هیولای شرط‌بندی پشت دروازه فوتبال ایران

گزارش علی مغانی        اسمش را هرچه دوست دارید بگذارید؛ «مسابقه»، «پیش‌بینی» یا «بت». در اصل قضیه هیچ تغییری ایجاد نمی‌شود؛ شرط‌‌بندی مهم‌ترین پدیده‌ای است که این روزها با فوتبال ایران درآمیخته شده. این نکته‌ای است که کمتر مقام مسئولی دوست دارد به آن اشاره کند اما هرچقدر هم بخواهیم آن را نادیده بگیریم، نمی‌شود!  پدیده شرط‌‌بندی در فوتبال، متعلق به امروز و دیروز نیست و لااقل در فوتبال ایران، سابقه‌ای به قدمت 6 دهه دارد اما آنچه در یکی دو سال اخیر رخ داده، اتفاقی حیرت‌انگیز است. در فوتبالی که گردش مالی آن به زحمت به عدد هزار میلیارد تومان در سال می‌رسد، سایت‌های شرط‌‌بندی تجارت پنهانی چند هزار میلیارد تومانی پایه‌گذاری کرده‌اند. حالا با اطمینان می‌توان تخمین زد جمیعتی از ایرانیان که با شرط‌‌بندی درگیر هستند، میلیونی شده و اساساً بخشی از اقبال فوتبال در ایران، با هزاران هزار جوانی که احساس می‌کنند توانایی ویژه‌ای در فهم فوتبال و تحلیل نتایج آن دارند، تعریف می‌شود. مسأله ساده است؛ «پای پول در میان است». در روزگاری که پول، جایگاه اجتماعی را ارتقا می‌دهد، دریچه‌های تازه‌ای به زندگی انسان‌ها باز می‌کند و «پولدار شدن» با «موفقیت» مترادف شده و در جامعه‌ای که «بی دردسر پولدار شدن» تبدیل به ارزش شده، چه مسیری ساده‌تر از شرط‌‌بندی در فوتبال؟ فقط کافی است برد و باخت چند تیم را درست پیش‌بینی کنی و بعد از چند ساعت، ده‌ها برابر سرمایه اولیه، سود کنی! اگر فلان تیم گل نزند، اگر آن یکی بیشتر گل بزند، اگر تعداد کرنرها یک رقمی باشد و... به ظاهر آسان است و قابل تحقق. جوانی که بخش قابل توجهی از عمرش را به تماشای مسابقات و پیگیری اخبار گذرانده، احساس می‌کند باید از «دانش» و اندوخته‌اش، استفاده کند. فقط کافی است کمی خوش‌شانس باشد و آن وقت، درهای موفقیت به روی او باز می‌شود اما این نگاه به شدت خوشبینانه، در اکثر اوقات به بن‌بست ختم می‌شود. واقعیت آن است که بردن یکی، الزاماً به معنی باخت دیگری است و در فرآیند تکراری «بردن و باختن» این صاحبان سایت‌های شرط‌‌بندی هستند که برنده واقعی هستند. همان‌ها که درصد به ظاهر ناچیزی در هر معامله، به عنوان کارمزد دریافت می‌کنند ولی جمع همین کارمزدهای ناچیز، عددی سرسام‌آور است. در واقع، سایت‌های شرط‌‌بندی در یک تجارت مطلقاً بدون ریسک سرمایه‌گذاری می‌کنند و از آنجا که به طور غیرقانونی فعالیت می‌کنند، هیچ مالیاتی هم نمی‌پردازند. طعنه‌آمیز اینکه سایت‌هایی که مشتریان ایرانی را هدف قرار داده‌اند، در یک بازار انحصاری مشغول به کار هستند، چرا که مخاطبان آنها برای اینکه کاربر سایت‌های بین‌المللی شرط‌‌بندی باشند، با موانع زیادی نظیر احراز هویت روبه‌رو هستند. یک تجارت بدون ریسک، یک بازار انحصاری و میلیون‌ها مخاطب عاشق فوتبالی که می‌خواهند یک شبه پولدار شوند و شرط‌‌بندی را نه برای «سرگرمی» و «هیجان» که به عنوان جایگزینی برای «شغل» انتخاب کرده‌اند. چه ترکیبی از این بهتر؟! اینگونه است که سایت‌های شرط‌‌بندی که روی مخاطبان ایرانی تمرکز کرده‌اند، روز به روز قدرتمندتر می‌شوند. آنقدر قدرتمند که در ساختاری شبه مافیایی، کشورهای همسایه نظیر ترکیه را به عنوان پایگاه انتخاب می‌کنند و پدرخوانده‌ها، شروع به جذب شاخ‌های مجازی و شبه سلبریتی‌های اینستاگرامی می‌کنند. بعد از آن نوبت به اجرای سناریوهای مضحک می‌رسد؛ یکی به آن دیگری ناسزا می‌گوید. دومی، سلبریتی فحاش را دستگیر می‌کند! و او را به «شکر خوردن» وادار می‌کند. بعد از مدتی طرفین دعوا با هم آشتی می‌کنند و حاصل این شوی مسخره، اضافه شدن چند ده هزار دنبال کننده به هر کدام از آنها است. مرحله بعدی، استوری‌هایی است که فالوورها را به عضویت در سایت‌های شرط‌‌بندی ترغیب کند. شاخ بزرگتری هم پیدا می‌شود که «تضمین» می‌کند این سایت کلاهبردار نیست و در خوش حسابی لنگه ندارد. این پروسه مشهورسازی از گمنام‌ها با کلیدواژه «لاکچری» و دعوای مضحک اینستاگرامی، از آنجا که بارها و بارها تکرار شده، نشانه واضحی از کار سازمان یافته‌ای است که زیر نقاب این تجارت چند هزار میلیارد تومانی مخفی شده. قصه پرغصه هزاران نفری که تمام موجودی زندگی خود را در سایت‌های شرط‌‌بندی باخته‌اند، آنقدر طولانی و غم‌انگیز است که پرداختن به آن مجال بیشتری طلب می‌کند. این را هم یادمان باشد که اگر قرار بود شیوه‌های پیشگیرانه‌ای نظیر بستن درگاه‌های بانکی، مسدود کردن آدرس سایت‌ها و دستگیر کردن عوامل دست چندم این سایت‌ها، به نتیجه روشنی ختم شود، تا امروز باید نسل این سایت‌ها ریشه‌کن می‌شد. ریشه‌های این مسأله، صرفاً با فیلترینگ خشکیده نمی‌شود. حقیقت تلخ آن است که در دنیای واقعی، متقلبان و خلافکاران اغلب یک قدم جلوتر از قانون حرکت می‌کنند. هر مانعی که ایجاد شود، روش تازه‌ای برای پریدن از آن پیدا می‌کنند و بازهم به گنجی که به دست آورده‌اند، چنگ می‌زنند. از رونق انداختن پدیده شرط‌‌بندی در فوتبال ایران، نیاز به ابزارهای مؤثرتری دارد اما فراتر از لطمه بزرگی که این سایت‌ها به زندگی شخصی انسان‌ها زده، خطر بزرگتر از آن است که پول‌های کثیف از پشت پرده شرط‌بندی، به فوتبال ایران تزریق شود. این یک هشدار جدی است؛ بجنبید! اگر اقبال عمومی به شرط‌‌بندی با همین شتاب رشد کند، دور نیست روزی که شرط‌‌بندی فوتبال ایران را در می‌نوردد و صاحبان این سایت‌ها هستند که بعضی از نتایج درون زمین را تعیین می‌کنند.