روزنامه اعتماد
1395/11/07
رودخانه‌هاي سركش زندگي‌ها را بردند
زهرا روستا رحيم رييسي، شهروند ساكن بخش ساربوك قصرقند مي‌گويد: «باران تمام محصول پيرمرد را خراب كرد؛ اما او شاد بود.» باز هم از باران مي‌خواست كه ببارد. سال‌هاست كه پنجه‌هاي خشكسالي امان زمين را در بلوچستان بريده. بيش از 10 سال است كه خاك اينجا چنين بارشي به خود نديده است. مردم جشن آب گرفتند. در نيكشهر، كشاورزي به يمن بارش باران قرباني داد و بين نيازمندان تقسيم كرد. قنات روستاي او، زيرك‌آباد مثل قنات بسياري از روستاهاي بلوچستان در اثر خشكسالي از بين رفته بود و حالا با اين بارش وضع تغيير كرده است. مردم روستاهاي ديگر نيز قرباني دادند. جوانان روستاي رمضان كلك بخش مركزي نيكشهر كه از خشكسالي خسارت‌هاي بسياري ديده‌اند، به شكرانه باران سه روز جشن گرفتند. روستاييان داشتند نفس راحتي مي‌كشيدند كه سيل شدت گرفت. رودخانه‌هاي سركش بلوچستان در اندك زماني طغيان كردند، بندها را شكستند و سدهاي لبريز شده براي اين حجم آب جا نداشتند. آب مسير ارتباطي بسياري از روستاها را مسدود كرد، خانه‌هاي خشتي روستاييان ويران شد، مدارس كهنسال شهرهاي مختلف بلوچستان خراب شدند و مردم ناگزير به ترك روستاها شدند. روستايياني كه سال‌ها با تانكر آبي دريافت مي‌كردند كه كفاف زندگي آنها را نمي‌داد، حالا سيراب شده‌اند اما سيل ويرانگر اجازه نداد شادي آنها كامل باشد. مردم براي رودخانه‌هاي‌شان پل مي‌خواهند رحيم رييسي درباره بارندگي اين چند روز مي‌گويد: «سدهاي موجود پر شده‌اند. كشاورزان اين‌بار به شكرانه اين باران خيرات مي‌دادند و خون گوسفند قرباني‌شان را با آب باران مي‌شستند. اما روستاهايي كه در حاشيه جنوبي رودخانه كاجو قرار دارند به علت نبود پل ارتباطي با مشكل تردد روبه‌رو هستند. تا الان ما گزارشي از وضعيت حاد اين روستاها نشنيده‌ايم. مي‌گويند همان مردم هم نبود راه دسترسي را فراموش كرده‌اند و شادند كه باران آمده تا سفره‌هاي‌شان را پررونق كند.»در صورت تداوم طغيان رودخانه‌ها، ممكن است وضعيت براي روستاهايي كه در قسمت جنوبي رودخانه كاجو قرار دارند، بحراني شود و مشكلاتي براي بيماران و مادران باردار در روستاهاي محاصره شده با سيل ايجاد شود. رييسي مي‌گويد: «اينجا هر ميزاني از بارندگي خسارت مي‌آورد چون خانه‌ها از خشت‌وگل هستند.» خواسته اصلي مردم ايجاد راه‌هاي ايمن ارتباطي و ساخت پل در مسير رودخانه كاجو است تا در مواقع بحراني حداقل بتوانند خودشان را به مركز درماني برسانند. البته در اين چند روز با استقرار اورژانس بين‌راهي رضايت نسبي از خدمات امدادي وجود داشت. رييسي ادامه مي‌دهد: «سيل بند بخش ساربوك در اثر توفان گنو در سال 86 خراب شده بود و اين باعث شد، طغيان رودخانه كاجو آب را به زمين‌هاي كشاورزي بكشاند. عدم وجود سيل بند مناسب سبب مي‌شود با اندك آبي بخش بزرگي از زمين‌هاي كشاورزي خسارت ببينند. به خاطر نبود سيل بند بسياري از زمين‌هاي كشاورزي با آب شسته شده‌اند.» آب‌هاي سطحي درست مديريت نمي‌شوند يكي از امدادگران هلال احمر مستقر در روستاي كلك حسن‌خاني از روستاهاي توابع شهرستان ايرانشهر وضعيت اين روستاي سيل‌زده را بد توصيف مي‌كند و مي‌گويد: «خسارات بسياري به خانه‌هاي روستاييان وارد شده، اكثر خانه‌ها خراب يا نيمه‌ويرانند و امكانات امدادي پاسخگوي اين حجم از مشكلات مردم نيست.»