احیای «ارج»؛ عیدی به کارگران در روز جهانی کارگر

معاون قضائی دادستان کل کشور: «کارخانه ارج با ۴ محصول خوب و با آخرین تکنولوژی روز شروع به کار خواهد کرد»
آفتاب یزد: «اپل، آمازون، مایکروسافت، گوگل، سامسونگ، کوکاکولا، تویوتا، مرسدس بنز، مک‌دونالد، دیزنی، زوم، تسلا و...» این‌ها بخشی از فهرست سردمداران برندهای جهانی در سال 2020 است که آن‌ها را هر ساله شرکت مشاوره برند «اینتربرند» به عنوان صاحب‌نظر در عرصه تعریف استانداردهای برندسازی و همچنین ارائه‌دهنده یک استاندارد ارزش‌گذاری برند در جهان منتشر می‌کند. نکته قابل تامل آنکه هر برند، دارای تاریخچه خاص خود است و در این میان بسیاری از این برندها تاریخچه‌ای بسیار کوتاه‌تر از برخی برندهای صاحب نام ایرانی دارند!
برندهایی تاریخی چون کفش ملی، کفش بلا، ایران‌ناسیونال (ایران‌خودروی امروز)، ایران‌ایر(هما)، هاکوپیان، آرمایش، شرکت نفت پارس در حوزه فراورده‌های نفتی، تلویزیون پارس الکترونیک و حتی فروشگاه‌های زنجیره‌ای مانند کوروش که به نوعی می‌توانستند در صورت یک مدیریت اصولی و دوراندیشانه امروز برندهایی بین‌المللی شده باشند. کما اینکه وقتی شرکت‌هایی مانند پیکان ایران زودتر از خودروهای کره‌ای پا به خیابان‌ها گذاشتند، اما امروز در بازار داخلی هم جایگاهی ندارند، چه برسد به موقعیت ارزش اقتصادی در تجارت جهانی.در این میان روزنامه «آفتاب‌یزد» به عنوان یکی از رسانه‌ای پیگیر اهمیت ارج نهادن به برندهای مهم ملی در چند مقطع کوشید بر اهمیت حمایت از احیای برندهای خوشنام ملی همچون «ارج» تاکید کند و حتی آن را به عنوان گزارش اصلی در صفحه نخست روزنامه برگزید. کما اینکه پیش‌تر در خرداد سال 95 خورشیدی نیز در سرمقاله روزنامه «آفتاب یزد» به قلم حمیدرضا شکوهی با عنوان «از جنرال استیل و آردل تا ارج» بر این موضوع انگشت گذاشت و در ادامه و به صورت موکد در سال 99 در گزارشی با عنوان «گوسفندداری عاقبت برند آزمایش» و همچنین گزارشی با عنوان نگرانی از تکرار«ارج» برای سایپا و ایران خودرو! کوشید تا این بلای ناگوار برای «آزمایش» و «ارج» را دستمایه هشدار برای برندهای ملی و خودرویی کشور که شوربختانه زیان‌ده هستند کند. اتفاقی که البته در قالب وعده در تیرماه 95 خورشیدی محسن صالحی‌نیا معاون وقت وزیر صمت همین «دولت تدبیر و و امید» وعده داده شد که «در مورد ارج اقدامات لازم انجام شده و به زودی با اصلاح ساختار این کارخانه اقدامات مناسبی انجام خواهد شد تا ظرفیت این واحد تولیدی، همانند گذشته افزایش پیدا کرده و به تولید محصولات متنوع اقدام نماید.» وعده‌ای که در قالب همان خبر خروجی خبرگزاری تسنیم ماند تا امروز که خوشبختانه نویدی تازه از زبان سعید عمرانی معاون قضائی دادستان کل کشور در برنامه«چاپ اول» شبکه خبر سیما به گوش رسید و آن اینکه «کارخانه ارج با ۴ محصول خوب و با آخرین تکنولوژی روز شروع به کار خواهد کرد» اتفاقی خوشایند که اگر چه شاید در نگاه نخست از زبان یک دادستان کمی عجیب می‌نماید، اما اگر به اصل ماهیت این برند و نظایر آن پی ببریم به نوعی این خواسته عمومی است که دادستانی به خواسته دادخواهان بازگرداندن جایگاه واقعی برندهای ارزنده ملی گوش فراداده و از مساعدت در این موضوع آن هم استفاده از «آخرین تکنولوژی روز» خبر داده است.
