روزنامه اعتماد
1399/12/24
برخورد قاطع تهران با زياده‌خواهي‌ها
سارا معصوميايران هشدارها و مواضع شفاهي‌اش درباره فرجام برجام را به شكل مكتوب براي جوزپ بورل، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا فرستاد. شامگاه شنبه بود كه پايگاه خبري «امواج مديا» در گزارشي اختصاصي از ارسال نامه محمدجواد ظريف، وزير خارجه ايران به جوزپ بورل خبر داد. خبري كه تا ظهر روز شنبه از سوي مقامهاي ايراني تاييد نشد و درنهايت روز گذشته سعيد خطيب‌زاده، سخنگوي وزارت خارجه در خبري كوتاه ارسال اين نامه را تاييد و تاكيد كرد كه در اين نامه صرفا ديدگاه‌هاي ايران درباره وضعيت برجام تبيين شده و در آن از ارايه طرح خاص خبري نيست.
ظريف چه نوشت؟
از شش صفحه نامه وزير خارجه ايران به مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا جملاتي محدود در امواج مديا منتشر شد اما ادبيات نامه در همان يك صفحه منتشر شده هم حكايت از انتقادهاي تند و تيز تهران از ايالات متحده امريكا و اروپا داشت.
جواد ظريف با مخاطب قرار دادن بورل نوشته بود: «مي‌خواهم بار ديگر تعهد جمهوري اسلامي ايران به برجام و آمادگي براي بازگشت كامل به اجراي آن را يادآوري كنم. در عين حال براساس پاراگراف ۳۶ برجام و عطف به نامه‌هاي متعدد من از سپتامبر ۲۰۱۶ بايد توجه شما را به تعدادي از نگراني‌هاي مهم سياسي، حقوقي و عملي، از زمان تحليف دولت جديد امريكا جلب كنم. جمهوري اسلامي ايران، به اجراي كامل و موثر برجام توسط همه طرف‌ها كاملا متعهد است. ايران در بالاترين سطح مقامات اعلام تعهد كرده است كه همه اقدامات متقابل خود را كه تحت پاراگراف ۳۶ برجام اجرا كرده، به محض برداشته شدن كامل تحريم‌هاي اعمال شده، بازاعمال شده يا با نام ديگر اعمال شده از ۲۰ ژانويه ۲۰۱۷، متوقف كند. تعهد ايران به مقابله به مثل كاملا منطقي است و با حسن‌نيت انجام شده است. ايالات متحده امريكا آن‌گونه كه عقل و منطق حكم مي‌كند، بايد درك كند كه تلاش براي برطرف كردن معلول بدون برطرف كردن علت، طبيعتا نامعقول است و به همين ترتيب در سياست هم هرگز جواب نمي‌دهد. ايالات متحده در حال محصور كردن شرايط در چارچوبي است كه جلوي هرگونه پيشرفتي را سد مي‌كند. تكرار اعلاميه‌هايي مانند آنچه آنتوني بلينكن وزير خارجه امريكا اين هفته در كنگره مطرح كرد، هرگونه پيشرفت در آينده را مشكل‌تر مي‌كند.» هر چند كه ترجمه اين نامه در رسانه‌هاي داخلي بازتاب قابل‌توجهي نداشت اما خبرنگاران، كارشناسان و تحليلگران مسائل ايران و امريكا با انعكاس تصوير نامه ظريف در صفحات مجازي به دو نكته اشاره كردند؛ نخست اعلام آمادگي ايران براي بازگشت كامل به اجراي تعهدات برجامي و دوم لبريز شدن كاسه صبر ايران در برابر تعلل‌هاي دولت جو بايدن براي قرار گرفتن در مسير اجراي توافق هسته‌اي و عمل به تعهدات. بسياري از خبرنگاران خارجي پيگير مذاكرات هسته‌اي ميان ايران و 1+5 با اشاره به لحن تند و تيز نامه ظريف تاكيد كردند كه پنجره ديپلماسي براي بازگشت همه به برجام در حال بسته شدن است.
