در خصوص وضعیت حاکم بر صدور استانداردهای زیست‌محیطی مدعی شد:

موتور شاهین موتور توسعه یافته پراید است پس آلایندگی دارد
آفتاب یزد در این باره با سید محمد مهدی میرزایی قمی رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست نیز گفتگو کرده است
آفتاب یزد- گروه اقتصادی: ۱۰ روز پیش وقتی گزارش «پای محیط زیست روی پدال ترمز خودروسازان بزرگ» را در «آفتاب یزد» منتشر کردیم؛ قول دادیم که این موضوع را پیگیری خواهیم کرد. خواه خوشایند سازمان محیط‌زیست و خودروسازان باشد یا خیر..! البته کشمکش خودروسازان و متولیان محیط‌زیست در رسانه‌ها هیچ وقت محدود به مورد آخری که ادعایی مبنی برعدم دریافت مجوز خودرو «شاهین» از محیط‌زیست بود، نبوده است. اگرچه در این خصوص یکی از عجایب تاسف بار سکوت ادامه‌دار سازمان محیط‌زیست در پیگیری حقوق سلامتی مصرف‌کنندگان به معنای واقعی کلمه و نه سطحی و نمادین نیز بوده است. کما اینکه هنوز خودروهای آلوده‌زا مانند «پراید» یا بدتر از آن موتورسیکلت‌های آلوده‌زا و غیرایمن (هم به لحاظ صوتی، هم دودزا و هم بصری) در سطوح پیاده‌روها و میانه چهارراه‌ها چهره تهران را زشت و بدترکیب کرده است. در واقع آنچه (به شهادت مستندات مشهود در خیابان‌ها) جزو حقوق حداقلی شهروندان تهران و گردشگران مسافر تهران نیست؛ ایجاد جلوه‌ای معمولی از محیط‌زیست سالم در شاکله محیط زندگی آن‌هاست. جالب آنکه منتقدان رئیس محیط‌زیست نیز بر این باور هستند که اصولا مسائل محیط‌زیستی دغدغه اصلی وی نیست و آنچه از وی در ذهن وجود دارد، وزیری با سابقه ۱۳ساله در راس وزارت کشاورزی سابق در دوران سازندگی زنده‌یاد «اکبر هاشمی‌رفسنجانی« و تداوم سکانداری تشکلی بزرگ اما بدون کارکرد موثر در بخش کشاورزی به نام «خانه کشاورز» است که هیچ عضوی اعتماد به نفس پذیرش استعفا یا حتی عزل وی برای جوانگرایی در آن تشکل را ندارد!
در هر صورت، آنچه از اتفاقات اخیر گویاست، نبود اقتدار و برنامه لازم جهت نظارت یا شفافیت در برخورد با خودروهای فاقد مجوز و همچنین اظهارات متناقضی است که دم خروس را آشکار


کرده است!
از سویی بهزاد اشجعی، دبیر کارگروه ملی کاهش آلودگی هوای سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با همکاران ما در تسنیم می‌گوید: «این سازمان با شماره‌گذاری خودروی سواری «شاهین» مخالف است؛ بنابراین پیش‌فروش این خودرو غیرقانونی است!» و از سوی دیگر «سید محمد مهدی میرزایی‎قمی» مقام ارشد «بهزاد اشجعی» به فاصله ۷۲ ساعت بعد در موضعی ۱۸۰ درجه متفاوت به همان تسنیم اعلام می‌کند: «درباره شماره‌گذاری خودروی شاهین و روندی که این خودرو در پلاک‌گذاری خواهد داشت؛ اساساً اینکه گفته می‌شود سازمان حفاظت محیط‌زیست با پلاک‌گذاری خودروی شاهین مخالف است، صحت ندارد و اشتباه است.»
وی می‌افزاید: خودروی «شاهین» یک پروژه ملی است و در این پروژه از نیروی انسانی، مهندسان ایرانی و دانش فنی داخلی استفاده شده است.
