تعلیق حق مالکیت واکسن‌های آمریکایی؛ شوی سیاسی یا دلسوزی برای مردم جهان؟

آفتاب یزد _ یگانه شوق الشعرا: کرونا از معدود پدیده‌هایی است که بدون توجه به مرز‌ها برای همگان خطری بسیار بزرگ محسوب می‌شود. به این صورت که حتی اگر فردی در جایی دور افتاده واکسن دریافت نکند و به این ویروس مبتلا شود بازهم خطر بیماری برای تمام جهانیان وجود خواهد داشت. زیرا بعد از واکسیناسیون گسترده بار دیگر روابط بین کشور‌ها و سفرها برپا خواهند شد. نباید فراموش کرد که این ویروس یک ویروس جهانی است و دولت‌ها نمی‌توانند تنها با واکسیناسیون شهروندان، داخل مرزهای جغرافیایی خود از خطر این ویروس در امان بمانند. دولت‌ها و کشورهای زیادی به فرمول واکسن کرونا دست یافته‌اند و در حال تولید تقریبا گسترده واکسن هستند. اما تمایلی برای انتقال فرمول واکسن به خارج از مرزها وجود ندارد و در کشوری مانند آمریکا برای فرمول
واکسن هایشان حق مالکیت در نظر گرفته شده است. اما به تازگی آمریکا
ادعا کرده است چون سلامت جهانیان در خصوص این بیماری برایش حائز اهمیت است، تمایل دارد فرمول واکسن هایش را در اختیار سایر دولت‌ها و کشورها قرار دهد تا آن‌ها با استفاده از تکنولوژی‌های خود بتوانند تعداد زیادی واکسن تولید کنند و بدین وسیله جهان از خطر این ویروس در امان بماند. این خبر در ظاهر بسیار امیدوار‌کننده است زیرا انتقال فرمول واکسنی که تحقیقات گسترده‌ای بر روی آن انجام شده است، می‌تواند روند واکسیناسیون را سرعت بخشد. اما این ترس همچنان وجود دارد که این ادعا تنها یک شو سیاسی باشد و در نهایت این انتقال فرمول به صورتی که گفته شده است، انجام نگیرد. ما ابتدا به جزئیات این خبر اشاره کرده‌ایم و سپس از یک پزشک و نماینده مجلس نظرشان را درباره این خبر پرسیده ایم.
>حمایت آمریکا از تعلیق مالکیت انحصاری واکسن کرونا


آمریکا از یک ابتکار عمل سازمان تجارت جهانی برای معافیت از پایبندی به پروانه مالکیت معنوی واکسن‌های کرونا حمایت کرده است. این طرح پیشنهاد هند و کره جنوبی بود که گفته‌اند باعث افزایش تولید واکسن در اطراف جهان خواهد شد.کاترین تای نماینده تجاری آمریکا گفت که "شرایط استثنایی نیازمند تدابیر استثنایی است."او هشدار داد که رسیدن به اجماع در مورد این موضوع میان اعضای سازمان تجارت جهانی وقت‌گیر خواهد بود.با این حال تولیدکنندگان دارو استدلال می‌کنند که این اقدام ممکن است اثر مورد نظر را نداشته باشد.در میان گروهی از حدودا ۶۰ کشور جهان که در شش ماه گذشته برای تعلیق پروانه ساخت واکسن‌های کرونا تلاش می‌کردند، هند و آفریقای جنوبی صداهای ممتاز بودند.با این حال درخواست آنها با مخالفت شدید دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا، بریتانیا و اتحادیه اروپا روبرو شد.در مقابل جو بایدن جانشین آقای ترامپ رویکرد متفاوتی را در پیش گرفته است. او در جریان مبارزات انتخاباتی ۲۰۲۰ هم از تعلیق این پروانه‌ها حمایت می‌کرد.مدیر سازمان بهداشت جهانی (دبلیو اچ او) این حرکت را "لحظه‌ای بزرگ" در نبرد علیه کووید-۱۹ توصیف کرد.حامیان این طرح می‌گویند که معافیت از پایبندی به پروانه انحصاری ساخت، تولید واکسن را بالا می‌برد و آن را با قیمتی ارزان‌تر در اختیار کشورهای کمتر ثروتمند قرار می‌دهد.بسیاری از کشورهای درحال توسعه استدلال کرده‌اند که مقررات حفاظت از پروانه ساخت و سایر اشکال مالکیت معنوی مانعی در راه تولید واکسن و سایر محصولات مورد نیاز برای مقابله با همه‌گیری در ابعاد گسترده‌تر است.