اما شهروند ديگري كه ساكن ايرانشهر است اعتقاد دارد خسارت‌هاي ناشي از سيل بيشتر از بهره‌مندي از بارندگي است. او مي‌گويد: «مديريت آب‌هاي سطحي خوب نبوده است و در مقابل خساراتي كه به راه‌ها و روستاها وارد شده بسيار زياد است.» آب‌هاي سطحي در شهرستان كنارك نيز برخي خيابان‌ها را مسدود كرده و با نفوذ به خانه‌ها مشكلاتي را براي مردم به وجود آورده‌اند. طغيان كاجو، راه ارتباطي ده‌ها روستا را قطع كرده است رودخانه كاجو از كوه‌هاي آهوران در شمال قصرقند و در نزديكي نيكشهر سرچشمه مي‌گيرد و به درياي عمان مي‌ريزد. كاجو پس از عبور از قصرقند و پخش سيلاب‌هاي خود در جلگه دشتياري به درياي عمان مي‌ريزد. گرچه در طول مسير خود سد زيردان و چند سد ديگر در بلوچستان را از آب لبريز كرد اما باعث بسته شدن راه‌ها و خرابي روستاها نيز شد. حميرا ريگي، فرماندار شهرستان قصرقند مي‌گويد: «تداوم بارندگي‌هايي كه از ابتداي بهمن‌ماه شروع شده بود، باعث تقويت سفره‌هاي آب زيرزميني شد. جاري شدن دوباره رودخانه‌ها پس از سال‌ها خشكسالي خبر بسيار خوبي است اما از طرف ديگر براي روستاها و زمين‌هاي مسكوني و كشاورزي كه در حاشيه رودخانه‌ها قرار گرفته‌اند مشكلاتي ايجاد شده است.» به گفته فرماندار قصر قند 28 روستا با جمعيت نزديك به 8 هزار نفر در قسمت شمالي رودخانه كاجو راه‌هاي ارتباطي‌شان قطع شده است و تا زماني كه آب فروكش نكند نمي‌توان به آنها دسترسي پيدا كرد. امكانات امداد هوايي وجود ندارد و ارتباط با اين روستاها از طريق برقراري تماس تلفني با دهياران است. خوشبختانه تاكنون گزارشي از خسارت جاني مخابره نشده است. در بخش ساربوك شهرستان قصرقند نيز راه ارتباطي 20 روستا با حدود هشت‌هزار نفر جمعيت قطع شده است. خانم ريگي احداث پل‌هاي ارتباطي ايمن روي رودخانه‌ها را از نيازهاي ضروري منطقه مي‌داند و مي‌گويد: «ساليان سال است كه با وقوع بارندگي و كمي بالا آمدن آب، ارتباط مردم با مركز قطع مي‌شود. بايد اعتبارات لازم براي احداث يك پل روي رودخانه كاجو تامين شود.» حميرا ريگي عمده خسارت‌هاي وارد شده را در سه بخش مي‌داند: حوزه راه، ريزش قنوات موجود در بستر رودخانه‌ها و تخريب منازل روستايي كه عمدتا خشت و گلي بوده‌اند. خساراتي نيز به زيرساخت‌هاي برق وارد شده است، اما در حال حاضر مشكل قطع برق اكثر روستاها برطرف شده است. ساكنان منازل تخريب شده در چادر اسكان داده شده‌اند و مواد غذايي در اختيار آنها قرار داده شده است. حميرا ريگي در خصوص سرنوشت آب ناشي از سيلاب و بارندگي مي‌گويد: «70درصد آب بارندگي در سدها ذخيره شده است اما بندهاي خاكي رودخانه كاجو