البته همانطور که در گزارش پیشین روزنامه «آفتاب یزد» به نقل از یک منبع آگاه نیز به آن اشاره کردیم، درد اصلی سازمان محیط زیست، بیشتر استعلام نگرفتن وزارت صمت از این سازمان بر مبنای قانون است تا گلایه از خودروسازان؛ کما اینکه همین موضع به شکلی واضح توسط «میرزایی‌قمی» مورد اشاره قرار گرفته و او گفته: «شرکت‌های خودروسازی مجوز پیش فروش را از وزارت صمت دریافت می‌کنند و متاسفانه در این بین هیچ‌گونه استعلامی از سازمان محیط زیست در خصوص دارا بودن مجوزهای زیست‌محیطی مربوطه صورت نمی‌پذیرد؛ در این میان طی ۲ نوبت مکاتبه رسمی؛ یکی در سال گذشته و یکی هم اخیراً از وزارت صمت خواسته شده که قبل از ارائه مجوز پیش‌فروش محصولات خودرویی، حتما استعلام زیست محیطی خودرو را از سازمان حفاظت محیط‌زیست اخذ کنند و سپس نسبت به پیش فروش خودرو اقدام کنند. اما از سوی وزارت صمت تاکنون در مورد پیش‌فروش هیچ‌خودرویی از سازمان محیط زیست استعلام زیست محیطی گرفته نشده است و این موضوع صرفاً محدود به خودروی «شاهین» هم نیست. »
اوضاع اسفناک اظهارات متناقض مسئولان محیط‌زیست زمانی آشکار می‌شود که هر چقدر «اشجعی» - چه درست یا نادرست- قرص و محکم در مقابل خودروسازان فاقد مجوز می‌ایستد و حتی عیسی‌کلانتری معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان محیط زیست هم با بیان اینکه «مسئله پیش فروش خودرو بدون مجوز محیط‌زیست به ریاست‌جمهوری منعکس شده تا جلوی این کار را بگیرند!» آشکارا به وجود چنین چالش مهمی در یک سیستم هم خانواده دولتی، اعم از صمت و محیط‌زیست اقرار می‌کند!
البته «بهزاد اشجعی» که در «توییتر» هم موضع صریح انتقادی علیه این‌عدم اخذ مجوز داشت و در پاسخ به خبرنگار «بیت‌ران» مبنی بر اینکه کدام نهاد یا سازمان باید جلوی این کار را بگیرد؟ گفت: «در حال حاضر دادستانی باید جلوی این کار را بگیرد، اما از ابتدا وزارت صمت نباید مجوز پیش فروش را صادر می‌کرده است!» در ادامه و در پاسخ به روزنامه «آفتاب یزد» نیز می‌گوید: «برای مصاحبه باید روابط عمومی محیط‌زیست اجازه دهد» که البته همکاران این واحد نیز صلاح را در مصاحبه با «میرزایی‌قمی» مقام مافوق «اشجعی» دیدند که با این توضیح که آن اظهارات «اشتباه» عنوان شده است، توضیحات تکمیلی در خصوص فرآیند لازم برای طی مرحله اخد مجوز را تشریح کرد.
در این میان هر چقدر بهزاد اشجعی، دبیر کمیته فنی مجوزهای خودرویی سازمان محیط‌زیست سکوت دستوری خود را نیز ادامه دهد، اما تیر از کمان در رفته و اظهارات وی هم در موتور جستجوی «گوگل» و همچنین در «توئیتر» مشهود است که ادعا کرده: «خودروی شاهین سایپا برخلاف قانون بدون آن‌که مجوز آلایندگی داشته باشد فروخته شده و این اتفاق کاملاً غیرقانونی است». کما اینکه این ادعا هم در کنار آن ادعا در مقابل دیدگان فضای رسانه‌ای است که این شرکت اقدام مشابه دیگری هم کرده و «نیسان وانت زامیاد» را بدون استاندارد آلایندگی یورو ۵ فروخته است.
