فرار از تله‌ی غربی‌ها


ظهره‌وند که در کارنامه‌اش سفیر ایران در ایتالیا و افغانستان دیده می‌شود به نکات خوبی اشاره می‌کند، به این که برجام یک تجربه‌ی موفق است حتی با تمامی هزینه‌ها و آسیب‌هایی که دیده اما همچنان باقی مانده، او معتقد است فصل الخطاب فراحزبی در جمهوری اسلامی ایران باید منافع امنیت ملی باشد و از همه مهم‌تر این که؛ غربی‌ها در تلاش هستند تا ایران را در دامی رسانه‌ای و بین‌المللی برای شکستن پوسته‌ی ضخیم شده‌ی مقاومت ایرانی‌ها بیاندازند. او تاکید می‌کند پاسخ رد به پیشنهاد زیرکانه‌ی اروپایی‌ها بجا، صحیح و هوشمندانه بوده است
آفتاب یزد - رضا بردستانی: یک دیپلمات سابق و تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در واکنش به خبر منتشر شده از سوی روزنامه‌ی آمریکایی «وال استریت ژورنال» مبنی برعدم پذیرش یک نشست غیررسمی - بدون حضور چین و روسیه - با حضور آمریکا به آفتاب یزد گفت: «غرب را یک پیکره‌ی واحد به شمار باید آورد زیرا آن‌ها هرچه می‌گویند و هر عملی از آن‌ها سر می‌زند، بخشی از پروژه‌ای است که برای دست‌یابی به اهداف و برنامه‌های خود طرح ریزی کرده‌اند.»
ابوالفضل ظهره‌وند سفیر پیشین ایران در ایتالیا در ادامه می‌افزاید: «این پیشنهاد از سوی جوزپ بورل مطرح شده و در نهایت به درستی و هوشمندانه از سوی ایران با پاسخ منفی رو به رو شده است زیرا در غیر این صورت، مخمصه‌ای پیش روی ایران قرار می‌گرفت که ابتکار عمل را از جمهوری اسلامی ایران در موضوع برجام سلب می‌کرد!»
> وزیر خارجه آمریکا از حضور در جلسه غیر رسمی


با ایران و اروپاییان استقبال کرد
وقتی به این دیپلمات اسبق و تحلیلگر مسائل سیاسی - بین‌الملل می‌گوییم دلیل این همه تناقض در رفتار آمریکایی ها، اروپایی‌ها و طرف‌های ایران چیست می‌گوید: «نام این رفتار تناقض نیست بلکه به این می‌گویند سیاست چماق و هویج، فشار از بالا چانه زنی از پایین و... این‌ها اساساً بر همین مدل رفتاری تلاش می‌کنند جمهوری اسلامی ایران را دچار مخمصه کنند.»
در خبر‌ها می‌خوانیم - ۱ اسفند ۱۳۹۹ - ۱۹ فوریه ۲۰۲۱ - آنتونی بلینکن اگرچه یک بار دیگر سیاست «فشار حداکثری» دونالد ترامپ و مایک پومپئو علیه ایران را بی‌فایده خوانده اما مجموعه‌ی رفتاری آمریکای بایدن به نوعی ادامه‌ی ماجراهای ایران و آمریکا در زمان زوج ترامپ و پمپئو است. وزیرخارجه جدید آمریکا می‌گوید: «واشنگتن به دعوت سه کشور اروپایی برای برگزاری جلسه مشترک و غیر رسمی با ایران درباره برجام، آری گفته است.» اما هیچ حرفی از بازگشت به برجام، رفع تحریم‌ها و خسارت‌هایی که ناشی از خروج آمریکا در زمان ترامپ از برجام بوده به میان نمی‌آورد. این مقام آمریکایی حتی حرفی از تعهدات زیر پا گذاشته شده در زمان اوباما نیز بر زبان جاری نمی‌سازد. همزمان با این ادعای آنتونی بلینکن که سیاست «فشار حداکثری» دونالد ترامپ و مایک پومپئو علیه ایران بی‌فایده است، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته با وجود عقب‌نشینی این کشور از موضع دولت قبلی در مکانیسم ماشه (مکانیسمی که اساساً به دلیل استقبال سرد کشورها رای لازم را به دست نیاورد!) و تحریم‌های تسلیحاتی ایران در شورای امنیت، واشنگتن تلاش خواهد کرد تا کشورهای دیگر را از فروش سلاح به ایران بر حذر دارد.
