روزنامه خراسان

2 روی سکه خاموشی چاه ها و کشاورزی سنتی

اجرای طرح کاهش ساعات کار چاه موتورهای کشاورزی  تاثیر مستقیمی بر کشاورزی منطقه بردسکن دارد. از یک سو آب منطقه‌ای در دو مقوله «حفاظت» و «بهره‌برداری» از منابع آبی  بر پایه مطالعات و پایش مداوم تغییرات کمی و کیفی منابع آب واجرای طرح کنتورهای هوشمند کشاورزی سعی برکنترل وبهینه سازی مصرف آب های زیرزمینی دارد و از سوی دیگر کشاورزان مدعی اند در طرح کاهش ساعات کار چاه های کشاورزی نباید نسخه یکسانی برای همه مناطق نوشته شود و درمناطقی نظیربردسکن که 80 درصد اقتصاد منطقه برپایه کشاورزی وازنظراقلیمی منطقه خشک وکویری است ، کاهش ساعات کار چاه موتورهای کشاورزی باید متناسب با اقلیم وبارندگی باشد درغیر این صورت  موجب کاهش رونق کشاورزی می شود. گلایه کشاورزان  یکی از کشاورزان بردسکن می گوید: با توجه به وضعیت بارندگی ها و افت شدید منابع آبی طرح کاهش ساعات کار چاه موتورها خوب است ولی نباید آب منطقه ای برای تمام استان یک نسخه بپیچد. صحرا گرد می افزاید: برای کاشت محصول  جو که حداقل به 7 تا 8 ساعت آب نیاز دارد با خاموشی چاه موتورها فقط 50 درصد نیاز آبی این محصولات تامین می شود و برای بقیه آن باید نگاه مان به آسمان باشد و از خدا بخواهیم که باران رحمتش را برما نازل کند.اکبری یکی دیگر  از کشاورزان می گوید : برای مناطقی چون بردسکن که یک منطقه کویری و خشک و گرم است، حداقل باید کارکرد چاه موتورهای کشاورزی 6 هزار ساعت باشد نه  3 هزار و 500 ساعت، با این میزان ساعتی که آب منطقه ای برای ما تعیین کرده است چه محصولی را بکاریم؟  مجبوریم  محصولات خود را کم کنیم که با توجه به گرانی نهاده ها اصلا به صرفه نیست و باید با کشاورزی خداحافظی کنیم. قربانی که تمام عمر خود را صرف کشاورزی کرده است می گوید: طرح خاموشی چاه موتورها خوب است ولی نباید از آن طرف سازمان آب دبی آب را هم کاهش دهد. وی می افزاید: من تنها درآمد زندگی ام از کشاورزی است و با این وضعیت تورم و گرانی نهاده ها به دنبال فروش املاک کشاورزی خود هستم. وی بیان می کند: با این وضعیت نه اشتغالی ایجاد می شود و نه تولیدی، درصورتی که اگر بخواهیم رونق و جهش تولید داشته باشیم باید زیرساخت های لازم را برای قشر زحمت کش کشاورز فراهم کنیم ولی متاسفانه وزارت کشاورزی و نیرو به جای این که کشاورزان را به عنوان تولیدکنندگان کشور مورد حمایت قرار دهند ، نهاده های کشاورزی را چند برابر گران کرده اند و از آن طرف بذرهای لازم را در اختیار کشاورزان قرار نمی دهند و آب منطقه ای نیز اگر اضافه برداشتی صورت بگیرد کشاورز را جریمه می کند. اگر آب منطقه ای  ساعات کارکرد چاه های کشاورزی را افزایش ندهد ،کشاورزی منطقه نابود خواهد شد دبیر نظام صنفی کشاورزی بردسکن می گوید: 80 درصد اقتصاد منطقه برپایه کشاورزی است و اگر آب منطقه ای استان ساعات کارکرد چاه های کشاورزی منطقه را افزایش ندهد ،کشاورزی منطقه نابود خواهد شد. مرتضی مزروعی می افزاید: متاسفانه آب منطقه ای علاوه براین که دبی آب چاه های کشاورزی را کاهش داده است، ساعات کارکرد این منطقه را که قطب کشاورزی در استان است، یکسان با سایر مناطق استان اعلام کرده است.دبیر نظام صنفی کشاورزی شهرستان بردسکن می گوید : ساعات کارکرد چاه های کشاورزی منطقه اکنون قریب به 4 هزار ساعت در سال است که این میزان به هیچ وجه نیاز آبی کشاورزی منطقه را کفاف نمی دهد و باید حداقل به بیش از 6 هزار ساعت افزایش یابد. مزروعی تصریح می کند: این قانون آب منطقه ای باعث شده است که کشاورزان منطقه علاوه بر اضافه برداشت آب، متحمل جریمه های سنگین آب منطقه ای هم بشوند که اگر آب منطقه ای تصمیم جدی در این باره نگیرد کشاورزی منطقه از بین خواهد رفت.