دغدغه جنگ و مهاجرت هیچگاه رهایم نکرد


صبح دیروز از مجموعه کتاب «تریلوژی‌های جنگ» به قلم ایوب آقاخانی که اختصاص به نمایشنامه‌هایی درباره دفاع مقدس و فرماندهان شهید این دوران دارد، رونمایی شد. در این مراسم مدیران و هنرمندانی چون قادر آشنا مدیرکل هنرهای نمایشی، مهدی شفیعی مدیرکل اسبق هنرهای نمایشی و مدیر مسئول روزنامه ایران، ارمغان بهداروند پژوهشگر تئاتر، حمیدرضا افتخاری مدیرکل هنرهای نمایشی رادیو و عبدالحمید قره‌داغی مدیرعامل انتشارات سوره مهر حضور داشتند. این کتاب شامل سه نمایشنامه درباره محمد جهان‌آرا، مصطفی چمران و احمد کشوری با عنوان‌های «هفت عصر هفتم پاییز»، «تکه‌های سنگین سرب» و «کابوس شب نیمه پاییز» است که هر سه از فرماندهان شهید دوران دفاع مقدس هستند. همچنین سه نمایشنامه دیگر با عناوین «فصل خون»، «آسمان و زمین» و «اروند خون» نیز در این مجموعه به چشم می‌خورد که درباره وقایع نگاری هشت سال دفاع مقدس هستند.
داستان‌هایی به یادماندنی
در ابتدای مراسم قادر آشنا ضمن خرسندی از انتشار این کتاب عنوان کرد: هشت سال دفاع مقدس بدون تردید برگ زرینی از صفحات این کشور است که باید آن را پاس بداریم. از همین رو معتقدم هر کس که می‌تواند در این زمینه بنویسد نباید کوتاهی کند. باید درباره افرادی که رفتند تا ایرانی امن بسازند، بنویسیم تا یاد و خاطره و فداکاری‌هایشان فراموش نشود. از این‌رو کار آقاخانی در این زمینه جای تجلیل و تقدیر دارد. او ادامه داد: معتقدم زبان هنر مؤثرترین ابزار برای ترویج هنر و فرهنگ است پس باید در این زمینه تلاش کنیم. نمایش «تکه‌های سنگین سرب» که درباره شهید چمران نوشته بود همچنان در ذهن من باقی مانده است که همین مسأله نشان‌دهنده تأثیر‌گذاری متون آقاخانی است.


‌نیاز به نگارش متون مختلف
در ادامه مهدی شفیعی مدیرمسئول روزنامه ایران در سخنانی گفت: کتاب «تریلوژی‌های جنگ» که راجع به رویدادها و وقایع جنگ است و به همت سوره مهر چاپ شده از منظر هنرمند خوش قلمی به‌نام ایوب آقاخانی نوشته شده‌ است. نگاه و رسالتی که او برای نگارش آثارش در نظر گرفته در جهت ثبت رشادت‌ها و ماندگار کردن فرماندهان جنگ بوده تا نام و یادشان در تاریخ بماند. او افزود: مخاطبان نگاه شاعرانه را در تمامی آثار او می‌بینند. از همین رو نگاهی که آقاخانی به دفاع مقدس دارد نسبت به دیگر آثار متفاوت است. آقاخانی زمان نوشتن این نمایشنامه‌ها با نگاهی به اجرا آنها را به نگارش در می‌آورده است و در پروسه تولید آنها چه به‌عنوان کارگردان چه بازیگر و چه مشاور در کنار پروژه بوده از این‌رو بعد از اجرا، نمایشنامه‌ها شکل و شمایل کامل‌تری پیدا کرده‌اند. شفیعی افزود: نکته دیگر نیز که باعث جذابیت این نمایش‌ها شده این است که افرادی که آنها را اجرا کردند همه از هنرمندان حرفه‌ای تئاتر بودند. همچنین معتقدم اصلاً نیاز به نگارش آثار سفارشی و ستایشی در حوزه مقاومت و دفاع مقدس نیست اما این آثار باید به شکل حرفه‌ای تولید و عرضه شوند. توجه به همین مسأله و داشتن نگاه انسانی به وقایع و رویدادهای جنگ باعث شده استقبال مخاطبان از این آثار قابل توجه باشد. معتقدم چقدر خوب است به سراغ افراد کمتر شناخته شده یا وقایع و رویدادهایی که کمتر مورد توجه مردم بوده است، برویم. ما نیازمند نگارش متون مختلف در این زمینه هستیم چون در طول زمان وقایع و افرادی ماندگار شده‌اند که درباره‌شان نوشته شده است.
وفای به عهد آقاخانی
ارمغان بهداروند نیز در سخنانی بیان کرد: از جنگ نوشتن سی سال بعد از جنگ عهدی است که ایوب آقاخانی برای خودش ایجاد کرده تا از آدم‌هایی بنویسد که نباید در غبار زمان گم شوند. او افزود: جنگی که در کتاب‌های او شاهدش هستیم نه جنگ نظامی بلکه جنگی است که در آن آدم‌هایی را برای ما به تصویر می‌کشد که از مملکت‌شان دفاع کردند و او حالا آنها را برای ما بازتعریف کرده است. در آثار آقاخانی آدم‌ها از هاله قدسی‌شان فراتر رفته و به شکل انسانی و باورپذیر به نمایش گذاشته می‌شوند. این بدون روتوش بودن در نمایشنامه و ورود به زوایایی که کمتر از ابرقهرمانانمان مشاهده کردیم وجه متفاوت آثار ایوب آقاخانی در روزگاری است که از حقیقت نوشتن تاوان دارد پس باید به ایوب تبریک گفت.
دغدغه جنگ و مهاجرت
ایوب آقاخانی نیز در پایان این نشست در سخنانی عنوان کرد: در طول سال‌های فعالیتم ۲ دغدغه جنگ و مهاجرت هیچگاه من را رها نکرده است. ما کارهای سطحی و پوشالی زیاد در این زمینه داشتیم. بنابراین چاپ این مجموعه در سوره مهر و به پیشنهاد مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری تلاشی برای دوری از خط کشی‌ها و ریل‌گذاری در تئاتر بوده که امیدوارم با چاپ این آثار به شکل یک مجموعه دسترسی آسان‌تری برای علاقه‌مندان فراهم شود. او تصریح کرد: در سه نمایشنامه‌ای که به‌صورت واقع‌نگاری نوشتم شعر را به‌عنوان یک عنصر نمادین در مقوله جنگ وارد کردم. در پرتره‌نگاری‌ها نیز بسیار کوشیدم درباره چهره‌های متمایزی از جنگ که نقش تاریخی داشتند، حرف بزنم اما مهم‌ترین مسأله برای من این بود که در آثاری که به نگارش در می‌آورم پای این قهرمانان روی زمین باشد چون ما آنها را همیشه فرشته‌های بالدار و دست نیافتنی ترسیم می‌کنیم که پر بیراه هم نیست اما کوشیدم به‌وجوهی از آنها بپردازم که مردم کمتر از آن مطلع هستند و این افراد را یکی از خود مردم به تصویر بکشم.‌