اروپای راستگرا در پس بحران کرونا

خدایار سعیدوزیری‪-‬ شیوع گسترده کوید19 در جهان در کنار آثار بهداشتی و سلامت، تبعات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای نیز داشته است که نتایج آن شاید تا سال‌ها نیز تداوم پیدا کند. در جریان موج اول کرونا که از اوایل سال 2020 در جهان شروع به گسترش کرد و هنوز ارتباط تنگاتنگ وضعیت سلامت و بهداشت تحت تاثیر این اپیدمی با مسائل اقتصادی چندان روشن نبود، به نظر می‌رسید اهمیت این موضوع دیگر مسائلی که احزاب راست‌گرا به خصوص در اروپا مطرح می‌کنند را به حاشیه برده و شانس آنها را برای کسب موفقیت در انتخابات‌های پیش روی کشورهای اروپایی کمرنگ کرده است. اما با تداوم شرایط بحران بهداشتی ناشی از اپیدمی و گسترش موج کرونا که دولت‌های اروپایی را مجبور به اتخاذ تصمیم به اعمال محدودیت‌هایی از جمله قرنطینه‌های جدی کرد، به تدریج شکافی باز و بازتر شد که احزاب راستگرای افراطی و رادیکال بار دیگر مجالی برای ابراز وجود پیدا کردند و حتی اینبار شرایط بیش از قبل از اپیدمی برای تبلیغات و فعالیت آنان فراهم گردید.
در حقیقت احزاب راستگرای اروپایی از ماری لوپن در فرانسه و حزب آلترناتیو برای آلمان تا لگا در ایتالیا و دموکرات‌های سوئد همگی با مخالفت با قرنطینه و مانور روی آثار منفی اقتصادی آن بر اقشار جامعه، خود را به سخنگوی این اقشار بدل کردند و به گسترش نفوذ خود در میان مردم مشغول شدند. در این میان همزمانی آثار روزافزون کوید19 و قرنطینه با وقایعی چون حملات تروریستی، بحران‌های ناشی از سیاست‌های مهاجرتی اروپا و مواردی از این دست که پیش از اپیدمی نیز احزاب راستگرا با تاکید بر آنها به تبلیغات می‌پرداختند، موقعیتی مناسب را در اختیار این احزاب و گروه‌ها قرار داده است.
از دیگر سوی عدم موفقیت دولت‌ها در مهار کوید19 در قرنطینه‌های قبلی، سبب افزایش اعتراضات به این محدودیت‌ها شده است و احزاب راستگرا نیز با همراهی با این موج‌های اعتراضی به تقویت جایگاه خود مشغولند. به‌علاوه تداوم بحران کوید19 و آثار اقتصادی آن بر دولت‌ها و افزایش بدهی عمومی آنها، به تدریج سبب کاهش حمایت‌های اقتصادی دولت‌های اروپایی از اقشار کم‌درآمد خواهد شد که این نیز خود به معنای گرایش بیش از پیش جامعه به سمت احزاب رادیکال خواهد بود. یک مطالعه موردی نیز که اخیرا کریستین بلیکل، اقتصاددان، انجام داده است، رابطه معناداری را بین مناطقی که شدت شیوع آنفلوآنزا در دهه 1920 میلادی بیشتر بود، با حمایت از نازی‌ها در انتخابات 1930 نشان می‌دهد. هرچند هنوز تئوری اثر شدید شیوع کووید19 بر رشد راستگرایی افراطی در هیچ انتخاباتی در اروپا به بوته آزمایش گذاشته نشده است، اما رای 70 میلیونی دونالد ترامپ نامزد بازنده در انتخابات ایالات متحده، حاکی از آن است که حتی عملکردی به شدت مورد انتقاد در مقابله با کووید19 نیز منجر به کاهش شدت حمایت از راستگرایی پوپولیستی نخواهد شد. اولین آزمون مهم اروپا انتخابات مارس 2021 در هلند است که احزاب رادیکال راستگرا در آن در سال‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری در گسترش محبوبیت داشته‌اند. به نظر می‌رسد پس از فروکش کردن بحران کرونا و توزیع واکسن، نتیجه آثار اقتصادی و سیاسی دوران اپیدمی در کشورهای اروپایی، اروپا را به سمت قدرت یافتن احزاب افراطی و راستگرا سوق خواهد داد.