وی می گوید : مدیرعامل و معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان قول داده اند که این مشکل را حل کنند تا به کشاورزی منطقه آسیبی وارد نشود.  طرح کاهش ساعات کار چاه موتورهای کشاورزی بدون هیچ گونه برنامه ریزی اجرا شده است مهندس علیرضا مهمیز مدیر جهادکشاورزی بردسکن نیز می گوید: در حقیقت طرح کاهش ساعات کار چاه موتورهای کشاورزی بدون هیچ گونه برنامه ریزی اجرا شده است زیرا بردسکن یکی از قطب های کشاورزی استان است و در بسیاری از محصولات رتبه های اول تا سوم استان خراسان رضوی را به خود اختصاص داده و اجرای این طرح باعث شده که کشاورزی منطقه کم رونق شود. 6 ماه خاموشی چاه موتورهای کشاورزی در بردسکن مساوی با نابودی کشاورزی منطقه مدیر جهادکشاورزی بردسکن می گوید:ساعات کارکرد چاه موتورهای کشاورزی حداقل باید 6 هزار ساعت باشد نه  3 هزار و 500 ساعت ، زیرا این میزان ساعات کارکرد چاه موتورهای کشاورزی برای منطقه ای همچون بردسکن که یک منطقه  کشاورزی است، نیاز آبی برخی از محصولات را جواب نمی دهد. وی می افزاید: شش  ماه خاموشی چاه موتورهای کشاورزی در بردسکن مساوی با نابودی کشاورزی منطقه است. وی اظهار می کند: اجرای این طرح نباید برای کل استان یکسان باشد و از آن طرف با توجه به جابه جایی چاه موتورها ، سازمان آب دبی آب آن ها را نیز کاهش می دهد و از طرف دیگر با اضافه برداشت آب کشاورزان متحمل جریمه می شوند و این معضل باعث شده است کشاورزان رغبتی به کاشت محصولات فصلی نداشته باشند. مهندس مهمیز با اشاره به کاشت محصول جو و گندم در منطقه بردسکن می گوید: طرح خاموشی چاه موتورهای کشاورزی باعث شده است کشاورزان مزارع جو و گندم خود را به امید نزولات آسمانی بکارند زیرا با خاموشی چاه موتورها تنها 50 درصد آب مورد نیاز محصولات تامین می شود و باید آب منطقه ای در اجرای این طرح تجدید نظر کند. وی بیان می کند: با توجه به اقلیم منطقه متاسفانه بارش ها از پراکنش مناسبی برخوردار نیست و بارندگی زیر 10 میلی متر هیچ تاثیری بر رشد محصولات ندارد. وی می افزاید:با توجه به آب و هوا و خشکسالی‌های متوالی، شهرستان نیازمند بازنگری و مساعدت بیشتر آب منطقه‌ای استان به حوزه کشاورزی است و می طلبد در خاموشی‌ها بیش از این دقت وبرنامه ریزی داشته باشند.مهمیز با بیان این که اقتصاد شهرستان بر محور کشاورزی است، اظهار می کند: اقتصاد مردم شهرستان مبتنی بر کشاورزی است و در بحث رونق و جهش تولید کشاورزان و تولید کنندگان شهرستان به عنوان سربازان خط مقدم جنگ اقتصادی و مجاهدان اقتصادی نقش مهمی در رونق تولید و بهبود معیشت و اقتصاد منطقه دارند. وی می افزاید: به ازای هر هکتار زمین در طول دوره کاشت تا برداشت محصولات زراعی از جمله جو و گندم بین 5 تا 6 هزار مترمکعب آب نیاز است که با این وضعیت تنها 50 درصد آب مورد نیاز این محصولات تامین می شود. وی بیان می کند: بردسکن از شهرستان  هایی است که جمعیت روستایی در آن از جمعیت شهری بیشتر است و این موضوع مهم بیانگر این است که مردم برای امرار معاش خود در روستاها سکونت دارند ولی اگر این روند ادامه یابد، شاهد حاشیه نشینی در شهرها خواهیم بود. وی می گوید: متاسفانه چند سالی است که هیچ گونه تسهیلاتی در حوزه آب و خاک برای اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار اختصاص داده نشده است و تنها کمک بلاعوض دولت  17 میلیون تومان به ازای هر هکتار است که این رقم با توجه به هزینه های بالای اجرا پاسخ گو نیست. مدیر جهادکشاورزی بردسکن بیان می کند: با توجه به بدهی هایی که چاه موتورهای