بازي‌هاي خطرناك واشنگتن در آسمان خاورميانه

شهاب شهسواري
بمب‌افكن‌هاي عظيم‌الجثه بي52 امريكايي روز يكشنبه براي چهارمين‌بار در سال 2021 گذشته در آسمان غرب آسيا به پرواز درآمدند. اقدام نظامي از سوي امريكا كه دومين‌بار است در دوران كوتاه رياست‌جمهوري جو بايدن انجام مي‌شود و اين‌بار يك چاشني تازه كنار خود داشت: مشاركت جنگنده‌هاي اسراييل و دو كشور عربي جنوب خليج‌فارس به صورت غيرهمزمان در گشت‌زني هوايي تحريك‌آميز بمب‌افكن‌هاي امريكايي. قطر و عربستان سعودي‌ كه تا چندي پيش در خصومت كامل با يكديگر بودند در كنار اسراييل در اين عمليات گشت‌زني بمب‌افكن‌هاي استراتژيك امريكايي مشاركت كردند. در طول ماه‌هاي گذشته هر بار كه دولت امريكا اقدام به اعزام بمب‌افكن‌هاي غول‌پيكرش به خاورميانه كرده است، در ميان رسانه‌ها يك تحليل مشترك منتشر شده است: «هشدار به ايران». اما در بيانيه ارتش ايالات متحده امريكا در مورد اعزام اين بمب‌افكن‌ها به غرب آسيا، اشاره‌اي به نام ايران نشده است. در اين بيانيه آمده است: «هدف از اين عمليات بازدارندگي در مقابل تهاجم و تضمين به شركا و متحدان در‌خصوص تعهد ارتش ايالات متحده به امنيت در منطقه بود.»
درست يك هفته بعد از روي كار آمدن جو بايدن، 27 ژانويه 2021، عمليات مشابهي با استفاده از بمب‌افكن‌هاي ب52 بر فراز آب‌هاي خليج‌فارس انجام شده ‌بود. در آن عمليات بمب‌افكن‌هايي از يك پايگاه هوايي در ايالت لوييزيانا به منطقه اعزام شده‌ بودند و نظاميان دولت‌هاي منطقه نقشي در حمايت از عمليات بازي نكرده ‌بودند. مجموعه تروريستي «فرماندهي مركزي امريكا» شاخه‌اي از ارتش امريكا كه مسووليت عمليات نظامي اين كشور در غرب آسيا و خاورميانه را بر‌عهده دارد، درباره اين ماموريت‌ها نيز گفته بود، هدف از اين پروازها «ارسال پيام بازدارنده و صريح براي هر كسي است كه بخواهد به امريكايي‌ها يا منافع امريكا آسيب برساند.»
ارتش امريكا مبدا پرواز اين بمب‌افكن‌ها را رسما اعلام نكرده ‌بود، اما براساس اطلاعات وب‌سايت‌هاي پيگيري مسير پرواز، اين بمب‌افكن‌ها از پايگاه هوايي مينوت در ايالت داكوتاي شمالي امريكا پرواز كرده ‌بودند و براي ماموريت به غرب آسيا آمدند. ساعاتي بعد از اعلام خبر اين پرواز، نيروي هوايي ارتش امريكا تصاويري از آماده شدن خلبان‌هاي عمليات مذكور براي پرواز از خاك امريكا به سمت غرب آسيا منتشر كرد. اين نخستين‌بار بود كه عمليات بمب‌افكن‌هاي غول‌پيكر امريكايي با عمليات پشتيباني جنگنده‌هاي كشورهاي منطقه همراه مي‌شد. براساس اطلاعات منتشر شده، دو كشور عربستان سعودي و قطر و رژيم اشغالگر سرزمين فلسطين، جنگنده‌هاي خود را در اين عمليات براي پشتيباني پرواز بمب‌افكن‌هاي امريكايي به كار گرفته‌اند. هر چند پرواز جنگنده‌هاي قطر، عربستان و اسراييل به صورت همزمان نبود و به ترتيب پس از ورود به آسمان هر سرزمين، جنگنده‌هاي ارتش مستقر در آن سرزمين براي پشتيباني از اين عمليات در مرزهاي خود به پرواز درآمده‌اند. 
