سیاست بایدن درباره برجام صحنه بین‌المللی را دگرگون می‌کند

گروه سیاسی/ مواضع اروپایی‌ها مبنی بر ضرورت بازگشت دولت جدید امریکا به برجام صریح‌تر و جدی‌تر می‌شود. بعد از گفت‌و‌گوی تلفنی امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه با جو بایدن رئیس جمهوری منتخب امریکا درباره توافق هسته‌ای ایران، حالا نخست‌وزیر انگلیس هم گفت‌و‌گوی مشابهی با بایدن داشته و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم با دفاع از اصل برجام گفته است که دولت جدید امریکا هم خواهد فهمید که حتی تغییر توافق برجام برایش گران تمام می‌شود.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت که سیاست دولت جو بایدن در قبال دو موضوع تغییرات زیست محیطی و توافق هسته‌ای ایران، صحنه بین‌المللی را دگرگون خواهد کرد. به گزارش روزنامه ال پائیس اسپانیا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نشستی مطبوعاتی با اتحادیه رسانه‌های اروپایی لِنا (LENA) که به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد، درباره احتمال بازگشت امریکا به توافق برجام، گفت: مسأله ایران، امر پیچیده و حساستری بوده و ایران همیشه برای امریکا موضوع دشواری به شمار می‌رفته است. من فکر می‌کنم دولت تازه امریکا خواهد فهمید که حتی تغییر توافق برجام نیز برایش گران تمام می‌شود. حال باید ببینیم چه اتفاقی خواهد افتاد. وی همچنین با یادآوری دوران ۱۲ ساله روند امضای برجام افزود: ما امیدواریم دولت بایدن این را درک کند که مسأله، کنار گذاشتن یک توافق و ایجاد قراردادی تازه نیست.
در همین حال بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس هم در گفت‌و‌گویی تلفنی با جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب امریکا خبر داد که درباره همکاری‌های احتمالی امریکا درباره موضوعات مهم بین‌المللی از جمله ایران صحبت کرده است. نخست‌وزیر انگلستان به دنبال آن است که جو بایدن را برای بازگشت به برجام تشویق کند. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه هم در واکنش به سیاست احتمالی دولت بایدن درباره ایران تأکید کرد که سیاست خارجی امریکا در دولت جو بایدن بویژه درباره ایران و تغییرات آب و هوایی مشابه سیاست دولت باراک اوباما خواهد بود.
از سوی دیگر عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان هم در گفت‌و‌گو با شبکه پاکستانی «جی‌ان‌ان» با تأکید بر اینکه منتظر دیدن سیاست آتی کاخ‌سفید در قبال ایران، خاورمیانه و تحولات شبه‌قاره است، گفت: سازش دولت آتی واشنگتن با تهران و حتی تبعیت جو بایدن از توافق هسته‌ای به سود پاکستان است و باعث هموار شدن مسیر تجارت با تهران می‌شود.


کشورهای مختلف جامعه بین‌الملل از جمله شرکای توافق هسته‌ای در حالی می‌کوشند که دولت آینده امریکا را به بازگشت به برجام ترغیب کنند که به نظر می‌رسد مقام‌های دولت ترامپ در تلاش هستند با افزایش فشار حداکثری بر تهران، راه مذاکرات آتی و بازگشت بایدن به برجام را دشوار سازند. چنانکه «الیوت آبرامز»، نماینده ویژه امریکا در امور ایران و ونزوئلا جهت رایزنی درباره ایران در چند روز گذشته به اسرائیل، امارات متحده عربی و عربستان سعودی سفر کرده است تا پیرامون افزودن تحریم‌های ضد ایرانی گفت‌و‌گو کند. «آبرامز» چهارشنبه گذشته در دیدار با مقامات سعودی و دولت مستعفی یمن بر لزوم «اقدامات مشترک جهت مقابله با فعالیت‌های مخرب و خشونت‌آمیز ایران در منطقه» تأکید کرد. او بعد از سفر به اسرائیل و عربستان راهی امارات شد و با مقام‌های این کشور نیز درباره ایران گفت‌و‌گو کرد.