کشاورزی دارند، زمانی کشاورزان می توانند سیستم های آبیاری نوین را اجرا کنند که ابتدا بدهی خود را پرداخت کنند و از طرف دیگر کشاورزان رغبتی به دریافت کمک بلاعوض 17 میلیون تومانی ندارند و خواستار اختصاص تسهیلات با بهره پایین و بلند مدت هستند. مهمیز می گوید: درصورتی که دولت تسهیلات لازم را برای اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار و کم فشار اختصاص دهد، کشاورزان آمادگی دارند حداقل هزار هکتار از سطح زیرکشت محصولات خود را به روش های نوین اجرا کنند که این موضوع مهم مستلزم پرداخت تسهیلات کم بهره است. به گفته وی شهرستان بردسکن 12 هزار و 500 بهره بردار دارد و سطح زیرکشت محصولات زراعی و باغی آن بیش از 28 هزار هکتار است. دفاع  آب منطقه ای از میزان ساعات کار اختصاص یافته به چاه موتورهای کشاورزی درهمین باره مهندس حسین حکمتی فر مدیر امور منابع آب شهرستان های کاشمر و بردسکن در پی اظهارات مدیر جهاد کشاورزی بردسکن درخصوص رویکرد و اهداف شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی می گوید: میزان کارکرد مجاز چاه‌های کشاورزی در تمام دشت‌های ترشیز(کاشمر ،خلیل آباد ،بردسکن ،انابد و....) 4100 ساعت است؛ حدود 14 تا 15 مدار(هر مدار 12روز) و این مدت زمان کارکرد چاه‌ها بر مبنای الگوی کشت اولیه کشاورزی منطقه است که بیشتر زراعت زمستانه و تابستانه بوده است . وی می افزاید: با فرض نیاز آبی پاییز و زمستان پنج مدار و بهار و تابستان 9 تا 10 مدار، نیاز آبی الگوی کشت اولیه به طور کامل تامین شده است و پس از مدتی کشاورز به نتیجه رسیده که بهره‌وری زراعت نسبت به محصولات باغی به شدت پایین است، از این رو  قبل از این که مسئولان زحمت ترویج الگوی بهره‌ورتر را متحمل شوند، تغییر الگوی کشت از زراعت به باغ  را آغاز کردند و اکنون تقریباً به طور کامل کشاورزان منطقه باغدار هستند. نیاز آبی این الگوی کشت نیز با احتساب 14 تا 15 مدار آبیاری به طور کامل تامین می‌شود و با این حال ساعات کارکرد سالانه چاه‌های کشاورزی طبق آیین نامه بهینه سازی مصرف آب کشاورزی با نظر وزارت کشاورزی وقت تعیین شده است.  با برداشت آب بیشتر در این منطقه، از سهم سایر نقاط استفاده نمی‌شود وی می گوید: در باره دیدگاهی مبنی بر لزوم تفاوت نقاط مختلف استان و کشور در موضوع ساعات کارکرد چاه‌ها، بیشتر بودن نیاز آبی کشاورزی منطقه نسبت به برخی نقاط به دلیل تفاوت اقلیم کاملا مسلم است اما آن چه باید مورد توجه جدی قرار گیرد این است که منابع آب سطحی و زیرزمینی منطقه از سایر نقاط استان و کشور مجزاست و با برداشت بیشتر در این منطقه، از سهم سایر نقاط استفاده نمی‌شود بلکه بر سرعت نابودی منابع آبی منطقه می‌افزاید و همین طور صرفه جویی بیشتر باعث نمی‌شود منابع آبی منطقه در اختیار سایر نقاط قرار بگیرد بلکه باعث تقویت منابع آبی و اطمینان نسبت به پایداری کسب و کارها در این منطقه خواهد شد.مدیر امور منابع آب شهرستان بردسکن می افزاید: به طور کلی مسئولیت و اهداف اصلی آب منطقه‌ای در دو مقوله «حفاظت» و «بهره‌برداری» از منابع آبی خلاصه می‌شود که این کار بر پایه مطالعات و پایش مداوم تغییرات کمی و کیفی منابع آب صورت می گیرد. وی می گوید:در خصوص بهره‌برداری از منابع آب پروانه‌های بهره‌برداری که عمدتاً به بخش کشاورزی اختصاص دارد از ظرفیت و توان منابع آبی موجود منطقه بالاتر است به گونه‌ای که متوسط افت سالانه سطح آب زیرزمینی در این منطقه حدود 100 سانتی‌متر است و در مقابل متأسفانه به هر دلیلی اقدامات مناسب در مقوله حفاظت از منابع آبی به خوبی صورت نگرفته است. وی بیان می کند: اکنون که آب منطقه‌ای خراسان رضوی