آمریکا قبلا به انسداد مذاکرات برای تعلیق پروانه ساخت شرکت‌های داروسازی تولیدکننده واکسن‌های کرونا که هند و آفریقای جنوبی پیشنهاد داده بودند کمک کرده بود.خانم تای گفت که آمریکا اکنون مذاکرات در سازمان تجارت جهانی برای جلب معافیت را شروع خواهد کرد. این فرآیند می‌تواند وقتگیر باشد چون تصمیم‌های این سازمان نیازمند اجماع ۱۶۴ کشور عضو است.تدروس آدهانوم گبریسوس مدیر سازمان بهداشت جهانی تصمیم آمریکا را "تاریخی" خواند و گفت این "لحظه‌ای بزرگ در نبرد علیه کووید-۱۹ است."اما شرکت‌های داروسازی با ابراز مخالفت با این تصمیم پافشاری کرده‌اند که پروانه ساخت مانع اصلی افزایش تولید واکسن نیست و هشدار دادند که این حرکت می‌تواند نوآوری را تضعیف کند.فدراسیون بین‌المللی شرکت‌ها و اتحادیه‌های داروسازی این حرکت را "مایوس کننده" خواند.این گروه لابی که در ژنو مستقر است نوشت: "معافیت راه حلی ساده اما غلط برای مشکلی پیچیده است."دکتر آمش آدالجا، محقق ارشد در مرکز امنیت بهداشتی دانشگاه جانز هاپکینز، به خبرگزاری رویترز گفت که این معافیت "به مثابه مصادره اموال شرکت‌های داروسازی است که نوآوری و سرمایه‌گذاری مالی آنها توسعه واکسن‌های کووید-۱۹ را در درجه اول ممکن کرد."
>شو و بازی سیاسی
در این خصوص همایون سامه یح نجف آبادی عضو کمیسیون بهداشت و درمان به آفتاب یزد گفت: « حقیقت این است که آمریکا جزو کشور‌های سرمایه داری است و هر سرمایه‌گذاری برای شرکت‌های خصوصی در حوزه مختلف مانند دارو و درمان و تکنولوژی‌های دیگر به این صورت است که منافع شرکت خودشان در اولویت قرار دارد. در صورتی این کشورها در حوزه‌ای سرمایه‌گذاری می‌کنند که بدانند بعد از مدتی می‌توانند یک درآمد هنگفتی از آن مسیر به دست بیاورند. من بعید می‌دانم که آمریکا همچین کاری را انجام دهد که تکنولوژی خود را به صورت رایگان در اختیار دیگر کشور‌ها قرار دهد. به نظر من این تنها یک شو و بازی سیاسی است. نه تنها آمریکا بلکه سایر دولت‌های بزرگ قول‌های بسیاری می‌دهند که از لحاظ سیاسی بخواهند یک مقدار مشروعیت کسب کنند ولی در نهایت به هیچ یک از قول‌های خودشان عمل نمی‌کنند نمونه آن همین مسئله برجام است.من فکر می‌کنم تمام این مسائل تنها یک نمایش بزرگ برای مسائل سیاسی است و بعید است بتواند در روند واکسیناسیون سرعت ایجاد کند. اگر آمریکا بخواهد اینگونه کاری را انجام دهد، شاید در کشور‌های دیگر و جهان سوم به نمایندگی از کارخانه خود، کارخانه‌هایی را تاسیس کند و به صورت تاپ سکرت فرمول را منتقل کند و واکسن تولید کند و از این طریق واکسن را در اختیار مردم قرار دهد وگرنه بعید است به صورت مجانی فرمول واکسن را در اختیار سایر کشور‌ها قرار دهد. »
>با انتقال فرمول هنوز مشکلاتی وجود خواهد داشت