در همین راستا، رئیس‌جمهوری امریکا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که وضعیت اضطرار ملی این کشور در برابر ایران را تمدید کرده است. به گزارش ایسنا، پایگاه اینترنتی کاخ سفید شامگاه پنجشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد: در ۱۴ نوامبر سال ۱۹۷۹ رئیس‌جمهوری امریکا در فرمان اجرایی ۱۲۱۷۰ پیرو قانون اختیارات اقتصادی در شرایط اضطراری بین‌المللی، نسبت به ایران وضعیت اضطرار ملی اعلام کرد و اقدامات مرتبط را برای مواجهه با تهدیدهای غیرمعمول نسبت به امنیت ملی، سیاست خارجی و اقتصاد امریکا که به موجب وضعیت ایران ایجاد می‌شد، انجام داد. در ادامه بیانیه دونالد ترامپ آمده است: روابط ما با ایران هنوز عادی‌سازی نشده است و روند اجرای توافقنامه‌ها با ایران از تاریخ ۱۹ ژانویه ۱۹۸۱ ادامه دارد. به همین دلیل، وضعیت اضطراری اعلام‌شده در ۱۴ نوامبر ۱۹۷۹ و اقدامات انجام‌شده بر اساس آن برای سر و کار داشتن با این اضطرار در واقع باید بیشتر از ۱۴ نوامبر ۲۰۲۰ ادامه پیدا کند. بنابراین طبق بند مقررات اضطرار ملی، یک سال دیگر وضعیت اضطرار ملی درباره ایران را که در فرمان اجرایی ۱۲۱۷۰ آمده است، ادامه می‌دهم.
وندی شرمن: تحریم‌ها کار بایدن را سخت کرده است
در چنین شرایطی که گمانه‌زنی‌ها از آغاز مذاکرات احتمالی برای بازگشت امریکا به برجام حکایت می‌کند، وندی شرمن، مذاکره‌کننده ارشد دولت باراک اوباما در مذاکرات هسته‌ای ضمن یادآور شدن توانمندی ایران در این مذاکرات، گفت که مسیر دولت بایدن برای بازگشت به توافق هسته‌ای و مذاکره با ایران با وجود اقداماتی که دولت ترامپ علیه این توافق و ایران انجام داده است، مسیری دشوار خواهد بود.
شرمن در گفت‌و‌گو با پایگاه رادیویی امریکایی «پی.آر.آی» درباره اینکه دولت جو بایدن رئیس جمهور منتخب امریکا چگونه در صورت بازگشت احتمالی به توافق هسته‌ای با ایران تعامل خواهد کرد، گفت: «ما در سال ۲۰۱۶ نیستیم. در سال ۲۰۲۰ و تقریباً در ۲۰۲۱ هستیم. زمان گذشته است. اوضاع تغییر کرده است. اگرچه این توافق توسط متحدان اروپایی ما و توسط روسیه و چین در سال گذشته زنده نگه‌ داشته شده است، می‌خواهم بگویم که کمی از هم گسیخته شده است. با وجود اینکه ایران هم گفته است اقداماتش در راستای کاهش تعهدات هسته‌ای داوطلبانه‌اش بازگشت‌پذیر است، باز هم در موقعیت قبلی قرار نداریم. بنابراین مشکل خواهد بود و کار سخت می‌شود. به گمانم بایدن و گروه او ابتدا کار را با مذاکره با متحدان اروپایی‌مان، فرانسه، انگلیس، آلمان و اتحادیه اروپا و سپس با روسیه و چین شروع کنند تا ببینند که بهترین مسیر رو به جلو چیست».
شرمن در واکنش به درخواست ایران برای جبران خسارات ناشی از خروج امریکا از برجام، مذاکره‌کنندگان ایرانی را بسیار سرسخت توصیف کرد و گفت: «آنها تا جای ممکن خواسته‌هایشان را پیش از مذاکره با دولت جدید امریکا مطرح خواهند کرد».
او درباره اینکه دولت ترامپ وعده داده است در هفته‌های نهایی روی کار بودنش تحریم‌های جدیدی را بر ایران اعمال کند تا کار دولت بایدن برای احیای توافق هسته‌ای و ملحق شدن دوباره امریکا به آن سخت باشد، افزود: «دولت ترامپ در تلاش است هر کاری از دستش بر می‌آید انجام دهد تا کار برای رئیس جمهوری منتخب و کاملا هریس، معاون او با روی کار آمدن ، سخت شود. اما بسیاری از این تحریم‌ها در واقع مشابه همان‌هایی خواهند بود که پیش از این اعمال شده‌اند و فقط نامشان جدید خواهد بود. اما فکر می‌کنم تحریم‌های اساسی تغییر نخواهند کرد. تحریم‌ها موجب بازگرداندن ایران به میز مذاکره نشدند و رفتار آن در منطقه را تغییر ندادند».
شرمن ابراز اطمینان کرد که رئیس جمهوری منتخب درباره موضوع ایران، گروهی توانمند و با کفایت را تشکیل خواهد داد که بر اساس گزارش‌های رسیده شامل ۵۰۰ کارشناس توانمند هستند که کارشان را بلدند.