امواج مديا در بخش‌هايي از گزارش اختصاصي از اين نامه نوشت: وزير خارجه ايران در نامه‌اي تند، آنتوني بلينكن همتاي امريكايي را متهم به سخت‌تر كردن مسير براي حل و فصل پرونده هسته‌اي كرده است. ظريف همچنين دولت بايدن را به دليل مطرح كردن پيشنهادهاي صرفا شفاهي براي تعامل با تهران مورد انتقاد شديد قرار داده و تاكيد كرده كه دولت ترامپ هم پيشنهادهاي مشابهي داده بود. در بخش ديگري از اين نامه ظريف اروپا را متهم كرده كه با امريكا براي به راه انداختن كارزار تبليغاتي اخبار جعلي عليه ايران همدست شده است. هر چند كه در بخش‌هايي از اين نامه وزير خارجه ايران از آمادگي كامل تهران براي بازگشت به برجام سخن گفته اما اين اقدام را مشروط به برداشته شدن تمام تحريم‌هايي كرده كه از ژانويه 2017 تحت هر عنواني و به هر شكلي عليه ايران اعمال شده بود. وزير خارجه ايران همچنين تاكيد كرده كه دولت بايدن در حال گرفتار كردن خود در شرايطي است كه مسير هرگونه پيشرفت در پرونده را مسدود خواهد كرد. ظريف در بخش ديگري از اين نامه با اشاره به تصميم دولت امريكا براي جلوگيري از انتقال اموال ايران از كره‌جنوبي به كانال سوييس، اين اقدام را نه تنها بي‌عقلي دانسته بلكه مي‌گويد اين اقدام مسووليت كيفري بين‌المللي را در مورد گرسنگي عمدي و هدفمند مردم ايران براي امريكا ايجاد مي‌كند.
وزير خارجه ايران همچنين به انتقاد از مذاكره‌كنندگان امريكايي برجام در دوره باراك اوباما مانند وندي شرمن كه به دنبال استفاده از تحريم‌هاي وضع شده عليه ايران در دوره ترامپ به عنوان اهرم مذاكراتي هستند، پرداخته است. امواج مديا در ادامه اين گزارش مي‌نويسد: در حالي كه در دوره دونالد ترامپ مقامهاي ايراني و امريكايي معمولا در حال مجادله لفظي غيرمستقيم بودند اما به نظر مي‌رسد كه اين نخستين‌بار است كه وزير خارجه ايران همتاي جديد امريكايي خود را در نامه‌اي رسمي و نه فضاي مجازي مورد انتقاد شديد قرار مي‌دهد.
جدا از لحن تند و تيز اين نامه و انتقاد همزمان از امريكا و اروپا، نامه وزير خارجه ايران مسير پيش رو را هم تا حدودي مشخص كرده است. در اين نامه به صراحت گفته شده كه نخستين گام لازم براي احياي برجام، بازگشت كامل امريكا به اجراي تعهداتش به عنوان طرف ناقض است . ظريف در بخش‌هاي ديگري از اين نامه تاكيد مي‌كند كه درباره بازگشت به اجراي كامل برجام توسط امريكا هيچ نكته و نقطه مبهمي وجود ندارد و دولت بايدن نيز به خوبي مي‌داند كه چگونه مي‌تواند رضايت ايران در اين خصوص را كسب كند.
يكي ديگر از نكات قابل توجه در اين نامه اين است كه ظريف مي‌گويد ايران مي‌داند دقيقا بايد دست به چه كارهايي بزند تا (پس از بازگشت به برجام)، رضايت آژانس بين‌المللي انرژي اتمي (به عنوان ناظر بر اجراي تعهدات ايران) را جلب كند. امواج مديا در اين باره مي‌نويسد: آنچه حائز اهميت است اعتماد تهران به توانايي‌اش براي متقاعد كردن آژانس در مسير بازگشت به اجراي كامل تعهداتش است. امواج مديا در ادامه توضيح موضوعات مطرح شده از سوي وزير خارجه ايران در اين نامه مي‌نويسد: ظريف به تفصيل چرايي مخالفت ايران با ديدار غيررسمي با امريكا پيش از لغو تحريم‌ها را توضيح داده و جدا از آنكه مخالفت ايران را اصولي مي‌داند، اضافه مي‌كند كه مذاكره پيش از اجراي برجام مي‌تواند منجر به افزايش انگيزه احتمالي براي تعيين پيش‌شرط جديد در شرايط فشار اقتصادي بر ايران شود.
