روزنامه خراسان
1399/08/22
شمارش معکوس مرگ« هامون»
عبدالهی- افغانستانی ها از آن به عنوان «یکی از بزرگ ترین طرح‌های مدیریت آب» نام می برند، اما ما باید آن را «طرحی برای مرگ هامون» نام گذاری کنیم. این بهترین و البته تلخ ترین توصیف برای معرفی سد «کمال خان» کشور همسایه است که آب گیری آزمایشی آن آغاز شده است و حدود یک سال دیگر به بهره برداری می رسد.این در حالی است که طبق قوانین بین المللی نباید مسیرهای عادی حرکت جریان آب مسدود شود . ماجرا چیست؟ سد کمال خان در نزدیکی مرز افغانستان با ایران قرار دارد که عمرش به چند دهه قبل بر می گردد اما دلایل متعددی از جمله جنگ های داخلی این کشور، مانع تکمیل آن شده بود. حالا افغانستانی ها میزان پیشرفت آن را به 90 درصد رسانده اند و آن طور که «نعمت‌ا... صدیقی»، عضو شورای ولایتی نیمروز به «صدای افغان» گفته، کمال خان تا پایان سال 2021 قد علم خواهد کرد. مسئولان محلی ظرفیت این سد را هم 2.7 میلیارد مترمکعب اعلام کرده اند. با بهره برداری از این سد، بخشی از آب های جاری شده در دریاچه هامون در بند کمال خان خواهد ماند و مسیر حرکت آن به سمت ایران را سد خواهد کرد. نگرانی چیست؟ با بهره برداری از این سد، سیلاب هایی که وارد هیرمند می شد، در خاک افغانستان مهار خواهد شد، این یعنی اصلی ترین منبع تامین آب تالاب هامون مسدود می شود. «محمد سرگزی» نماینده سیستان و بلوچستان در گفت وگو با خراسان در این باره خاطر نشان می کند: «چند سالی است که افغانستان تصمیم گرفته است سیلاب های داخل کشورش را کنترل کند و به همین دلیل سد کمال خان را تکمیل کرده است تاکنون این سیلاب ها وارد ایران می شد و باعث احیای هامون هم شده بود اما در صورت بهره برداری از این سد، دیگر آبی به سمت سیستان نخواهد آمد». از دست دادن سالیانه 6 میلیارد مترمکعب آب سرگزی ادامه می دهد: «با این سیلاب ها سالیانه چیزی معادل شش میلیارد مترمکعب آب وارد کشور ما می شد که حالا سرنوشت آن مبهم است و ما هم از آینده نگران هستیم». آن طور که نماینده مردم زابل می گوید، موضوع این آب ها، فرای حقابه ایران از افغانستان است که در قراردادهای بین المللی ثبت شده و سالیانه 850 میلیون مترمکعب سهم ایران از این آب ها را تامین می کند. این شش میلیارد مترمکعب آب، مایه حیاتی تالاب هامون است که طی سال های سال وجود داشته اما حالا کشور همسایه قصد دارد با ایجاد سدی بین دو کشور، این سر منشأ حیاتی را قطع کند». آینده ترسناک هامون نگرانی ها آن جا بیشتر می شود که سرگزی درباره تبعات ناشی از این اتفاق می گوید: «اگر مسیر ورود سیلاب ها به هامون مسدود شود، خسارت های زیادی متوجه ما خواهد شد. با خشک شدن هامون، بادهای 120 روزه این منطقه توفان های گرد و خاک شدیدی به راه خواهد انداخت. علاوه بر آن، حیات در تالاب هامون کاملا از بین خواهد رفت و بخش عمده صیادی و دامداری مردم این منطقه هم نابود خواهد شد». دیپلماسی فعال و اقامه دعوای بین المللی عضو مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان می افزاید: «طبق قوانین بین المللی نباید مسیرهای عادی حرکت جریان آب مسدود شود، تالاب هامون هم یک تالاب بین المللی است و نباید اجازه داد این تالاب از بین برود، به همین دلیل باید از ظرفیت دیپلماسی استفاده کنیم و با اقامه دعوا در نهادهای بین المللی، مانع از این خسارت بزرگ شویم». معاون حقوقی وزارت خارجه: قابل پیگیری است چگونگی اقدام ایران در برابر این موضوع، سوالی بود که روز گذشته تلاش کردیم پاسخ آن را از مسئولان وزارت خارجه دریافت کنیم. اگرچه دکتر «محسن بهاروند» معاون حقوقی و بین الملل وزارت