رئیس مخفی در مدرسه

گزارش: محمدبهبودی‌نیا 
 
بعد از تهیه و انتشار بیش از40 گزارش «سرزده» در روزنامه خراسان و بررسی انتقادهای مردمی در محل ادارات مختلف با حضور مسئولان ارشد استانی، قرار است روزنامه خراسان رضوی با ایجاد تغییراتی  با هدف رصد نامحسوس عملکرد سازمان های مختلف با حضور مدیران ارشد استانی در قالب آیتم جدیدی با عنوان «رئیس مخفی» به بررسی وضعیت خدمت رسانی سازمان ها و ادارات به مردم بپردازد. در این سلسله گزارش ها قرار بر این است که مدیران ارشد بدون هیچ گونه هماهنگی و به صورت ناشناس و نامحسوس به همراه خبرنگار روزنامه خراسان رضوی در ادارات مختلف حاضر شوند و عملکرد کارمندان و کارکنان آن بخش را مورد ارزیابی قرار دهند.
 


آموزش و پرورش از جمله اداراتی است که به دلیل تعداد بالای دانش‌آموزان در استان و بلاتکلیفی و سردرگمی خانواده‌ها درباره  حضور یا حضور نیافتن دانش‌آموزان‌شان در کلاس‌های درس این روزها موردتوجه بسیاری از مردم قرار گرفته است. برخی خانواده‌ها در روزهای اخیر در گفت‌وگو با روزنامه خراسان اعلام کرده‌اند به دلیل ترس از شیوع کرونا در مدارس،حاضر به فرستادن فرزندان‌شان به مدرسه نیستند و از طرفی به دلیل نداشتن استطاعت مالی برای خرید گوشی هوشمند، نحوه  درس خواندن فرزندان‌شان در سال تحصیلی جاری برایشان تبدیل به چالشی شده است؛ به همین دلیل این‌بار به همراه «قاسمعلی خدابنده»،مدیرکل آموزش و پرورش استان خراسان رضوی، برای اجرای این شماره از «رئیس مخفی»بدون اطلاع قبلی و به صورت ناشناس به سطح شهر و تعدادی از مدارس نواحی 1 ، 4 و  ناحیه تبادکان می‌رویم تا میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در مدارس را از نزدیک بررسی کنیم . همچنین پای درددل والدین و دانش‌آموزان بنشینیم.   حضور رئیس مخفی در خیابان‌های شهر به محض رسیدن به خیابان بهجت مشهد به صورت اتفاقی چند مغازه در این خیابان را انتخاب می‌کنیم و به همراه خدابنده وارد این مغازه‌ها می‌شویم و به دنبال فردی می‌گردیم که فرزند دانش‌آموز داشته باشد؛ بعد از چند دقیقه به یک عطاری در این خیابان می‌رسیم ومی‌گوییم از روزنامه خراسان برای انعکاس انتقادات و پیشنهادهای اولیای دانش‌آموزان آمده‌ایم وبدون این‌که خدابنده را معرفی کنم، با این شهروند وارد گفت‌وگو می‌شویم؛ او که مردی میان‌سال است، سه فرزند در مقاطع مختلف تحصیلی دارد . در دوران کرونا ترجیح داده فرزندانش به جای رفتن به مدرسه در خانه بمانند و از آموزش‌های مجازی استفاده کنند؛ حرف برای گفتن زیاد دارد؛ از نبود زیرساخت‌های لازم و ضعف شدید اپلیکیشن شاد گرفته تا شنیده‌هایش از وضعیت وخیم مدارس در دوران کرونا. اومی‌گوید: اول سال تحصیلی به ما گفتند مدارس حضوری است  و یک‌میلیون تومان به عنوان کمک به مدرسه دریافت شد. مدتی بعد  اعلام کردند حضور در کلاس‌ها اجباری نیست؛ به نظر می رسد   گرفتن پول از مردم  بهانه ای بوده است تا هزینه‌هایش را تامین کند. » خدابنده در پاسخ به این انتقاد او، بدون این‌که خودش را معرفی کند، می‌گوید: «     اختیاری اعلام‌کردن کلاس‌ها را نمی‌توان به معنی