روزنامه آفتاب یزد
1399/10/17
فیلترینگ از نگاهی دیگر
حسین طاهری‌فرد- این روزها بحث فیلترینگ شبکه اجتماعی محبوب و پربازدید اینستاگرام دوباره داغ شده است. فارغ از چیستی نیت واقعی مخالفان اینستاگرام، به نظر می‌رسد هر چه به انتخابات آتی ریاست‌جمهوری نزدیک‌تر می‌شویم ابعاد عملی محدودسازی فضای مجازی شکل جدی‌تری به خود می‌گیرد. یک کانال تلگرامی با انتشار خبری مدعی شده است که بزودی لایو اینستاگرام مسدود خواهد شد.اگرچه امروزه به نظر می‌رسد همه نیروهای معتدل سیاسی، نقش و تاثیر فضای مجازی در گردش آزاد و مستند اخبار و اطلاعات را پذیرفته‌اند، اما بعضی از نهاد‌های خارج از دولت در آستانه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری با طرح «محتوای مجرمانه در شبکه‌های اجتماعی» بحث فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی بویژه اینستاگرام را در دستور کار خود قرار داده‌اند.
اینستاگرام محبوب‌ترین و پربازدیدترین شبکه اجتماعی در ایران است. اینستاگرام که یک شبکه اجتماعی هم‌رسانی عکس و ویدئو است در ایران برخلاف سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، توییتر، یوتیوب و دیگر شبکه‌های محبوب دنیا به‌طور کامل فیلتر نیست ولی طرح فیلترینگ هوشمند اینترنت روی آن اجرا شده است.
ظاهرا قرار است لایو اینستاگرام هم، نه با حکم «کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه» یا «شورای عالی فضای مجازی» بلکه با دستور قضائی بزودی فیلتر شود. اما سوال اساسی این است « آیا مسدود کردن شبکه‌های اجتماعی خارجی باعث کاهش استفاده از آنها خواهد شد؟ و چرا با وجود تبلیغات گسترده، مردم تمایلی به استفاده از شبکه‌های اجتماعی داخلی ندارند؟»
تلگرام یکی از پرکاربرترین شبکه‌های اجتماعی در ایران بود که در اردیبهشت ۹۷ با حکم قضائی به صورت دائمی فیلتر شد. اکنون ۲ سال از آن ماجرا می‌گذرد و نتایج تازه‌ترین پژوهش‌ها نشان می‌دهد که فیلترینگ در استفاده مردم از تلگرام هیچ‌تاثیری نداشته است و عملا «سیاست‌های مسدود سازی»
در حمایت از شبکه‌های اجتماعی داخلی شکست خورده است. به‌گفته دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، سیاست فیلترینگ به «ضد خود تبدیل شده» و باعث شده که بیش از
٣٠ میلیون فیلترشکن در ایران اضافه شود.
اگرچه طی دو سال گذشته مسئولان حکومت ایران سعی کردند با تزریق منابع مالی و طرح‌های حمایتی، پیام‌رسان‌های داخلی را تقویت کنند و مانع استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی شوند اما بر اساس آمارهای منتشر شده، واتساپ و پس از آن، تلگرام، هر یک با بیش از ۴۷میلیون کاربر، پرمخاطب‌ترین و محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی در ایران هستند در حالی که مهم‌ترین رقیب داخلی آنها پیام‌رسان سروش است که تن ها 2 میلیون و ۸۰۰هزار کاربر دارد.
اگرچه گستردگی رسانه‌های الکترونیکی و جوامع مجازی نظارت بر آنها را با مشکلات جدی مواجه کرده است اما نمی‌توان نقش و میزان نفوذ آنها در ساخت اجتماعی جوامع را نادیده گرفت. در حال حاضر شبکه‌های اجتماعی به لحاظ عمومیت یافتن در میان کاربران، نقش عمده و مهمی در عرصه تغییر و تحولات اجتماعی بر عهده داشته و منشا بسیاری از تحولات در جهان محسوب می‌شوند.
امروزه سبک زندگی جوامع با شبکه‌های اجتماعی مجازی چنان در هم فرو رفته که تفکیک آن دو بسیار دشوار شده است. شبکه‌های اجتماعی بسیاری از رفتارهای اجتماعی و سیاسی ما را تحت تاثیر قرار داده و می‌دهند و بعید است حتی بعد از فیلترینگ آنها، ما دوباره به رفتارهای عادی قبل از پیدایش شبکه‌های اجتماعی برگردیم.
بدون تردید انسداد و تقابل در مواجهه با رسانه‌های الکترونیکی و به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی جواب نداده و نخواهد داد و باید عوامل و اسباب موثر در بروز و ظهور چالش‌ها و بحران‌های جدید در عرصه رسانه‌های الکترونیکی و شبکه‌های اجتماعی به دقت مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.
تجربه ناموفق فیلترینگ تلگرام نشان داد که مسدود کردن شبکه‌های اجتماعی تصور ساده‌انگارانه از کنترل و مدیریت فضای مجازی است و انتظار می‌رود مخالفان فضای مجازی متوجه شده باشند که چنین تصمیمی در عدم مراجعه مردم به این شبکه اجتماعی تاثیری نداشته و نخواهد داشت. حال باید منتظر ماند و دید «نومخالفان» فضای مجازی با طرح محدود کردن پهنای باند برای شبکه‌های اجتماعی خارجی بدنبال چه اهدافی هستند یا با شعار «ساماندهی فضای مجازی» همان تجربه‌ای را تکرار خواهند کرد که در سال 97 رقم زدند؟!
سایر اخبار این روزنامه
مخالفت بانک مرکزی با واگذاری سهام «ایران‌مال»
نقش سمن‌ها درکاهش جرم
آگهی فروش یک نفتکش در دیوار
حق گرفتنی است
آشتی قطر و عربستان خبر خوبی برای ایران است؟
عوامل کمبود روغن‌خوراکی
ورود ویروس کرونای انگلیسی به کشور تایید شد
بوی مشمئزکننده بی‌تفاوتی!
سمن‌ها یا سازمان مردم نهاد؟
چراغ‌ها را تو خاموش کن؟!
برگزاری انتخابات سالم، قانونمند و با مشارکت حداکثری مردم مهم و تاثیرگذار است
هویت یابی در نوجوانان
فیلترینگ از نگاهی دیگر
همیشه شوخی می‌کنیم!