> ایران پیشنهاد اروپا برای گفتگو با آمریکا درباره برجام را رد کرد
در یک فاصله‌ی زمانی ۹ روزه؛ (۱۰ اسفند ۱۳۹۹ - ۲۸ فوریه ۲۰۲۱) سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، می‌گوید: «با توجه به مواضع و اقدامات اخیر آمریکا و سه کشور اروپایی طرف توافق هسته ای، جمهوری اسلامی زمان را برای برگزاری جلسه غیررسمی پیشنهادی توسط هماهنگ‌کننده اروپایی برجام مناسب نمی‌داند.» این موضع پس از آن اعلام شد که روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از دو دیپلمات ارشد غربی گزارش داد که ایران پیشنهاد اتحادیه اروپا برای انجام مذاکرات هسته‌ای در هفته‌های آینده در جلسه ۴+۱ و با حضور آمریکا را رد کرده است که به گفته این نشریه افزایش تنش‌های بیشتر بین دو کشور را به همراه دارد.
> کاخ سفید با صدور بیانیه‌ای از این تصمیم ایران ابراز تاسف کرد!
وال استریت ژورنال به نقل از این دو منبع افزود مقامات در تهران «تضمین می‌خواهند که آمریکا پس از شرکت در چنین جلسه‌ای، برخی از تحریم‌ها را لغو کند.» به گزارش خبرگزاری مهر، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در واکنش گفته است: «هنوز هیچ تغییری در مواضع و رفتار ایالات متحده صورت نگرفته و دولت بایدن نه تنها سیاست شکست‌خورده فشار حداکثری ترامپ را کنار نگذاشته، بلکه حتی تعهد خود به اجرای کلیات وظایفش در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ را اعلام ننموده است.» سعید خطیب زاده افزود: اجرای تعهدات همه طرف‌ها در برجام موضوع مذاکره و بده بستان نیست و همه بده بستان‌ها پنج سال پیش انجام شد. او گفت: «آمریکا باید به تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه خود خاتمه دهد و به تعهدات برجامی خود بازگردد. این امر نه به مذاکره احتیاج دارد نه به قطعنامه در شورای حکام.» به گزارش خبرگزاری رویترز یک سخنگوی کاخ سفید گفته است: «هرچند ما از پاسخ ایران متاسفیم همچنان برای رویکرد دیپلماتیک جدی آماده‌ایم تا به یک بازگشت هم‌زمان به تعهدات توافق هسته‌ای بازگردیم.» این سخنگو گفت آمریکا در خصوص گام بعدی خود با متحدان اروپایی خود مشورت خواهد کرد.
> واکنش مناسب
از طرف دیگر، علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، گفته است در صورتی که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره توقف پروتکل الحاقی توسط ایران قطعنامه‌ای صادر کند، جمهوری اسلامی «واکنش مناسب» از خود نشان خواهد داد. به گزارش خبرگزاری مهر، آقای صالحی در حاشیه نشست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت در این خصوص نامه‌ای نیز به آژانس ارسال شده است. علی اکبر صالحی درباره مفاد نامه اظهار نظری نکرد. بر اساس برنامه و خبرهای منتشر شده قرار است که شورای حکام آژانس این هفته درباره گزارش‌های مربوط به افزایش تولید سوخت هسته‌ای توسط ایران و کاستن از همکاری‌های این کشور با آژانس تشکیل جلسه دهد. بنابه گزارش ها، آمریکا قصد دارد از اعضای شورای حکام بخواهد ایران را به خاطر تشدید فعالیت‌های هسته‌ای ملامت کنند. خبرگزاری رویترز پیشتر گزارش کرده بود که ایران اقدام آمریکا را غیرسازنده می‌داند و تهدید کرده که توافق موقت اخیر با آژانس را لغو کند.