در ادامه بابک قرائی مقدم پزشک به آفتاب یزد گفت: « این پیشنهاد از طرف کشور‌هایی مانند آفریقای جنوبی و هند به جهان داده شده است و آمریکا برخلاف رویه معمولی که همیشه اتخاذ می‌کرده است، این بار خوشبختانه حاضر شده است که این مالکیت انحصاری را لغو کند و باتوجه به شرایط بحرانی جهان اجازه داده شود که کشورهای دیگر بتوانند براساس این فرمول‌ها واکسن‌ها را تولید کنند. به نظر می‌رسد این اقدام، اقدام مثبتی است ولی ما باید در نظر داشته باشیم حتی با انتقال فرمول هنوز مشکلاتی وجود خواهد داشت. زیرا این تنها آمریکا نیست که باید حق مالکیت انحصاری را در نظر نگیرد باید سازمان تجارت جهانی هم با این مسئله موافقت کند. در این مسئله معمولا کشورهای اروپایی، کانادا و آمریکا هستند که جز مخالفین این دست از فعالیت‌ها هستند. موافقت آمریکا با انتقال فرمول باعث خوشحالی سازمان بهداشت جهانی و برخی از کشورها شده است و جهانیان باید این واقعیت را بپذیرند که در شرایط فعلی کرونا یک بحران جهانی است که اگر واکسیناسیون تسریع نشود، می‌تواند سال‌ها ادامه پیدا کند. اگر آمریکا این موافقت را اعلام کرده است احتمالا اتحادیه اروپا و کانادا مجبور به پیروی از این تصمیم خواهند شد اما ما دیدیم که در آلمان در اولین واکنش هایش تا حدودی اعلام مخالف کرد. زیرا شرکت‌های خصوصی در این مورد قطعا مخالف هستند. در شرایط فعلی صحبت از جان میلیون‌ها نفر از انسان است و به طور قطع این اقدام از لحاظ حفظ جان مردم دنیا اقدام مثبتی است زیرا می‌تواند روند تولید واکسن و واکسیناسیون را تسریع کند. »
>واکسن‌های داخلی
وی در ادامه گفت: « شرکت‌های تولید‌کننده این ایراد را وارد می‌سازند که تولیدات نیاز به شرایط خاصی دارد و می‌گویند حتی با انتقال فرمولاسیون به سایر کشور‌ها بسیاری از کشور‌ها دانش فنی برای تولید واکسن بر اساس این فرمول‌ها را نداشته باشند. باید بگویم در مجموع این قدم قدم مثبتی است اما درباره کشور خودمان ما خوشبختانه در ماه‌های آینده با توجه به فعالیت شرکت‌های مختلف در حوزه واکسن به واکسن‌های داخلی به صورت گسترده دست پیدا خواهیم کرد اما باید در آخر از بی‌نظمی در واکسیناسیون عزیزان بالای 80 سال هم شکایت کنم و دکتر زالی هم به این روند معترض بود. زیرا تا هفته‌های پیش گفته می‌شد در کشور واکسن وجود ندارد و نمی‌توان واکسیناسیون را شروع کرد اما الان که ما امکان واکسیناسیون را برای حداقلی از افراد را داریم، در شهرها به خصوص در شهر تهران با یک بی‌نظمی بزرگ در واکسیناسیون مواجه هستیم. ساعت‌ها افراد مسن منتظر ماندند و برخی بعد از ساعت‌ها انتظار نتوانستند واکسن دریافت کنند. این باعث تاسف است زیرا ادعا می‌شد که مدیریت کرونا در ایران به گونه‌ای است که کشورهای دیگر مایل به یادگرفتن آن هستند. اما یک کار به این راحتی یعنی واکسیناسیون به صورت منظم صورت نگرفته است. واکسیناسیون با افزایش پرسنل و مکان‌های تزریق مانند مسجد و مدارس به سرعت می‌توانست انجام شود. اما سوء مدیریت شدید باعث ایجاد مشکلات در میان افراد مسن شده است. برای همین الان مسئله مدیریت واکسیناسیون یکی از مهم‌ترین مسائل موجود در مقابل این بیماری است. پس این طرح برای کشور ما بسیار اهمیت ندارد اما در سطح جهانی می‌تواند مفید باشد زیرا تا زمانی که یک درصد بالایی از جمعیت جهان این ایمنی را کسب نکنند ما شاهد شیوع بیماری و جهش‌های آن خواهیم بود که این خطر از بین بردن کارایی واکسن را به وجود می‌آورد. » به نظر می‌رسد انتقال فرمول واکسن از سمت آمریکا فعلا در حد ادعا باقی مانده است و شرایط خاصی برای تولید واکسن با استفاده از این فرمول مورد نیاز است. در سوی دیگر زمان برای انتقال فرمول به بسیاری از کشورها از دست رفته است. از سوی دیگر کشور ما همچنان با سوء مدیریتی کلان در مواجه با این ویروس مواجه است که این خود عاملی برای کند بودن روند واکسیناسیون است.