و از آنجا که خودروها در ایران باید استاندارد یورو ۵ برای تولید را دریافت کنند، با وجود این تقریباً بیشتر خودروهایی که در ایران تولید می‌شوند حتی در شرکت‌های مادر در خارج ایران هم استاندارد یورو ۲ را پاس نمی‌کردند! و شاید به همین دلیل نیز «نیسان آبی» معروف به «نیسان جونیور» در آمار پلیس، همواره از پرخطرترین خودروها در تصادف‌ها ذکر شده است.
نیسانی که بیش از ۴۰ سال پیش در کشور ژاپن تولید می‌شد و در زمان تولیدش استاندارد آلایندگی به شکل امروز اصلاً وجود نداشت، تاکنون اینکه چطور توانسته استاندارد یورو ۴ بگیرد، از موارد مبهم در صنعت خودروی ایران می‌تواند باشد.
«سید محمد مهدی میرزایی قمی» رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با روزنامه «آفتاب‌یزد» در خصوص چرایی درج اظهارات متناقض در خصوص صدور یاعدم صدور مجوز برای خودروهایی مانند «شاهین» می‌گوید: البته در این رابطه به‌زعم اینجانب تناقض خاصی نیست، بلکه صرفا توضیحی بیشتر جهت رفع شبهه و ابهامی ارائه شده است که در متن خبر اولیه نقل شده از قول همکارم به وضوح بیشتر تبیین نشده بود.
وی با بیان اینکه اصل اظهارات وی مبتنی بر این است زمانی که وزارت صمت مجوز پیش‌فروش صادر می‌کند استعلامی هم باید از سازمان محیط زیست اخذ کنند که آیا مجوز زیست‌محیطی را اخذ کرده است یا خیر؟ می‌گوید: کما اینکه بر اساس آنچه اینجانب شنیده‌ام خودروسازان بدون طی مراحل اخذ استعلام زیست‌محیطی مجوز را از صمت گرفته‌اند، ما نیز اعلام کردیم طبق ماده ۴ قانون هوای پاک باید استعلام زیست محیطی انجام گیرد.
میرزایی‌قمی با بیان اینکه اصل اظهارات وی و همکارش بر این مسئله تاکید دارد که هرگونه خودرویی قبل از پیش‌فروش باید مجوز زیست‌محیطی را اخذ کند، در مورد وضعیت روز مجوز زیست‌محیطی خودرو «شاهین» نیز می‌گوید: خودرو «شاهین» تست‌های اولیه را انجام داد و پس از طی پروسه لازم اخیرا مجوز خود را گرفت و در ادامه آزمون‌های استاندارد در تایید تطابق موتورهای تولیدی (COP) انجام خواهد شد.
وی در واکنش به پرسش خبرنگار «آفتاب یزد» مبنی بر دلیل تعلل یا تمرد وزارت صمت از این قانون در مقابل سازمان محیط زیست می‌افزاید: به ضرس قاطع نمی‌توان گفت بحث اهمال از سوی وزارت صمت بوده باشد؛ بلکه به نظر می‌رسد ناشی از تغییر چندباره مدیریتی در مجموعه وزارت صمت باشد، نه اهمال وعدم تمایل آن‌ها به تعامل و همکاری طبق قانون. کما اینکه دوستان آن وزارتخانه نیز قول داده‌اند تا از این پس به این قاعده قانونی عمل کنند. وی در مورد استاندارد نیسان وانت زامیاد و موضع پلیس دراین خصوص هم می‌گوید: این مسئله از جانب پلیس در خصوص ایمنی و بدنه بوده است، اما در زمینه موتور این خودرو ارتقا صورت گرفته است و طبق پیگیری‌هایی که کردیم و مجوزی که در سال ۹۹ داده نشد، منجر به این شد تا موتور این خودرو نیز ارتقا یابد.
میرزایی قمی خبر داد: به دنبال این مسئله و پیگیری‌های سازمان محیط‌زیست، دوستان این مجموعه به دنبال انعقاد قرارداد با شرکت «مگاموتور» رفتند که در سال ۱۴۰۰ با موتور جدید مطابق استاندارد یورو ۵ عرضه خواهد شد.
