رضا دهکی کی از این جا بوی خلد آید تو را

در هفته‌های منتهی به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تا به امروز، تحلیل‌های فراوانی درباره ارتباط این انتخابات با مسائل ایران مطرح شده است. این تحلیل‌ها غالبا با نگاهی صفر و یک در تلاش بودند که اثبات کنند نتیجه انتخابات آمریکا چگونه و چقدر بر آینده ایران به ویژه از نظر اقتصادی موثر است یا نیست. حال که انتخابات برگزار شده و نتیجه‌اش، هر چند نه قطعی و رسمی، اما به نظر می‌رسد تا حد زیادی مشخص شده است، شاید زمانی برای بازنگری این تحلیل‌ها باشد.
در وهله اول باید به کسانی که در تحلیل‌هایشان انتخابات آمریکا را در شرایط ایران موثر نمی‌دانستند یادآور شد که خود این تحلیل‌ها هم – همچون تحلیل‌های مخالف – حساسیت‌ها را درباره این انتخابات در ایران بالا برده است. نتایج پراکندگی جست‌وجوی گوگل با کلیدواژه‌های مربوط به انتخابات آمریکا نشان می‌دهد که ایران در زمره کشورهایی است که بیش از همه در این باره کنجکاو و حساس بوده‌اند؛ حتی بیش از خود آمریکا! این میزان از حساسیت در ایران فارغ از این که باید گوشی را به دست تحلیل‌گران بدهد تا درباره تحلیل‌هایشان محتاط‌تر باشند و به جای بیانیه‌ها و شعارها، صرفا به تحلیل بپردازند، درس دیگری هم برای مسئولانی دارد که اتفاقا اغلب نظریه بی‌اثر بودن انتخابات آمریکا بر ایران را مطرح می‌کردند. از این نگاه حتی مهم نیست که این تحلیل چقدر درست یا غلط است، مهم این است که جمع بزرگی از مردم ایران بر خلاف آن فکر می‌کنند. اگر وجود این نگاه را بپذیریم، قدم بعدی واکاوی دلیل آن خواهد بود؛ چرا مردم ایران این چنین انتخابات آمریکا را در آینده ایران موثر می‌دانند؟ چه چیزهایی رخ داده است که در بسیاری امور جاری و داخلی ایران هم انتظار نتیجه انتخابات آمریکا مطرح است؟ این که آیا عملکرد مسئولان و ناامیدی از تاثیر اقداماتشان در بهبود شرایط نامطلوب داخلی و به طور کلی ناامیدی از نگاه به درون چنین نتیجه‌ای بر جای گذاشته، باید یکی از نگرانی‌ها و دغدغه‌های مهم ایشان باشد. باید به این بنگرند که کجای راه اشتباه رفته شده که بعد از چهار دهه شعار “نه شرقی و نه غربی”، نگاه بسیاری این چنین به تحولات غرب و ایضا شرق است. به نظر می‌رسد این موضوع می‌تواند یادآوری کند که نگاه سلبی یک طرفه از تاثیر محیط بین‌الملل با شعار، با واقعیات همخوان نیست و تاکید بیشتر بر آن باعث می‌شود موضوع از آن سوی ماجرا بیرون بزند.
از سوی دیگر باید به طیف مقابل که همه چیز را معطل نتیجه انتخابات آمریکا گذاشته‌اند هم یادآور شد که بسیاری از رویدادهای داخلی ایران ارتباطی به نتیجه انتخابات آمریکا ندارد. این موضوع حتی در اولویت‌بندی رسانه‌ها به موضوع انتخابات آمریکا قابل نقد است. در روزهای گذشته، رویدادهای گوناگونی از جمله آتش‌سوزی در جنگل‌های گلستان، شرایط شیوع کرونا در ایران و راهکارهای مطرح شده برای مقابله با آن، طرح‌ها و لوایح مطرح شده در مجلس، مسائل اجتماعی و اقتصادی داخلی و مانند آن همه از اولویت توجه رسانه‌ها دور مانده‌اند، در حالی که پرداختن به آن‌ها هم با ارزش خبری “مجاورت” همخوانی بیشتری دارد و هم رسیدگی به آن‌ها ارتباطی به نتیجه انتخابات آمریکا ندارد!
به طور کلی باید تاکید کرد که امروزه “تحلیل” در ایران بیشتر تبدیل به محلی برای تلقین بیانیه به اسم تحلیل شده و از مسیر اصلی خود فاصله گرفته است. در شرایطی که به طنز مطرح می‌شود بسیاری از ما شاید هنوز فرق بیرجند، بجنورد، بروجرد و بروجن را نمی‌دانیم، اما متخصص پنسیلوانیا، نوادا، جورجیا و میشیگان شده‌ایم و درباره شیوه انتخابات الکترال سخن می‌گوییم، شاید باید کمی از احساس “صاحب‌نظری” خود در هر حیطه‎‌ای بکاهیم. بر خلاف تحلیل‌های یک جانبه و سطحی که می‌تواند باعث ارائه نشانی‌های غلط و ایجاد جو اشتباهی باشند، تحلیل‌های واقعی و همه جانبه کمک خواهند کرد که تصمیم‌گیری با مبنایی واقعی و منطقی و به دور از فضای احساسی و جوزده انجام شوند. هر چند در نهایت هدف همه تحلیل‌ها، رهنمون کردن حرکت‌های آینده به سوی بهبود و تعالی است، اما شاید بد نیست همه گوش به حکایت مولانا بداریم که “گفت شخصی خوب ورد آورده‌ای، لیک سوراخ دعا گم کرده‌ای”.
سایر اخبار این روزنامه
سالن‌های سینما و تئاتر دوباره باز می‌شوند ساعت کاری اداری برای تئاتر و سینما؟! رضا دهکی کی از این جا بوی خلد آید تو را 270 رای الکترال نامزد دموکرات بالاخره کامل شد بایدن، برنده ماراتن انتخابات «ابتکار» راهکارهای اصلاح اقتصاد سوداگرایانه کشور را بررسی کرد بحران تورم دوستی در اقتصاد تغییرات در ایالات متحده آمریکا چه تاثیری در معادلات سیاسی کشور دارد؟ چالش جناح‌های سیاسی در مواجهه با بایدن حسن روحانی: دولت‌ آینده آمریکا به تعهدات خود برگردد دولت راه‌های تامین غیرتورم‌زای طرح را بسته است آثار مخرب طرح حمایت معیشتی مشاغل غیرضروری از ۲۰ آبان بعد از ظهرها تعطیل می‌شوند محمد جواد ظریف: مشخص است بین بایدن و ترامپ تفاوت است رئیس قوه قضائیه: باید به مدیران شجاع و انقلابی جرات ریسک پذیری بدهیم در پیامی به رییس مجلس افغانستان تاکید قالیباف به همکاری کشورهای منطقه برای خشکاندن تروریسم 270 رای الکترال نامزد دموکرات بالاخره کامل شد بایدن، برنده ماراتن انتخابات