خارجه در گفت وگو با خراسان این جمله را مطرح کرد که «موضوع از نظر حقوقی قابل پیگیری است»، اما توضیحات بیشتر در این باره را به فرصتی دیگر موکول کرد. گزارش اخیر ظریف به کمیسیون امنیت ملی دریاچه هیرمند یکی از موضوعات ثابت گفت وگو در دیدار مسئولان کشورمان با مقامات افغانستان بوده است. تازه ترین نمونه آن، صحبت های «محمدجواد ظریف» در جلسه کمیسیون امنیت ملی مجلس است که ششم آبان برگزار شد. ظریف درباره یکی از موضوعات مطرح شده در این جلسه اظهار کرد: «وضعیت حقابه ایران از هیرمند مطرح شد که در این زمینه درخصوص مذاکراتی که با دولت افغانستان داریم، به ویژه تلاشی را که در قرارداد جامع روابط دو کشور در حال شکل گرفتن است و همین طور کمیساریای مشترک آبی که انجام گرفته برای نمایندگان توضیح دادیم. تاکید ایران بر حق مردم کشور به ویژه مردم خوب سیستان و بلوچستان برای استفاده از این منابع است». تاخیر افغانستانی ها در تدوین سند راهبردی مشترک نکته مهم در این موضوع این است که ایران و افغانستان چند سالی است که تدوین یک سند جامع راهبردی بین دو کشور را آغاز کرده اند. پنج کمیته مسئولیت تدوین این سند را بر عهده دارند که یکی از آن ها، کمیته «آب» است که تمامی موضوعات مربوط به آب های رودخانه مشترک دو کشور در این کمیته بررسی و نهایی می شود. شکل گیری این کمیته یکی از اقدامات دیپلماتیک موثر بین دو کشور بوده که می تواند اختلافات موجود بر سر حقابه را حل و فصل کند اما متاسفانه به رغم پیگیری های مسئولان کشور ما برای نهایی شدن مباحث در این کمیته، تاخیرهای طرف مقابل مانع از به سرانجام رسیدن آن شده و این سند هنوز نهایی نشده است. اعلام موضع رسمی وزارت خارجه در گفت وگو با خراسان بارها درباره آثار منفی این اقدام اعلام نگرانی کرده ایم هادی محمدی -همچنین سخنگوی وزارت امور خارجه در گفت وگو با خراسان درباره این موضوع اظهار کرد. «سعید خطیب زاده» گفت: «جمهوری اسلامی ایران نسبت به احداث بند انحرافی کمال خان روی رودخانه مرزی و مشترک هیرمند همواره نگرانی جدی داشته و بارها طی مکاتبات رسمی این نگرانی های خود را به جمهوری اسلامی افغانستان اعلام کرده است.کشورمان بر اساس بررسی های کارشناسی، تاثیرات منفی احداث چنین بندی روی حقابه جمهوری اسلامی ایران از هیرمند وفق معاهده 1351 هیرمند و همچنین تاثیرات منفی بر محیط زیست مناطق پایین دست به خصوص تالاب های مشترک و بین المللی هامون را محتمل دانسته است. در همین راستا از ابتدای شروع احداث این بند انحرافی، جمهوری اسلامی ایران بر ضرورت بررسی های مشترک کارشناسی بین دو کشور جهت رفع هرگونه نگرانی ها و آسیب ها و ضررهای احتمالی آن تاکید داشته و کماکان نسبت به بررسی ها و گفت وگوهای کارشناسی فی مابین اعلام آمادگی می کند و انتظار دارد در سایه تعاملات بسیار خوب فیمابین به خصوص همکاری های مشترک در رابطه با هیرمند و در پرتو حسن همجواری و روابط دوستانه بین دو کشور، گفت وگوهای کارشناسی در خصوص این بند انحرافی و بررسی هرگونه تاثیرات احتمالی آن قبل از آب گیری، آغاز شود».
سایر اخبار این روزنامه
10؛نمره تعطیلی بعد از ساعت 18
بی تو یک شهر غمگین است
صعود بورس از کف 1.2 میلیون
انتخابات الکترونیک از حرف تا عمل
ماجرای بازگشت هیولای خزر
پالس هایی که ما را خلع سلاح می کند!
شمارش معکوس مرگ« هامون»
«نه» زعفران کاران به طرح دولت
گلایه های ناجی، روایت عیوضی از کرونازدگی موسیقی و بازگشت فغانی
چینش 2 کابینه در آمریکا!
واکنش ها به سخنان جنجالی روحانی درباره فرصت سوزی لغو تحریم ها
خودزنی برای فرار از مجازات
افزایش چراغ خاموش نرخ سود بانکی؟