استمرار سياست ترامپ
اعزام بمب‌افكن‌هاي استراتژيك  52- B در يك سال گذشته، به ويژه بعد از عمليات تروريستي ارتش ايالات متحده عليه فرماندهان نبرد عليه تروريسم در عراق، به يك رويه معمول از سوي دولت امريكا براي آنچه از سوي برخي مقام‌هاي پيشين اين كشور «هشدار صريح به ايران» توصيف مي‌شد، تبديل شده است. دولت جو بايدن نيز كه با ادعاي تلاش براي تعامل با تهران و بازگشت به تعهدات پيشين امريكا انتخاب شده‌بود، همچنان به سياست‌هاي تحريك‌آميز دولت پيشين به صورت مستمر ادامه مي‌دهد. دولت بايدن در طول يك ماه گذشته در اقدام تحريك‌آميز ديگري در يك عمليات هوايي به يك پايگاه نيروهاي مقاومت عراقي در نزديكي مرز سوريه حمله كرد و مدعي شد كه اين حمله را «در پاسخ به حمله يك گروه شبه‌نظامي عليه نظاميان امريكايي در اربيل» و براي «پاسخ به ايران» انجام داده است.  علاوه بر اين، دولت امريكا بي‌ميل نيست كه به سياست دولت پيشين براي نزديك كردن عربستان سعودي و اسراييل با رژيم اشغالگر سرزمين فلسطين از طريق ايجاد ائتلاف‌هاي منطقه‌اي و اقدام‌هاي مشترك ادامه دهد. دولت پيشين امريكا، بعد از چندين شكست پياپي، از جمله در اجراي طرحي كه از آن با عنوان «معامله قرن» ياد مي‌شد، شهريور ماه سال جاري توانست دولت‌هاي بحرين و امارات متحده عربي را وادار كند تا روابط پنهاني خود با اسراييل را علني كنند.
دولت پيشين امريكا چندين‌بار از جمله از طريق برگزاري كنفرانسي در ورشو، پايتخت لهستان با حضور كشورهاي عربي حاشيه خليج‌فارس و رژيم اشغالگر سرزمين فلسطين و همچنين با تلاش‌هاي ديپلماتيك تحت عنوان ايجاد «ناتوي عربي» تلاش مي‌كرد تا يك ساز و كار نظامي مشترك با كشورهاي عربي حاشيه خليج‌فارس و اسراييل تحت عنوان «ائتلاف عليه ايران» ايجاد كند. اين تلاش‌ها در آن دوران به دليل اختلافات ميان قطر و عربستان سعودي، بي‌نتيجه ماند. اما در آستانه روي كار آمدن دولت جديد امريكا سران سعودي، تصميم گرفتند براي نشان دادن پيام انعطاف و آمادگي براي همكاري، اختلاف‌هاي خود با قطر را كنار بگذارند. حالا قرار گرفتن سعودي، قطر و اسراييل در كنار امريكا در اجراي عمليات اخير در آسمان غرب آسيا، نشان از اين دارد كه دولت جديد امريكا هم مانند دولت پيشين، تلاش‌ها براي تشكيل نوعي ائتلاف نظامي و امنيتي ميان كشورهاي جنوب خليج‌فارس با اسراييل را پيگيري مي‌كند. به ويژه اينكه ماه گذشته يك رسانه اسراييلي به نقل از منابع آگاه از تلاش‌هاي ديپلماتيك تل‌آويو براي ايجاد يك «ائتلاف امنيتي مشترك با سه كشور عربي بحرين، امارات و عربستان سعودي» خبرداد. به گفته اين مقام آگاه هر چند عربستان سعودي رابطه‌اي رسمي با اسراييل ندارد، اما تل‌آويو از طريق «مسيرهاي محرمانه» مذاكرات در اين مورد را پيگيري مي‌كند.