حبس مهم‌ترین محوطه تاریخی شهر تهران

آفتاب یزد- گروه گردشگری: بوی روغن داغ و فلافل تا پیش از ماه رمضان میزبان گردشگرانی بود که پا در خیابان سی‌تیر می‌گذاشتند. گردشگران خارجی که با اتوبوس‌های وی ای پی به این خیابان آورده می‌شوند تا از مهم‌ترین موزه کشور بازدید کنند. مدتی است که فلافل‌فروش‌ها و دکه‌های غذافروشی بخش مهمی از پیاده‌روی این خیابان را تصاحب کردند. این ایده که قرار است به‌اصطلاح به گردشگری این خیابان رونق بخشد، اما مانع توقف اتوبوس گردشگران شده است. این اتفاق درحالی رخ می‌دهد که چند ده متر آن‌طرف‌تر مهم‌ترین میدان تاریخی شهر تهران حبس شده است.
مدتی است شهرداری بخش جنوبی خیابان سی‌تیر را تبدیل به جشنواره غذا و خوراکی کرده است. دکه‌های رنگارنگ غذا و کافه‌های سیار در این خیابان تاریخی جاگرفته‌اند. این برنامه که تاکنون چندبار به‌طور موقت اجرایی شده بود، مدتی است دائمی شده و مشکلاتی برای عبور و مرور گردشگران موزه ملی ایجاد کرده و منجر به واکنش مدیر موزه ملی نیز شده است. این جشنواره دائمی درست روبه‌روی مهم‌ترین موزه کشور برپا شده است. موزه‌ای که در لیست بازدید تمام گردشگران خارجی است و این محوطه را به توریستی‌ترین محوطه تهران تبدیل کرده است. یکی از فعالان گردشگری در این باره می‌گوید: «این پیاده‌رو نقش مهمی در گردشگری تهران دارد و مسدودکردن آن و ایجاد ترافیک در برگزاری تورها اثر خوبی نمی‌گذارد. متاسفانه هنوز برای موزه ملی پارکینگی درنظر گرفته نشده و اتوبوس گردشگران به اجبار در همان خیابان سی‌تیر توقف می‌کند.» هر چند بسیاری از این برنامه در خیابان سی‌تیر استقبال می‌کنند، اما برخی منتقد محل قرارگیری آن هستند. در حالی خیابان سی‌تیر پاتوق خوراکی‌فروش‌ها و کافه‌های سیار شده که میدان تاریخی مشق در چند قدمی این خیابان خاک می‌خورد.
**مهم‌ترین میدان تاریخی تهران
میدان در همه شهرهای گردشگرپذیر دنیا نقش مهمی دارد. محلی که می‌تواند به ماندن گردشگر در فضای شهری کمک کند و نمایانگر تاریخ یک شهر باشد. در حالی که تصور می‌شود تهران فاقد چنین میدان با کارکرد گردشگری است. مدت‌هاست میدان مشق به‌عنوان نگین تاریخی شهر تهران حبس شده و این محور شهر در دسترس عموم قرار نمی‌گیرد.


این محوطه تاریخی پس از مرمت در سال‌های اخیر حالا زیرساخت مهمی است که شرایط امنیتی وزارت امور خارجه باعث شده تا تهران از آن محروم باشد.
** گره به دست وزیر امورخارجه باز می‌شود
احمدمسجد جامعی به‌تازگی پیشنهاد داده اتاقک قرارگرفته در بالای سر در باغ ملی به نقاره‌خانه تبدیل شود. او گفته: «اتاقک ساخته شده در بالای سردر باغ ملی از زمان ساخت تا امروز بی‌استفاده بوده و می‌توان در ماه رمضان استفاده‌هایی مانند "نقاره‌خانه" از آن داشت.»
سید احمد محیط طباطبایی، پژوهشگر تهران قدیم با بیان اینکه اتاقک ساخته شده در بالای سردر باغ ملی، از زمان ساخت تا امروز تقریبا مورد استفاده نبوده است؛ می‌گوید: «با توجه به اینکه سردر باغ ملی به‌عنوان یک نماد ملی از گذشته باقی مانده است، می‌توان با هماهنگی با شهرداری تهران، خواست تا در مناسبت‌های خاص مانند ماه مبارک رمضان، از آن برای زدن نقاره استفاده کرد.»