رضا الهیاری، کارشناس صنعت خودرو در گفتگو با «آفتاب یزد» در خصوص وضعیت حاکم بر صدور استانداردهای زیست‌محیطی بر خودروهای ساخت داخل می‌گوید: «خودروی شاهین سایپا جدیدترین محصول شرکت سایپا با وجود ظاهر جدیدش از موتوری با فناوری قدیمی بهره می‌برد. این موتور در اصل موتور پراید است که توسعه پیدا کرده است. این موتور به فناوری‌های لازم برای گذراندن آزمون‌های آلایندگی هوا مجهز نیست و همچنان از ۸سوپاپ به‌جای ۱۶ سوپاپ استفاده می‌کند.»
وی با بیان اینکه این روش سبب تنفس ناقص در موتور می‌شود و به همین دلیل این موتور از موارد مشابه ۱۶ سوپاپ آلایندگی بیشتری دارد می‌افزاید: «البته تا آنجا که بنده اطلاع دارم سال گذشته سازمان محیط زیست به طور کلی شکایت کرد که وزارت صمت تا قبل از انجام تست‌های آلایندگی مجوز فروش یا پیش‌فروش به هیچ خودروسازی ندهد، اما گویی وزارت صمت هیچ علاقه‌ای به مداخله و اطلاع این سازمان از آنچه در این فرآیند طی می‌کند ندارد!»
وی با بیان اینکه بیشتر تولیدات صنعت خودروی کشور شامل موتورهایی است که از نظر فناوری بسیار قدیمی هستند اظهار می‌دارد: موتور پژو ۴۰۵ (یکی از موتورهای کنونی سمند) و موتور «تیبا» که در اصل همان موتور توسعه‌یافته پراید است، از جمله موتورهای بسیار قدیمی هستند که استاندارد یورو ۵ گرفته‌اند.
این کارشناس صنعت خودرو با استناد به موتورهایی که توانسته‌اند استاندارد یورو ۵ بگیرند، چندان عجیب نمی‌داند که موتور شاهین و نیسان‌وانت هم بتوانند در آینده استاندارد جدید را دریافت کنند.
الهیاری با بیان اینکه جهان امروز روندی کاملا متفاوت را طی می‌کند و در بسیاری از کشورها ممنوعیت‌های تازه‌ای برای تردد خودروهای غیربرقی در حال اِعمال است، اظهار می‌دارد: در واقع خودروها با این وضعیت در آینده یا هیبریدی می‌شوند یا برقی؛ روندی که اگرچه حداقل ۱۰ سال به درازا خواهید انجامید، اما تا آن زمان خودروسازان سعی دارند موتورهای جدید با حداقل آلایندگی تولید کنند و شرکت‌های خودوساز در جهان دیگر قادر به تولید محصولات خود با موتورهای ۱۰ سال پیش بنزینی یا دیزلی نیستند. به گفته وی این در حالی است که در ایران همچنان موتورهای بسیار قدیمی‌تر هم زنده هستند و استاندارد آلایندگی روز را هم می‌گیرند. «آفتاب یزد» این موضوع را به این گزارش نیز ختم نخواهد کرد و در روزها یا هفته‌های آینده باز هم ابعاد بیشتری از وضعیت نظارت مسئولانه یا تشریفاتی سازمان محیط زیست بر خودروسازان و دلیل طفره رفتن وزارت صمت از گرفتن استعلام زیست محیطی و همچنین دلیل سکوت محیط زیست در مقابل مظاهر بسیار زیاد آلایندگی توسط وسایل نقلیه موتوری را مورد بررسی و تحلیل موشکافانه قرار خواهد داد.
آفتاب یزد وظیفه دارد نظر کارشناسان مربوطه را منتشر نماید چنانچه مسئولان مرتبط درباره این گزارش اظهارنظر یا نقدی داشته باشند آمادگی چاپ آن را داریم.