>خاطرات یک کارگر بازنشسته از ارزش ارج


یکی از کارگران سابق کارخانه ارج که این روزها دوران بازنشستگی را طی می‌کند و البته اصرار دارد تا نامی از او در گزارش برده نشود، در اشاره به خاطراتی از این کارخانه دارد به خبرنگار «آفتاب یزد» می‌گوید: هر آنچه در وصف رویاهای بر بادرفته کارگران و قطعا مدیران اولیه این کارخانه نقل قول شود، کم است. وی با استناد به کتاب خاطرات علینقی عالیجانی، وزیر اقتصاد ایران در سال‌های ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۸ می‌گوید: «وی در آن کتاب روایت کرده است که در آخرین سفری که به شوروی (سابق) کرده بود به نایب نخست وزیر اتحاد جماهیر شوروی که به نوعی قائم‌مقام نخست وزیر وقت شوروی بود، یک یخچال ایرانی ارج هدیه داده است و پیرو این اتفاق بود که او فوق العاده خوشحال شده و به وزیر وقت اقتصاد ایران تاکید کرده که راننده خودش می‌آید تا یخچال ارج را ببرد و تاکید کرده که مبادا یخچال را به دفترش بفرستم!» این کارگر بازنشسته عاشق برند تعطیل شده محل خدمت 30 ساله‌اش می‌افزاید: موسس شرکت ارج یعنی مهندس ارجمندی قبل از انقلاب در خیابان شوش، فرغون می‌ساخت که پس از مدتی وی به ساخت میز و صندلی ارج پرداخت که در نوع خود برند معروفی بود و شاید آنها که کمی بیشتر از 30 سال دارند این میز و صندلی را در خانه‌های خود یا مادر و پدر بزرگشان به یاد بیاورند. پس از مدتی این مرد صنعتگر با تاسیس کارخانه ارج به سوی ساخت لوازم خانگی مانند یخچال، فریزر، اجاق گاز به غیر از تلویزیون گام برداشت.وی با بیان اینکه پس از انقلاب اسلامی، موسس این کارخانه، ایران را به سوی آمریکا ترک کرد و کارخانه ارج دولتی شد می‌گوید: متاسفانه پس از دولتی شدن شتابزده ارج، این شرکت به سوی ورشکستگی قدم‌ها را چند تا یکی برداشت تا به جایی رسید که می‌بینید! این کارگر سابق وقتی با اطلاع خبرنگار ما مبنی بر اعلام خبر بازگشایی ارج آن هم با فناوری روز از سوی معاون دادستان کل کشور مواجه شد، آن را با وجود اینکه دیگر خود شاغل در این شرکت نخواهد بود، بهترین عیدی یک مقام مسئول در «روز جهانی کارگر » به کارگران سابق و جدید ارج و همچنین میهن‌دوستانی برشمرد که نام «ارج» موجب غرور آنها بوده است.
شاید این خبر خوش معاون دادستان کل هر چه زودتر محقق شود باز هم تبلیغ زیبای «ارج؛ نامی که می‌شناسید و به آن اطمینان دارید» به عنوان تبلیغی که هنوز در گوش خیلی‌ها مانده است، باز هم در بیلبوردهای بزرگراهها و حتی رسانه‌های جهانی طنین‌انداز شود.
>«ارج» چرا ارج شد!؟
ارج یک سازنده بزرگ محصولات لوازم خانگی در کشور بود. این شرکت از سال ۱۳۱۶ با 8 کارگر ساده مشغول تولید شد و با قدمتی ۷۹ ساله، قدیمی‌ترین سازنده لوازم خانگی ایران لقب گرفت. در آغاز، کارهای آهنگری، ریخته‌گری و جوشکاری انجام می‌داد و همچنین صندلی‌های تاشو نیز تولید می‌کرد. در دهه ۱۳۵۰ فعالیتش گسترش یافت و به تولید لوازم خانگی از جمله یخچال، بخاری، ماشین لباس‌شویی و کولر نیز روی آورد.انتخاب نام ارج برای قدیمی‌ترین تولیدکننده لوازم خانگی ایران، علاوه بر اینکه از اول نام خانوادگی خلیل ارجمند، بنیان‌گذارش گرفته شده بود، اختصار 3 واژه آهنگری، ریخته‌گری و جوشکاری است.کارخانه ارج با شروع نهضت صنعتی‌شدن شروع به تولید یخچال برقی کرد. تولید یخچال در سال ۱۳۴۱ کاملا تصادفی رخ داد. در مسافرتی که مدیر شرکت به دانمارک کرد هدفش بازدید از کارخانه‌ای برای تولید ظرف‌شویی بود و به توافق نهایی هم نزدیک شده بودند، اما با بازدید از کارخانه یخچال‌سازی نظرش عوض شد و ساخت یخچال را آغاز کرد. یک سال بعد آبگرمکن برقی ۵۰ گالنی ساخت ارج به بازار آمد. تولید آن توسط ارج به توسعه بهداشت شخصی مردم و افول خزینه و حمام‌های عمومی که عامل شیوع بسیاری بیماری‌ها بود کمک شایانی کرد. طی واگذاری‌ها، این کارخانه و دارایی‌های آن که به گفته هاشمی (مدی کل دفتر صنایع فلزی و لوازم خانگی وزارت صمت) فقط زمین و سوله کارخانه بود، واگذار شد. گفته می‌شود این شرکت در دهه ۷۰ با یک اختلاس ۲۰ میلیارد تومانی هم مواجه شد. در پی مشکلات مالی، کارخانه ارج رو به سقوط گذاشت تا سرانجام در روز ۲۴ خرداد ۱۳۹۵ با پلمب قضائی انبار ارج، پس از ۷۹ سال فعالیت به طوررسمی تعطیل شد و این پایان غم انگیز موجب اندوه بسیاری از دوستداران لوازم ارج شد که شاید هنوز برخی از تولیدات آن در منازل در حال کار کردن باشد.