تخريب شده‌اند و 30 درصد آب به صورت سيلاب در جريان است.» مسوولان فرمانداري قصرقند عددي ريالي از ميزان خسارت‌هاي وارده ارايه ندادند، اما ميزان خسارت به زيرساخت‌ها را بالا ارزيابي كرده‌اند. ريگي مي‌گويد: «خوشبختانه با هشدارهاي به‌موقع سازمان هواشناسي، تشكيل ستاد مديريت بحران در شهرستان و كمك نيروهاي محلي و دهياران خسارت جاني نداشتيم. در همين چند روز در قصرقند بيش از 10 مورد ريزش سقف مدارس را شاهد بوديم و تعطيلي مدارس اتفاق خوبي بود كه باعث حفظ سلامت دانش‌آموزان ما شد.» بسياري از مدارس در بلوچستان قديمي هستند و قدمت ساختمان برخي مدارس در شهرستان قصرقند به بيش از 50 سال مي‌رسد به اين مدارس در اصطلاح محلي مدارس سنگي مي‌گويند كه بارش باران امسال خساراتي را به آنها وارد كرد. تا رودخانه آرام نشود، امدادرساني ممكن نيست بلوچ‌زهي، بخشدار مركزي نيكشهر از وضعيت اين شهرستان مي‌گويد: «در حال حاضر تيم‌هاي امداد و نجات در مناطق مختلف روستايي مشغول امدادرساني هستند و نمي‌توان برآورد دقيقي از ميزان خسارات وارده ارايه كرد اما طغيان رودخانه‌ها و جاري شدن سيل منجر به آسيب ديدن زيرساخت‌هاي روستايي شده است. در حال حاضر بيشتر مسيرهاي ارتباطي ما به علت طغيان رودخانه‌ها مسدود شده. ارتباط جاده‌اي با روستاهاي چهار دهستان بخش مركزي با اختلال مواجه است. اما با ارتباطاتي كه از طريق تلفن برقرار كرده‌ايم، تاكنون هيچ خطر جاني روستاييان را تهديد نمي‌كند.»به گفته فرماندار نيكشهر اقدامات امدادي به روستاهاي محصور شده با آب به پايين آمدن آب رودخانه‌ها بستگي دارد. بخشدار مركزي نيكشهر درباره تاثير بارندگي‌ها بر اين شهرستان مي‌گويد: «باتوجه به بارندگي‌هاي اخير انتظار مي‌رود كه آب‌هاي ذخيره شده در پشت سدها، بندهاي خاكي، سنگي و بتوني، كم‌آبي‌ها و خشكسالي چند سال گذشته را جبران كرده و به رونق كشاورزي و دامداري در منطقه كمك كند.» «خشكسالي‌هاي اخير معيشت مردم را با خطر جدي مواجه كرده است. بيش از هفتاد درصد روستاهاي بخش مركزي نيكشهر با تانكر آب‌رساني سيار مي‌شدند. آب قنوات و چاه‌هاي منطقه كاملا خشك شده بود و درختان خرما، انبه و مركبات چهل تا پنجاه ساله طي مدت يكسال از بين رفتند. به تبع آن آمار سوءتغذيه كودكان و مادران باردار در منطقه بسيار بالا رفته است. به اين ترتيب خسارات سيل چيزي از شادي مردمي كه مدت‌ها منتظر باران بودند، كم نكرده است.»
سایر اخبار این روزنامه
داغ و درد و دريغ
نگاهي به حقوق مستاجران پاساژ پلاسكو مطابق قانون روابط موجر و مستاجر
تغييرپايتخت را جدا بررسي كنيد
نامه محرمانه در دستان روحاني
سپرده‌گذاري قوه قضاييه در بانك و استفاده از سود آن ممنوع شد
ايران در ليست ممنوعيت‌هاي احتمالي ترامپ
اصلاح‌طلبان پيشقدم آشتي ملي شده‌اند
ولايتي عضو هيات امناي دانشگاه آزاد شد
رودخانه‌هاي سركش زندگي‌ها را بردند
خطاي هرمنوتيك مخالفان شريعتي
رشد تصاعدي بدهي‌هاي دولت تا 1400
شايسته: در حوزه بانوان خبرهاي خوبي خواهيد شنيد