> پاک شدن پس از ۳ ماه
در همین رابطه، ابوالفضل عمویی، نماینده مردم تهران و سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران، در پی نشست با علی اکبر صالحی به نقل از او گفت که ایران در حال حاضر ۲۵ کیلوگرم اورانیوم با خلوص ۲۰ درصد تولید کرده است و انتظار می‌رود که زودتر از موعد به ظرفیت ۱۲۰ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصدی در سال برسد که یک مصوبه مجلس آن را الزام‌آور کرده است. این نماینده مجلس به نقل از بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران که در نشست کمیسیون امنیت ملی حضور داشت گفت که با توقف اجرای پروتکل الحاقی، بازرسی‌های آژانس از ایران حدود ۳۰ درصد کاهش می‌یابد. به گزارش مهر، ابوالفضل عمویی گفت بنا بر توافق اخیر با آژانس، ایران قرار است تا ۳ ماه اطلاعات نظارتی را در داخل تاسیسات هسته‌ای خود بدون دسترسی بازرسان آژانس ذخیره کند و در صورتی که خواسته‌های ایران در این مدت تامین شود، این اطلاعات به منظور استمرار نظارتی آژانس در آینده با نظر ما، به رویت آن‌ها خواهد رسید. او افزود:
«در صورت‌عدم تامین خواسته‌های کشورمان، ایران پس از ۳ ماه این اطلاعات را پاک خواهد کرد.»
> جلسه سه کشور اروپایی، آمریکا، ایران بدون حضور چین و روسیه!
ابوالفضل ظهره‌وند سفیر پیشین ایران در ایتالیا می‌گوید: «اصل این پیشنهاد و این مسئله را آقای جوزپ بورل به عنوان میانجی در سمت مسئول سیاست خارجه اتحادیه مطرح کرده است که سه کشور اروپایی و آمریکا و ایران و بدون حضور چین و روسیه جلسه بگذارند و یک گفتگوی غیر رسمی داشته باشند. بحث بر سر برجام است. برجام وقتی موضع رسمی و آن هم در بالاترین سطح اعلام می‌شود و آن هم لغو تحریم‌ها است و همه هم یکپارچه؛ چه رئیس جمهور چه وزیر امور خارجه و چه دیگران روی آن اذعان دارند مذاکره «به ما هو» مذاکره معنی نمی‌دهد و خروجی ندارد. »
این دیپلمات پیشین ادامه می‌دهد: «برای موضوع مورد نظر مذاکره می‌کنیم که مسائل را سبک و سنگین کنیم و ببینیم طرف‌ها چه فکر می‌کنند این مسئله روشن و مسجل است یعنی بایستی مطالبات ایران که روی زمین مانده و موجب خساراتی به ایران شده یعنی تحریم‌ها لغو شود. آمریکا هم به تعهدات خود در چارچوب برجام و ۲۲۳۱ برگردد. متقابلا ایران هم گام‌هایی که برداشته به عقب بازگردد. بعد از آن اگر بخواهند در مورد موضوعات بین‌المللی دیگری صحبت و مذاکره کنند آن مقوله‌ای دیگر است.»
سفیر پیشین ایران در افغانستان اظهار می‌دارد: «اما برجام همان طور که آقای رئیس جمهور هم به کرات تاکید کردند، نه برجام جدید داریم نه برجام قدیم. یک برجام بیشتر نداریم و موضوع آن روشن است یعنی ایران کاملا به تعهدات خود پایبند بوده و عمل کرده و چک طرف مقابل که موظف به پرداخت آن بوده برگشت خورده است. اولین کاری که یک فرد مشکل دار می‌کند این است که چک خود را پرداخت می‌کند که اعتبار خود را بازگرداند بعد سر بقیه قضایا می‌روند.»
> تناقض رفتاری یا سیاست چماق و هویج؟!
