یادآوری بحران مشروعیت داوری با بیانیه ذوب‌آهن

سرمقاله آرمن ساروخانیان  @armen7791   ذوب‌آهن با انتشار بیانیه‌ای طولانی از داوری‌های لیگ بیستم انتقاد و تهدید به کناره‌گیری از مسابقات کرده است. کلیدی‌‌ترین جمله بیانیه اینجا است: «عطای لیگ را به لقای مافیای برد و باخت و دست‌های پشت پرده آن خواهیم بخشید.» در هر دو بازی ذوب‌آهن در لیگ بیستم اشتباهات بزرگی به زیان این تیم اعلام شده و آنها حق دارند از این تصمیمات خشمگین باشند ولی اشاره به کلمات «مافیا» و «دست‌های پشت پرده» معنایی جز تعیین نتایج مسابقات در بیرون از زمین را به ذهن نمی‌رساند. سؤال بزرگ اینجا است: آیا نتایج لیگ دستکاری می‌شود؟  اگر این موضوع واقعیت داشته باشد، به معنی زلزله‌ای در فوتبال ایران است، لیگ برتر زیر سؤال می‌رود و حتی امکان لغو مسابقات وجود دارد. اثبات این موضوع نیاز به مستندات دقیقی دارد و تنها با تکیه بر اشتباهات متوالی در دو بازی نمی‌توان چنین ادعای بزرگی را مطرح کرد.  با این حال این اولین بار نیست که باشگاه‌ها، مدیران یا مربیان لیگ برتر به این بحث می‌پردازند. زمزمه‌ها در این باره هم کم نبوده و سال‌ها است که در جمع‌های غیررسمی شنیده می‌شود. هیچ لیگی در دنیا بدون اشتباهات داوری نیست، ولی مطرح کردن تئوری‌های توطئه و مهم‌تر از آن نوشتن آن در قالب یک بیانیه رسمی کمتر دیده شده. این اعتراضات علنی که در فوتبال ایران بی‌سابقه نیست، بیش از همه ‌اعتبار بخش داوری فوتبال ایران را زیر سؤال می‌برد و از این بابت پیکان انتقادات متوجه فدراسیون فوتبال است.  متولی اصلی فوتبال کشور در این سال‌ها نتوانسته چاره‌ای برای این مشکل اساسی پیدا کند. این بحران مشروعیت کار را به جایی رسانده که گاهی باشگاه‌ها و مربیان از اعتراض به داور به عنوان اهرم فشار استفاده می‌کنند یا می‌خواهند کم‌کاری و ضعف فنی‌شان را پشت این جوسازی پنهان کنند، در شرایطی که می‌دانند احتمالاً افکار عمومی با آنها همراهی خواهد کرد.در تمام این سال‌ها از فدراسیون انتظار می‌رفت برای حل این مشکل علاوه بر تلاش برای ارتقای سطح داوران، برنامه‌ای جدی برای ابهام‌زدایی و بازگرداندن اعتبار داوری طراحی می‌کرد. نمی‌توان اعتراضات و سوءظن دائمی تیم‌ها را بدون پاسخ گذاشت و تنها با جریمه و محروم کردن مربیان و بازیکنان صورت مسأله را پاک کرد.  فدراسیون با برداشتن گام‌های عملی مثل بررسی دقیق عملکرد داوران، انتشار گزارش‌های مستمر در این باره و پیگیری جدی موارد مشکوک می‌توانست حسن نیتش را به باشگاه‌ها نشان دهد و این امیدواری را به وجود آورد که در آینده اشتباهات کمتر خواهد شد.  متأسفانه تحلیل‌های داوری هم گاهی تحت تأثیر جناح‌بندی‌های کارشناسان این حوزه قرار دارد و به فرصتی برای جنگ بر سر کرسی‌های فدراسیون تبدیل می‌شود تا مردم نسبت به بی‌طرفی آنها مردد شوند. برخی از مربیان و مدیران راه خروج از این وضعیت را راه‌اندازی «وار» می‌دانند، ولی با آنچه از وضعیت اقتصادی و زیرساخت‌های فوتبال ایران سراغ داریم، پیاده کردن چنین سیستمی بیشتر شبیه یک رویا است. اگر قرار به استفاده از «وار» در لیگ برتر باشد امکانات آن باید در تمام ورزشگاه‌ها نصب شود که هزینه بالایی دارد، ولی تعدادی از آنها امکانات حداقل برگزاری بازی مثل چمن مناسب و نورافکن قوی را ندارند و بابت کمبود بودجه تجهیز می‌نالند.  کیفیت تصویربرداری از مسابقات لیگ در حال حاضر پایین است و حتی گاهی زاویه مناسب برای بررسی آفسایدها وجود ندارد. در این شرایط انتظار از نصب دوربین‌هایی که بتواند به راه‌اندازی سیستم ویدئویی داوری کمک کند، بیش از حد رویاپردازانه است. حتی با در نظر گرفتن فرض محال راه‌اندازی وار انتظار نمی‌رود اشتباهات داوری به صفر برسد. لیگ‌های اروپایی در دو فصل گذشته از این سیستم استفاده می‌کنند، ولی باز هم دیده شده که صحنه‌هایی از چشم داوران درون زمین یا اتاق مونیتورینگ دور می‌ماند یا در تشخیص نهایی اشتباه می‌کنند.   اشتباهات داوری در هیچ حالتی به صفر نمی‌رسد و تنها با جلب اعتماد باشگاه‌ها است که می‌توان از این بحران‌ها و بیانیه‌ها خلاص شد، ولی متأسفانه فدراسیون در این مسیر هیچ تلاشی نداشته.