهران) منتشر شده است. بنا بر گزارشی که به تاریخ 10 شهریور در سامانه شفاف‌سازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بارگذاری شده است، فهرست نمایش‌هایی که سال 98 و برخی هم در سال 97 در تمام سالن‌های دولتی و غیردولتی اجرا شده و کمک هزینه دریافت کرده‌اند با مشخص بودن زمان اجرا، ثبت شده است. براین اساس مشخص است که از نمایش‌های تئاتر شهر گرفته تا نمایشی در یک سرای محله، با رقم سه میلیون تا 220 میلیون تومان شامل این حمایت شده‌اند.
اگرچه این جدول جزئیات قابل توجهی دارد، اما در این گزارش کمک هزینه‌ی داده شده به نمایش‌ها و کارگردان‌ها به طور کلی و براساس محل اجرا مرور میشود.
بیشترین میزان حمایت صورت گرفته سال 98 در تئاتر شهر بوده که حدود یک میلیارد و 300 میلیون تومان میشود.
در این مجموعه بیشترین حمایت با رقم 95 میلیون تومان به حسین مسافر آستانه برای نمایش «برگشتن» داده شده که در ماه‌های آبان و آذر سال قبل مدتی اجرا شد و البته این نمایش مدتی قبل در تماشاخانه سرو هم روی صحنه رفت و در نخستین دوره جایزه بزرگ سرو هم که توسط انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس به مدیریت حمید نیلی - مدیرعامل پیشین انجمن هنرهای نمایشی - برگزار شد، تندیس سرو، دیپلم افتخار و حایزه نقدی بهترین کارگردانی و نمایش برگزیده را هم دریافت کرد.
به دلیل آنکه انتشار آمار تماشاگران سالن‌های دولتی در سال گذشته متوقف شد، نمی‌توان به طور دقیق و با عدد و رقم تعداد مخاطبان هر کدام از نمایش‌های اجرا شده در تئاتر شهر و اینکه چقدر بلیت فروخته شده را اعلام کرد، اما سال گذشته سال پرفروغی برای تئاتر شهر نبود که قطعا برخی اتفاق‌های اجتماعی را که منجر به تعطیلی سالن‌ها شد نمی‌توان بی‌تاثیر دانست و در عین حال کیفیت برخی اجراها نیز در جای خود قابل بحث بوده است.
در سال گذشته علاوه بر سالن‌های تئاتر شهر، 131 میلیون و 500 هزار تومان برای آثار اجرا شده در محوطه این مجموعه هزینه شده است.
در تالار مولوی که بیشتر آثار دانشجویی روی صحنه می‌روند در مجموع 71 میلیون تومان به نمایش‌های اجرا شده‌اش کمک هزینه داده شده که البته هر کدام رقم‌های اندک و دانشجویی متغیر بین 3 تا 6 میلیون تومان داده شده ولی بیشترین حمایت از آرش‌فلاحت پیشه برای نمایش «پنهان خانه پنج در» با 20 میلیون تومان صورت گرفته است.
مجموع این حمایت‌ها نزدیک به پنج میلیارد تومان است که تقریبا بیشتر آنها در ماه‌های اخیر پرداخت شده است.
نکته مورد توجه در میزان حمایت از آثار نمایشی که به تفکیک سالن و تاریخ اجرا در این جدول مشاهده میشود ناعادلانه بودن این پرداخت‌هاست چون با نگاهی به این فهرست متوجه می‌شویم که رقم‌های پرداختی ارتباط زیادی به کیفیت، تعداد اعضای گروه و یا پرمخاطب بودن آثار ندارد بلکه در بیشتر موارد اعتبار نام‌ها، روابط و البته میزان شاکی بودن افراد از مورد حمایت واقع نشدنشان در رسانه‌ها است که باعث پرداخت کمک هزینه بیشتر به آنها شده است.
در این فهرست شاهد آثاری هستیم که در اجرای عمومی کمترین مخاطب را داشته و یا از کیفیت اجرایی مناسبی برخوردار نبودند اما بیشترین کمک هزینه را از انجمن هنرهای نمایشی دریافت کرده‌اند در حالی که شاهد هستیم آثاری که بازده مالی خوبی در اجرای عمومی داشتند و حتی چندین نمایش مستقل که با وجود نداشتن اسم و رسم توانسته بودند توجه مخاطبان و منتقدان را به خود جلب کنند کمک هزینه‌های ناچیزی دریافت کرده‌اند.
همین نگاه گذرا باعث ایجاد پرسش‌های بسیاری در جامعه تئاتری میشود. پرسش‌هایی در حوزه معیارهای تخصیص کمک‌هزینه‌ها، علت عدم انتشار میزان فروش کارها و.... حال باید دید آیا در این ایام کورنا که مسئولان بسیار کمتر از گذشته نشست‌های خبری برگزار می‌کنند آیا در این زمینه پاسخگو خواهد بود یا خیر؟
سایر اخبار این روزنامه
هشدار رئیس ستاد اربعین به موکب‌داران و مردم
به سمت مرزهای ایران و عراق حرکت نکنید!
کورش الماسی
یک پرسش ملی، به کجا میرویم؟
«ابتکار» چالش‌های عدم برنامه‌ریزی مناسب الگوی کشت در عرصه کشاورزی را بررسی می‌کند
الاکلنگ دورریز و گرانی!
معیار انجمن هنرهای نمایشی برای حمایت از گروه‌های تئاتری چیست؟
نور شفاف‌سازی بر صحنه غبارگرفته
سرگرم واکسن و دارو نشوید، پروتکل‌ها را رعایت کنید
صعود کرونا از موج سوم
یارانه سه برابری به فرزند سوم به بعد یا ارائه سهام دولتی به خانوارها، فرزندآوری را تشویق می‌کند؟
نقشه مجلس یازدهم برای تشویق زاد و ولد
سخنگوی حزب اعتماد ملی اعلام کرد
تعیین تکلیف نهاد جایگزین شعسا در آینده نزدیک
گفت‌وگوی عجیب و فرافکنانه رئیس دولت نهم و دهم با رادیو اروپای آزاد چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
بندبازی احمدی‌نژاد روی خطوط قرمز
رئیس‌جمهوری در جلسه ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا:
کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی در هفته‌های اخیر، نگران‌کننده است
هشدار شدید اللحن فرمانده کل سپاه به ترامپ درصورت کم شدن یک تار مو از سر هر ایرانی
کرک و پشم‌تان را به باد می‌دهیم!
در پست اینستاگرامی مطرح شد
انتقاد عضو شورای نگهبان از عدم تشکیل کمیسیون قضایی در مجلس
سخنگوی حزب اعتماد ملی اعلام کرد
تعیین تکلیف نهاد جایگزین شعسا در آینده نزدیک
هشدار شدید اللحن فرمانده کل سپاه به ترامپ درصورت کم شدن یک تار مو از سر هر ایرانی
کرک و پشم‌تان را به باد می‌دهیم!