تعطیلی آن تلقی کرد و خانواده‌ها می‌توانند بچه‌ها را به مدرسه بفرستند؛از طرفی  آن‌طور که آموزش و پرورش اعلام کرده تعطیلی یا دایربودن کلاس‌ها در اختیار ستاد کروناست.» سوال و جواب مستقیم «رئیس مخفی» با ولی دانش‌آموز این ولی دانش‌آموز می گوید :«هم‌اکنون درس‌ها در یک ساعت خاص و مشترک در فضای مجازی ارائه می‌شود و تدریس مقاطع مختلف با هم تداخل دارد؛من سه فرزند دارم و عملا باید سه گوشی هوشمند داشته باشم تا آن‌ها بتوانند درس بخوانند و عقب نیفتند  ولی با این قیمت‌ها نمی‌توانم سه گوشی بخرم .» می‌پرسم:«اگر ما بخواهیم به مدیرکل آموزش و پرورش انتقادات و پیشنهادهایتان را منتقل کنیم چه صحبتی با مدیرکل دارید؟» این ولی دانش‌آموز می‌گوید:« بعضی از معلم‌ها در این شرایط می‌گویند ما دو ساعت بیشتر آنلاین نیستیم و باید در این دو ساعت دانش‌آموز خودش را با معلم هماهنگ کند؛ از طرفی به نظر من چون تعداد زیادی از خانواده‌ها چند فرزند محصل و تنها یک گوشی هوشمند دارند به مشکل می‌خورند. این حرف من را به گوش مدیرکل برسانید.» بعد از شنیدن صحبت‌های این ولی دانش‌آموز، مدیرکل آموزش و پرورش استان را به وی معرفی می‌کنیم  و خدابنده می‌گوید:«در مورد دریافت کمک‌های مردمی به مدارس،این کمک ها باید کاملا به صورت اختیاری انجام شود و اجباری در کار نیست، اما باید به این نکته هم اشاره کنیم که  ضدعفونی هر مدرسه  میانگین بین 100 تا 150 هزار تومان در روز هزینه دارد و درمدت  شیوع کرونا در استان حدود 20 میلیارد تومان به حساب مدارس (به جز مدارس  هیئت امنایی ، نمونه دولتی یا سمپاد  که شهریه می‌گیرند) واریز کرده‌ایم که مواد ضدعفونی‌کننده بخرند ولی با این مبالغ حریف ضدعفونی مدارس نمی‌شویم ، یا باید ضدعفونی مدارس را کم کنیم یا بخشی از هزینه‌ها را از طریق خانواده‌ها(البته به صورت کمک‌های اختیاری) و یا دیگر ارگان‌ها تهیه کنیم؛ ولی به این معنا نیست که هر مبلغی با عنوان کمک به مدرسه دریافت شود و ما این موضوع را که این ولی دانش‌آموز اعلام کرد به صورت خاص بررسی می‌کنیم.» وی درمورد تداخل زمان تدریس بعضی ازدرس‌ها در پایه‌های مختلف در فضای مجازی و این ادعا که برخی معلمان ساعات کمی را در فضای مجازی به تدریس می‌پردازند نیز می‌گوید:«باید اعلام کنم که ما زمان‌بندی‌هایی را برای جلوگیری از هرگونه بی‌برنامگی در اختیار همکاران‌مان قرار داده‌ایم؛ به این صورت که در مقطع متوسطه  اول ساعت 8 تا 10:30  ،ابتدایی دوره  اول 10:30 تا 12:30،ابتدایی دوره دوم 13:00تا 15:30و متوسطه دوم از ساعت 15:30تا 17:30 باید به تدریس در فضای مجازی بپردازند و چنان‌چه خانواده‌ها تناقض‌هایی را در ساعات تدریس مشاهده کردند می‌توانند موضوع را به همکاران ما در اداره‌کل اطلاع دهند تا پیگیری شود.» اگر چه خدابنده خطاب به این ولی دانش‌آموز اعلام می‌کند که معلمان باید در ساعاتی خاص به تدریس بپردازند اما مشخص‌نبودن ساعت دقیق آنلاین‌شدن خانواده‌ها به دلایل مختلف نیز موضوعی است که مورد انتقاد برخی معلمان قرار گرفته و باعث اجرا نشدن دقیق این ساعت‌های درسی در فضای مجازی شده است.  
