جنگ بقاي عربستان با قطر و تصميم سرنوشت‌ساز شيخ تميم

نویسنده: احمد كاظم‌زاده  با وجود اينكه شيخ تميم اميرجوان قطر در چند سالي كه از زمان كسب قدرت مي‌گذرد برخلاف دوران حاكميت پدرش كوشيده بود سياست نزديكي با عربستان را دنبال كند و در بحران‌هايي چون يمن، عراق و سوريه سياست همسويي با عربستان اتخاذ كند اما اكنون نه با بي‌مهري بلكه با هجمه شديد عربستان مواجه شده است كه گاهي از آن بوي حذف نيز به مشام مي‌رسد. ماجرا از آنجا شروع شد كه شيخ تميم نيز به نشست رياض براي استقبال از دونالد ترامپ رئيس‌جمهور امريكا دعوت شد اما برخلاف ساير شركت‌كنندگان با بي‌حرمتي و اهانت رئيس‌جمهوري امريكا و مسئولان سعودي مواجه شد، به گونه‌اي كه نه پادشاه سعودي يا  ديگر شاهزاده‌هاي سعودي به استقبال شيخ تميم آمدند و نه اينكه به وي وقت داده شد تا در نشست رياض بتواند مواضع خود را در مبارزه با تروريسم بيان كند. در پي بازگشت شيخ تميم امير قطر از نشست رياض كه مورد بي‌حرمتي قرار گرفته بود، سخناني به نقل از وي منعكس شد كه ظاهراً در مراسم سردوشي افسران اين كشور گفته بود كه هيچ عقلانيتي در ادامه خصومت با ايران وجود ندارد و دامن زدن به تنش با ايران اسلامي به مصلحت نيست.  همچنين از وي نقل قول شده كه هيچ كس حق ندارد چون اخوان‌المسلمين را تروريست طبقه‌بندي كرده ما را متهم به تروريسم بكند و نقش مقاومت حماس و حزب‌الله را منكر شود. در پي انعكاس اين سخنان، عربستان و امارات حملات تبليغاتي بي‌سابقه‌اي را عليه قطر به راه انداختند و گستره اين حملات به قدري بود كه حتي دولت قطر از پذيرش مسئوليت اين سخنان خودداري كرد و با تكذيب آن، اعلام كرد سايت شبكه الجزيره هك شده است. اعلام اين مواضع كه نوعي عقب‌نشيني از سوي قطر بود باز رضايت عربستان و امارات را تأمين نكرد و آنها همچنان با تأكيد برصحت اين اظهارات برحملات خود عليه قطر ادامه دادند و حتي اظهارات مسئولان قطري مبني بر ارتباط نسبي ميان آل‌ثاني و آل‌شيخ را زير سؤال بردند و به نوعي آل ثاني را سلب هويت كردند.  همچنان كه از قرائن و شواهد موجود برمي‌آيد در حالي كه قطر در پي آشتي و دلجويي از عربستان است و در اين راستا حتي وزير امور خارجه خود را براي وساطت كويت به اين كشور اعزام كرده است اما در مقابل عربستان همچنان از موضع بالا برخورد مي‌كند و با پشت‌گرمي‌اي كه به دولت ترامپ و ائتلاف با راستگرايان اسرائيلي احساس مي‌كند بعيد به نظر مي‌رسد به كمتر از زيرسلطه بردن كامل قطر راضي شود و از اين ديد جنگي كه عربستان با قطر شروع كرده جنگ بقاست و همين امر موجب مي‌شود قطر نيز تصميم راهبردي در جهت حفظ بقاي خود اتخاذ كند. در اين راستا قطر تمايل خود را به تقويت رابطه با ايران نشان داده اما هنوز گام جدي برنداشته است و سفر يك مقام بلندپايه به تهران به‌خصوص اگر امير جوان اين كشور باشد مي‌تواند نشانه‌هايي از جديت اين كشور را آشكار كند.