در حالی کارشناسان و اعضای شورای شهر نگران اتاقک خالی مانده دروازه باغ ملی شده‌اند که محوطه میدان مشق پشت این دروازه سال‌هاست اسیر وزارت امورخارجه است و مصوبه رسمی هیئت دولت درباره آن نادیده گرفته می‌شود.
در سال 1384 هیئت دولت در مصوبه‌ای به لزوم تغییر مکان ساختمان‌های اداری وزارت امور خارجه از این گذر تاریخی تاکید و مصوب شد تا این بناهای تاریخی به مجموعه موزه‌های ملی ایران تبدیل شود. مصوبه‌ای که اگر اجرا می‌شد این روزهای داغ گردشگری ایران، میدان مشق با داشتن مجموعه بناهای تاریخی از دوره‌های مختلف، نزدیکی به چند موزه مهم و قرارگیری در مرکز بافت تاریخی حالا میدان شناخته شده‌ای در سطح جهان بود، اما بی‌توجهی 12 ساله به این مصوبه باعث شده که حتی اهالی تهران نیز کمتر با نام میدان مشق آشنا باشند. از سوی دیگر موزه‌های داخل این محوطه تاریخی نیز گرفتار ضوابط امنیتی وزارت امور خارجه شده اند و امکان اجرای برنامه‌های ویژه و جذب بهتر گردشگر را از دست دادند. این محوطه تاریخی در مهم‌ترین روزهای گردشگری از جمله ایام عید، تعطیلات رسمی و جمعه‌ها تعطیل است و مشخص نیست بر اساس چه ضابطه‌ای اهالی وزارت امورخارجه این گذر شهر را حبس کرده‌اند. حالا گره این مصوبه به دست وزیر امورخارجه که نقش بسزایی در رونق گردشگری داشته، بازمی‌شود.
**وقت اجرا رسیده است
اسکندر مختاری طالقانی که در طول سال‌های گذشته رئیس محور فرهنگی تاریخی تهران بوده و یکی از کارشناسان قدیمی میراث فرهنگی است، می‌گوید: «براساس تفاهمنامه بین سازمان زیباسازی و میراث فرهنگی استان تهران، قرار است برای مدت معینی از این فضا استفاده‌ فرهنگی و نگهداری ‌آن توسط سازمان زیباسازی انجام شود. با توجه به پایان زمان مرمت و ساماندهی این محوطه‌ تاریخی، موقعیت کنونی بهترین زمان برای انجام این تفاهمنامه است.»
در حال حاضر 4 مجموعه ساختمان این محوطه در اختیار وزارت امور خارجه است که از این بین، سه ساختمان ارزش تاریخی دارند. یکی از این ساختمان‌ها مرکز اصلی و تشریفاتی وزارت امور خارجه است که سردر آن، بخشی از هویت این وزارتخانه است، اما دو ساختمان دیگر برای کارهای عمومی این وزارتخانه استفاده می‌شود و ارباب‌رجوع دارد. بسیاری از مراجعان این ادارات نیز با توجه به محل قرارگیری آنها در مرکزیت شهر تهران و نزدیکی به بازار خواهان تغییر مکان این اداره‌ها به منطقه‌ای بیرون از طرح‌های ترافیکی هستند. هر چند در دوره وزارت محمد جواد ظریف تحول گسترده‌ای در این محوطه رخ داده و در کنار ساختمان اصلی این وزارت، محوطه و سردر باغ ملی مرمت شده، اما هنوز مصوبه هیئت وزیران اجرا نشده است. اتفاقی که با رخ دادن در دوره تازه دولت حسن روحانی خدمت بزرگی به شهر تهران خواهد شد و میدان تاریخی و گردشگری در شهر تهران ایجاد خواهد شد که شهرت آن همپای میدان‌های تاریخی کشورهای دیگر خواهد بود. میدانی که زیرساخت‌های لازم را دارد و تنها منتظر اندکی تدبیر است.