سرعت شاد کم است  بعد از خداحافظی با این ولی دانش‌آموز با تعداد زیادی از دانش‌آموزان که به تازگی کلاس‌هایشان تعطیل شده روبه‌رو می‌شویم .به یکی از دانش‌آموزانی که ماسکی روی صورتش ندارد، می‌گوییم :«چرا ماسک نزده‌ای؟»دستش را جلوی دهانش می‌گیرد و می‌گوید:«این هم از ماسک» بعد به همراه دوستانش می‌زند زیر خنده و دور می شود . چند دانش‌آموز دیگر به محض دیدن دوربین عکاسی همکار ما جلو می‌آیند؛ خدابنده از این دانش‌آموزان سوال می‌کند:« ازاپلیکیشن شاد هم استفاده می‌کنید؟»یکی از آن‌ها جواب می‌دهد:«بله ما هر روز از ساعت ده تا دوازده از شاد استفاده می‌کنیم ولی شاد بعضی از فایل‌ها را باز نمی‌کند و سرعتش کم است.»   بازهم گلایه از اپلیکیشن شاد و ابتلا به کرونا  دبستان شهید نصیرزاده در ناحیه یک مشهد مقصد بعدی ماست؛ اگر چه می‌دانیم به محض ورود خدابنده به مدرسه مدیران و معلمان او را شناسایی می‌کنند وروند گزارش «رئیس مخفی »  ممکن است تغییر کند ولی برای بررسی وضعیت رعایت پروتکل‌ها وارد این دبستان می‌شویم. از مدیرروابط عمومی اداره‌کل آموزش و پرورش و  یکی دیگر از مسئولان اداره‌کل که با ما همراه شده‌اند می‌خواهیم بیرون مدرسه منتظر بمانند و تنها به همراه خدابنده وارد مدرسه می شویم.خدابنده به صورت ناشناس با یکی از مادران که در محوطه مدرسه ایستاده است، هم‌کلام می‌شود. این ولی دانش‌آموز می‌گوید :« با توجه به اشکالاتی که در کلاس‌های مجازی وجود دارد ترجیح می‌دهیم بچه‌هایمان را به صورت حضوری به مدرسه بیاوریم. مباحث درکلاس‌های مجازی به دلیل محدودیت اینترنت بسیار مختصر ارائه می‌شود و دانش‌آموز چیزی از این کلاس‌ها دستگیرش نمی‌شود. از طرفی سامانه شاد پشت سر هم هنگ می‌کند.» جلوی در ورودی دستگاه مخصوص ضدعفونی نصب شده است؛دانش‌آموزان ژل‌های ضدعفونی‌کننده همراه خود دارند و آموزش‌های لازم را دیده‌اند ،کلاس‌ها با ظرفیت کمی تشکیل و پنجره‌ها باز گذاشته شده است.شلوغی مدرسه و رعایت‌نشدن بعضی از پروتکل‌ها کنترل دانش‌آموزان را سخت کرده است؛موضوعی که اگر به دقت اجرا نشود رعایت دیگر پروتکل‌ها هم بی‌فایده به نظر می‌رسد. بعد از چند دقیقه یکی از مسئولان  مدرسه به ما می‌پیوندد. وقتی درمورد مبتلاشدن معلمان یا دانش‌آموزان این مدرسه به کرونا سوال می‌کنیم با این پاسخ مواجه می‌شویم که:«در این مدرسه هزار دانش‌آموز تحصیل می‌کنند که نیمی از آن‌ها به صورت شیفتی به مدرسه می‌آیند، یکی از همکاران‌مان در مدرسه به کرونا مبتلاشده ولی دانش‌آموزی که مبتلا شود ،نداشته‌ایم.»   سیم‌کارت‌های رایگان دانش‌آموزی به دست‌مان نرسیده زمان خروج از این مدرسه تعداد زیادی از دانش‌آموزان کنار همدیگر منتظر والدین‌شان نشسته‌اند. جلوی در ورودی که می‌رسیم مستقیم به سراغ دو ولی دانش‌آموزی که منتظر فرزندان‌شان هستند، می‌رویم و بدون این‌که این‌بار هم مدیر کل آموزش و پرورش را معرفی کنیم، درباره شرایط این روزهای تحصیل دانش‌آموزان‌شان می‌پرسیم. یکی از والدین ضمن گلایه از نبود زیرساخت‌های مناسب در اپلیکیشن شاد و مشکلات این اپلیکیشن می‌گوید : اصلا اینترنت این منطقه برای این اپلیکیشن جواب نمی‌دهد و دانش‌آموز یا باید داخل