جوزپ بورل مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا و ديگر مقامهاي سه كشور اروپايي حاضر در برجام اواسط فوريه، پيشنهاد ديدار غيررسمي ميان ايران و امريكا و 1+4 را مطرح كردند كه با مخالفت تهران روبه‌رو شد. ظريف در نامه به بورل از اين رويه اروپا نيز انتقاد كرده و دليل آن را اشراف بورل به مخالفت ايران با چنين ديداري اما اصرار به طرح آن به شكل علني به درخواست امريكا مي‌خواند. وزير خارجه ايران در اين نامه تاكيد مي‌كند كه از نظر تهران اين اقدام، نمايش مشترك امريكا و اروپا بود كه كاملا غيرقابل قبول و مخالفت با اصول بازي جوانمردانه است. ظريف در اين خصوص مي‌نويسد: اين واقعيت كه پيشنهاد اتحاديه اروپا بلافاصله و همزمان مورد استقبال وزارت خارجه امريكا قرار مي‌گيرد نشان مي‌دهد كه هدف به راه انداختن كارزار تبليغات منفي عليه تهران توسط ناقض برجام (امريكا) بوده است. وزير خارجه ايران همچنين در بخش ديگري از اين نامه به تروئيكاي اروپايي و اتحاديه اروپا توصيه مي‌كند كه از برابر دانستن قرباني با مجرم، يا بدتر، كنار آمدن با مقصر و تكرار ادعاهاي غيرقانوني او خودداري كنند. جواد ظريف در ادامه خطاب به جوزپ بورل تاكيد مي‌كند كه از منظر ايران، شخص بورل و كشور سوييس به عنوان حافظ منافع امريكا در ايران بهترين كانال‌ها براي هرگونه ارتباط غيرمستقيم ميان تهران و واشنگتن در صورت نياز به هرگونه شفاف‌سازي هستند. وزير خارجه ايران در انتهاي اين نامه از مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا مي‌خواهد كه اين نامه را با بازماندگان در برجام 1+4 به اشتراك بگذارد و تاكيد مي‌كند كه او مي‌تواند به منظور شفاف شدن موضع ايران، كپي اين نامه را به دولت امريكا هم بدهد.
يادآوري نقشه راه اجراي برجام
به گزارش «اعتماد»، جواد ظريف در روزهايي اقدام به ارسال نامه مفصل خطاب به جوزپ بورل كرد كه چهره‌هاي متفاوت در دولت ايالات متحده از پشت تريبون اقدام به تعيين خط و خطوط مذاكراتي براي تهران كرده و با طرح پيشنهادهاي صرفا شفاهي تلاش مي‌كنند ايران را به بي‌ميل به احياي برجام نشان بدهند. همزمان سه كشور اروپايي نيز يا كنار امريكا و مقابل ايران مي‌ايستند يا تلاش مي‌كنند به ظاهر ادعاي تلاش براي پيگيري ديپلماسي را مطرح كنند اما در پشت پرده به دنبال خريد زمان براي استفاده جو بايدن از تحريم‌ها عليه تهران به عنوان ابزار مذاكراتي هستند. اصرار طرف امريكايي براي ديدار با ايران پيش از بازگشت به اجراي برجام در حالي صورت مي‌گيرد كه در 150 صفحه توافق صورت گرفته ميان ايران و 1+5، تعهدات هر كدام از طرفين به شكل ريز و دقيق نوشته شده است. كشورهاي مقابل ايران در اين توافق با استفاده از اين نقشه راه مي‌دانند بايد چه گام‌هايي را چگونه بردارند اما اصرار آنها براي به پاي ميز مذاكره كشاندن تهران به اين شائبه كه به دنبال امتياز‌گيري بيشتر چه در قالب برجام چه با توسعه دامنه بحث به اختلاف‌هاي غيربرجامي هستند، دامن مي‌زند. در حالي كه تا زمان تنظيم اين گزارش، اتحاديه اروپا واكنشي به نامه ارسال شده از سوي وزير خارجه ايران نشان نداده بايد ديد كه آيا تروئيكاي اروپايي از ظرفيت‌هاي تعيين شده توسط ظريف در اين نامه براي خارج كردن پرونده از بن‌بست استفاده خواهند كرد يا همچنان در مسدود نگه داشتن پرونده با ابزار زياده‌خواهي، كنار جو بايدن مي‌ايستند.
جزيياتي از نامه جواد ظريف
از برابر دانستن قرباني با مجرم يا بدتر، كنار آمدن با مقصر و تكرار ادعاهاي غيرقانوني او خودداري كنيد.
درباره بازگشت به اجراي كامل برجام توسط امريكا هيچ نكته و نقطه مبهمي وجود ندارد و دولت بايدن نيز به خوبي مي‌داند كه چگونه مي‌تواند رضايت ايران در اين خصوص را كسب كند.
اين واقعيت كه پيشنهاد اتحاديه اروپا بلافاصله و همزمان مورد استقبال وزارت خارجه امريكا قرار مي‌گيرد، نشان مي‌دهد كه هدف به راه انداختن كارزار تبليغات منفي عليه تهران توسط ناقض برجام (امريكا) بوده است.
سایر اخبار این روزنامه
اجناس فراوان جيب‌هاي خالي
چرا سينما «فتوت- نامه»اي نداشته و ندارد؟
گلايه از پارلمان و سكوت درباره انتخابات
كرونا حريف هنر نيست
برخورد قاطع تهران با زياده‌خواهي‌ها
چشم‌انداز تورم در سال 1400
تلاش براي عبور از بحران كرونا و تحريم
تاريخ معاصر يا تاريخ مغفول!
دولت، شوراها و مديريت كشور
برجام ايران، برجام امريكا