ظهره‌وند در ادامه با رد عبارت تناقض رفتاری در سیاست‌های غرب و آمریکا تاکید می‌کند: «اینها را تناقض نمی‌بینم این‌ها را به اصطلاح سیاست چماق و هویج و چانه زنی از پایین فشار از بالا می‌گویند فکر می‌کنند با این روش شاید بتوانند همانند قبل ایران را در تله گیر بیاندازند.»
وی می‌افزاید: «این‌ها دقیقاً یک تقسیم کار است شورای حکام و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را نباید جدای از اراده آمریکا دید. مدیر کل آژانس با نظر آمریکایی‌ها تعیین می‌شود و ساز و کاری که آنجا وجود دارد جزئی از سیاست‌های آمریکایی‌ها است. بخشی از بودجه را هم آن‌ها تامین می‌کنند بنابراین ما باید این مجموعه را یک سیستم ببینیم یک سیستم هوشمند که تمام بخش‌های آن بر اساس تخصصی که دارند هدف مورد نظر را که در اینجا ایران است به خوبی رفتار آن را آنالیز می‌کنند و اینکه به دنبال آن هستند تا ببینند با چه کنشی می‌توانند واکنش مناسب گیرند.»
> موضع اخیر ایران هوشمندانه بود
این تحلیلگر مسائل بین‌المللی می‌گوید: «به نظر من بهترین موضع همین موضع است یعنی ایستادن ما روی مطالبات‌مان که آمریکایی‌ها ابتدا باید چک برگشتی را پر کنند ما هیچ درخواست دیگری هم نداریم بعد از آن جلسه رسمی یا غیر رسمی بگذارید اما گام نخست مسئله لغو تحریم‌ها است که این مسئله آن‌ها را آچمز کرده و توپ هم در زمین آن‌ها است اما اگر ما وارد هر نوع بازی دیپلماتیک شویم آن‌ها توپ را داخل زمین ما انداخته‌اند و می‌توانند از این موضوع در فضای افکار عمومی خودشان بهره‌برداری کنند.
> مکرون بخشی از پازل آمریکایی ها؟!
ظهره‌وند با تایید این مطلب که رفتارهای آقای مکرون هم بخشی از این استراتژی است می‌گوید: «غرب را باید یک سیستم واحد ببینیم همانند یک ماشین که هر قطعه‌اش یک کار انجام می‌دهد اما مجموعا در یک مسیر مشخص حرکت می‌کنند. غرب کاملا هوشمند است و به هیچ عنوان بدون اجازه یکدیگر آب نمی‌خورند.»
> ایستادگی بخشی از دیپلماسی است
سفیر پیشین ایران در افغانستان و ایتالیا در پایان با دست گذاردن بر این موضوع بسیار مهم که: «ایستادگی می‌تواند ایران را به تمام مطالبات خود برساند» خاطرنشان می‌کند: «در این مقطع خوشبختانه صدای واحد و پژواکی هماهنگ به جهانیان ارائه می‌دهیم نکته دوم این است که ایران به عنوان یک قدرت با داشتن استقلال استراتژیک و مدیریت و هدایت استراتژیک حوزه مانور خود را دارد یعنی به هیچ عنوان نباید در تعیین جایگاه‌مان متوجه اراده بیرونی باشیم. خودمان هستیم که جایگاه‌مان را تعیین می‌کنیم.
> منافع امنیت ملی فصل الخطابی فراحزبی است
ظهره‌وند با این قید که: «برجام یک تجربه است» ادامه می‌دهد: «شاید همین عامل سبب شد که امروز انسجام بیشتری بین دو طیف سیاسی که در کشور وجود دارد به وجود آمده است و همه حول یک مدار می‌چرخند و آن منافع امنیت ملی کشور است. منافع امنیت ملی با آمدن این جناح یا آن جناح نه تغییر می‌کند و نه باید تغییر کند. سیاست‌ها می‌تواند تغییر کند. به نظر من دوره‌ای از بلوغ سیاسی را باید شاهد باشیم که بتوانیم از دستاوردهای برجام بگوییم هر چند که برای ما هزینه بر باشد.»