حیاط بنشیند و درس بخواند یا بی‌خیال درس خواندن شود.» خطاب به این دو ولی دانش‌آموز می‌گویم :«اگر مدیر‌کل آموزش و پرورش را ببینید در این مورد مشکلات‌تان را چطور بازگو می‌کنید؟» یکی از آن‌ها با خنده می‌گوید:«همین سیم‌کارت‌های هدیه رایگان دانش‌آموزی را که می‌خواستند بدهند، به ما بدهند . در محله ما چند خانواده زندگی می‌کنند که تلفن هوشمند ندارند و از ترس کرونا جرئت نمی‌کنند فرزندان‌شان را به مدرسه بفرستند.» مشکلات حل‌نشده شاد خدابنده در پاسخ به ‌این انتقاد و درخواست بعضی از خانواده‌ها و معلمان مبنی بر استفاده از پیام‌رسان‌ها و نرم‌افزارهای جانبی دیگر در کنار اپلیکیشن شاد می‌گوید: به اعتقاد ما معلمان و خانواده‌ها  باید صددرصد از اپلیکیشن شاد استفاده کنند و از نظر ما پیام‌رسان‌های خارجی به هیچ‌عنوان مورد تایید نیست البته مشکلات آن به صورت کامل حل نشده ولی نسبت به سال‌های قبل شرایط بهتری دارد.در شرایط فعلی  برای خانواده‌هایی که گوشی هوشمند ندارند، چند راهکار تعریف شده که عبارت است از: حضور در مدرسه  ،استفاده از آموزش‌های تلویزیونی  که به صورت 24 ساعته در حال پخش است ، حتی برای دانش‌آموزانی که عشایر هستند و نمی‌توانند از تلویزیون استفاده کنند درسنامه‌هایی تهیه و در بین آن‌ها توزیع شده است.» وی می‌افزاید:« ما حدود 14  میلیون دانش‌آموز در کشور داریم به همراه 700 تا 800 هزار معلم ،یعنی در مجموع  15 میلیون‌نفر به صورت همزمان در شبکه شاد فعال‌اند. در استان ما نیز حدود 400 هزار کلاس باید در این سامانه تشکیل شود و معلمان مطالب را به صورت موجز و کوتاه در این شبکه بارگذاری کنند.با این حجم زیاد طبیعتا اشکالاتی به‌وجود می‌آید و این شبکه هم ظرفیتی دارد که باید به آن توجه داشت.»   فاصله‌گذاری یعنی هیچ  در ادامه  به محض ورود به دبستان حکمت در ناحیه تبادکان  با تعداد زیادی از کودکانی مواجه می‌شویم که در گوشه گوشه مدرسه در گروه‌های 10 تا 15 نفری به صورت به هم فشرده کنارهم در حال بازی هستند و شلوغی قابل‌توجهی در حیاط مدرسه به چشم می‌خورد. تعدادی از دانش‌آموزان در حالی که ماسک‌هایشان را پایین کشیده‌اند در حال بازی با همدیگر هستند.هنوز چند لحظه از ورود ما به این مدرسه نگذشته که مدیرکل توسط معاون این مدرسه شناسایی می‌شود و بلافاصله زنگ رفتن به کلاس به صدا درمی‌آید. این‌جا دستورات مربوط به فاصله‌گذاری‌های اجتماعی به‌ندرت رعایت شده است و مدیرکل آموزش و پرورش ضمن تذکر به مسئولان این مدرسه می‌گوید:« باید نظارت‌های دقیق‌تری بر این نوع فعالیت‌ها انجام شود ، ما حتی تذکر داده‌ایم زنگ ورزش برگزار نشود یا با رعایت کامل دستورالعمل‌های بهداشتی برگزار شود.» تعداد زیادی از دانش‌آموزان بدون این‌که دست‌هایشان را با دستگاه ضدعفونی‌کننده‌ای که جلوی در تعبیه‌شده ضدعفونی کنند، وارد کلاس‌هایشان می‌شوند.تعدادی هم که قصد ضدعفونی‌کردن دست‌هایشان را دارند، شانه‌به‌شانه هم دور دستگاه ضدعفونی‌کننده حلقه می‌زنند.  