اقدامات حفاظتی را براساس پایش‌های مداوم منابع آب موجود و با رویکرد تضمین پایداری کسب و کارها به ویژه در بخش کشاورزی با هزینه‌های مادی و معنوی قابل توجهی شروع کرده و با جدیت و نظم  و با فاصله معنی داری نسبت به سایر نقاط کشور در پیش گرفته و تاکنون نیز در توجیه افکار عمومی موفق بوده است، انتظار می‌رود تمام کسانی که صاحب جایگاه در افکار عمومی هستند، برای توجیه افکار عمومی «همیار» آب باشند و با برخی اظهارات غیرمنصفانه باعث انحراف اذهان عمومی از موضوع اصلی (پایداری منابع آب موجود به عنوان عنصر حیاتی در تعیین پایداری مشاغل) نشوند. مطرح کردن ساعات کارکرد چاه‌های کشاورزی جز انحراف ذهن کشاورز نیست مهندس حکمتی فر می گوید: در خصوص آینده بخش کشاورزی معتقدیم با حد نگه داشتن در مصرف آب قدر این عنصر حیاتی بیشتر شناخته می شود و با برنامه ریزی و همت کشاورزان عزیز بهره‌وری مصرف به شدت بالا خواهد رفت و به خواست خدا چراغ کشاورزی شهرستان درخشان تر خواهد بود. اما  لازم است اشاره شود در شرایطی که کشاورز برای تهیه به موقع نهاده‌های کشاورزی با مشکلات عدیده‌ای از جمله اطمینان نداشتن درباره دسترسی به موقع به نهاده‌ها، اطمینان نداشتن درباره تقلبی نبودن نهاده‌های موجود در بازار و مهم‌تر از آن افزایش شدید و ناگهانی قیمت آن به بهانه نوسانات نرخ ارز دست‌وپنجه نرم می‌کند و پس از تحمل تمام فشارهای اقتصادی و روانی و برداشت محصول تازه با خان اصلی هفت خان روبه رو می شود و در حالی که قیمت هر کالایی تحت تأثیر رشد نرخ ارز حدود 300 تا 500 درصد متورم شده است، محصول کشاورز بدون هیچ دلیلی با افزایش اسمی کمتر از 50درصد بدون خریدار روی دست او مانده است و هر روز به دلیل بدهی‌های مختلف معوق بر بار فشار روانی این قشر زحمت‌کش افزوده می‌شود و هیچ گونه واکنشی از سوی مسئولان مربوط مشاهده نمی شود، مطرح کردن ساعات کارکرد چاه‌های کشاورزی جز انحراف ذهن کشاورز از سوء مدیریت بزرگ در این بخش نیست. وی می افزاید:  مسلم است آن چه باعث شده بهره‌وری مصرف آب در بخش کشاورزی به میزان وحشتناکی پایین باشد، تمکن مالی نداشتن کشاورز در تأمین به موقع نهاده‌ها و ناتوانی در عرضه همزمان تمام محصول خود در زمان فروش و از این موارد مهم‌تر ناتوانی در اصلاح روش آبیاری (که در باره پسته با هزینه نسبتاً پایین، آب مصرفی تقریبا به نصف کاهش می‌یابد)  است و این دقیقاً جایی است که باید برای رفع مشکلات بخش کشاورزی بر آن تمرکز و  چاره‌اندیشی کرد. در همین باره توصیه جدی به کشاورزان عزیز این است که به جای توسعه سطح زیرکشت و تنوع محصولات کشاورزی،  روی افزایش کیفیت رسیدگی متمرکز شوند که نتیجه قطعی آن افزایش قابل ملاحظه عملکرد در واحد سطح و جهش تولید خواهد بود؛ واقعیتی که هر یک از کشاورزان عزیز با نگاهی به الگوهای موفق اطراف خود تصدیق خواهند کرد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
عشق و خیانت در «قطب شمال » «مست عشق » عام هپسند و صعود سخت فوتسال (خراسان) اخبار ویژه (کيهان) شهر را تقدیم تاس‌انداز‌ها نکنیم (جوان)رسوایی دموکراسی و آزادی بیان آمریکایی در دانشگاه‌ها (شهروند)
سایر اخبار این روزنامه
کاهش 75 درصدی ذخایر طلا در سال 97 از این شبکه به آن شبکه! 2 روی سکه خاموشی چاه ها و کشاورزی سنتی مشهد نارنجی شد پول در آوردن از بازی دیگران ! «استعفا» آبرومندانه ترین عذرخواهی از مردم! جنایت کرونایی آمریکا علیه ایران قربانیان سیل‌های پیش‌بینی شده! رابطه بختیار و اشرف با صدام یک سال قبل از جنگ تحمیلی مرهمی بر دردهای فنوج بی شرمی برجامی اروپا پالس مثبت وزیر صمت برای واردات خودرو درد گرانی به جان دارو!