یکی از معلمان خطاب به مدیرکل می‌گوید:     «تا چه زمانی کلاس‌های ما حضوری است ؟» خدابنده پاسخ می‌دهد :« هر زمان ستاد مقابله با کرونای استان اعلام کند ریسک ابتلای دانش‌آموزان و همکاران ما بالاست ما قطعا بلافاصله اطلاع‌رسانی می‌کنیم ولی در شرایط  حاضر بنا بر حضوری بودن کلاس‌هاست. » کرونا کلاس‌های حضوری یک مدرسه را تعطیل کرد دبیرستان دخترانه شهید مصلی‌نژاد در بولوار توس مقصد بعدی ماست؛ مدرسه‌ای که قبل از این هم از طریق خانواده‌ها شنیده‌ایم به دلیل ابتلای چند معلم و دانش‌آموز به کرونا، مسئولان این مدرسه تصمیم  به برگزاری مدارس به صورت مجازی گرفته‌اند.  به همراه قاسمعلی خدابنده مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی وارد این مدرسه می‌شویم ، از حیاط خلوت مدرسه که هیچ دانش‌آموزی در آن نیست عبور می‌کنیم و بدون این‌که کسی متوجه حضورمان شود، خودمان را به کلاس‌های طبقه دوم می‌رسانیم. این‌که در حیاط یک دبیرستان دخترانه باز است و هر کسی بخواهد به راحتی می‌تواند وارد مدرسه شود نیز نکته قابل‌توجهی است . خبری از هیاهوی دانش‌آموزان در راهروها و کلاس‌ها نیست، در عوض ،صدای بلند معلمان و مدیر مدرسه که داخل دفتر مدیریت   در حال صحبت کردن با همدیگر هستند به گوش می‌رسد. به همراه مدیرکل از چند کلاس بازدید می‌کنیم ،در یکی از کلاس‎ها سه دانش‌آموز حضور دارند. از پشت در هر کلاس که عبورمی‌کنیم هر از گاهی معلمی را می‌بینیم که به تنهایی داخل کلاس پشت میزش نشسته است ،پنجره‌های بسته کلاس‌ها توجه‌مان را به خودش جلب می‌کند.چند دقیقه بعد از حضور نامحسوس‌مان ، مدیر مدرسه به صورت اتفاقی ما را در انتهای یکی از راهروها می بیند؛ او که هنوز ما را نشناخته کمی جلو می‌آید و در ادامه در وسط راهرو با مدیرکل  روبه‌رو می شود و با تعجب، از دلیل حضور بی‌خبر مدیر  کل سوال می‌کند. وقتی در مورد دلیل خلوت بودن این مدرسه می‌پرسیم،  می‌گوید : دو هفته اول سال تحصیلی خوب گذشت اما دو هفته بعد بیماری‌ها کلاس به کلاس مشاهده شد و بین دبیرها هم یک نفر  مبتلا شد و مجبورشدیم کلاس‌ها را به صورت غیرحضوری برگزار کنیم ،فعلا چهار کلاس را به وب‌کم مجهز کرده‌ایم ولی برای کلاس‌های مجازی مشکل هزینه اینترنت را همچنان داریم گفته‌اند اینترنت رایگان می‌دهیم اما ما اینترنت رایگانی ندیده‌ایم .» خدابنده درپاسخ این مدیر مدرسه می‌گوید : وزارت ارتباطات قول داده بود اینترنت رایگان را برای دانش‌آموزان و معلمان که از شاد استفاده می‌کنند به صورت رایگان ارائه دهد و وزیر ارتباطات نیز این موضوع را اعلام کرد و برای معلمان هم پیامکی با این مضمون آمد که 20 گیگ اینترنت رایگان در اختیار معلمان قرار می‌گیرد  ولی هنوز این اینترنت هم در اختیار معلمان گذاشته نشده است و ما همچنان در حال پیگیری حل این مشکل هستیم. » 32 هزار دانش‌آموز ابتدایی در حاشیه شهر مشهد تلفن همراه هوشمند ندارند بیشترین گلایه‌ها به اپلیکیشن شاد و ضعف‌های آن مربوط می‌شود ، ولی در مدارس حاشیه شهر بیشترین انتقاد  ها  مربوط به نداشتن تلفن هوشمند بود و بنا به اعلام مدیرکل آموزش و پرورش فقط در حاشیه شهر مشهد 32 هزار نفر از دانش‌آموزان در مقطع ابتدایی طبق آماری که سال گذشته گرفته شد تلفن همراه نداشته‌اند و قول‌هایی که ازسوی برخی سازمان‌ها و نهادها برای تهیه تلفن همراه هوشمند داده شده تا امروز محقق نشده است .