روزنامه اعتماد
1395/11/09
باران و بلا در جنوب
زهرا روستا| آسمان سيستان و بلوچستان دريك هفته گذشته به اندازه يك سال باريد. اين بارش سدها را پر و بحران خشكسالي را برطرف كرد اما خسارت‌هايي كه به زيرساخت‌هاي روستايي سيستان و بلوچستان وارد شد، قابل توجه بود. به گفته استاندار سيستان و بلوچستان بيشتر خسارت‌ها در بخش واحدهاي مسكوني روستايي، چاه‌ها و قنوات، راه‌هاي روستايي و زمين‌هاي كشاورزي بوده است. او مي‌گويد شايد براي كشاورزاني كه در مناطق بسيار محروم بلوچستان زندگي مي‌كنند، ساختن خانه‌اي محقر از خشت و گل زياد سخت نباشد اما اگر آب نمي‌آمد ادامه زندگي در روستا براي‌شان ناممكن مي‌شد. ساكنان هزاران روستايي كه با تانكر آب‌رساني مي‌شدند به اميد سالي پر محصول خسارات وارده را تحمل مي‌كنند. سيل خانه‌هاي خشتي را برد ولي آب را به مردم تشنه هديه داد. الياس از امدادگران هلال احمر است كه در اين چند روز به 15 روستاي اطراف ايرانشهر كمك‌رساني كرده است. مي‌گويد: «همه راه‌ها باز شده‌اند و همچنان در حال بازديد و سركشي از مناطق روستايي هستيم تا در صورت مشاهده موردي يا دريافت گزارشات مردمي به امدادرساني كنيم.» امدادگران بعد از نماز صبح كار را شروع مي‌كنند و تا پاسي از شب ادامه مي‌دهند. آنها به روستاييان خسارت ديده چادر، كنسرو، پتو، نايلون و فانوس يا چراغ گرم‌كن مي‌دهند. الياس مي‌گويد: «در حاشيه شهرها و روستاهاي محروم مردم خسارت ديده‌اند. بيشتر خانه‌ها در روستاهايي كه من رفتم تخريب شده و غيرقابل تعميرند.»مستندسازي كه براي ساخت فيلمي به يكي از روستاهاي اطراف نيك‌شهر رفته و با سيل مواجه شده، مي‌گويد: «در اين منطقه زمين‌هاي كشاورزي آسيب بسياري ديده‌اند و بخش اعظم خاك حاصلخيز با آب شسته شده است. ظاهر اكثر روستاها تخريب را نشان مي‌دهد. در جايي كه ما بوديم خبري از نيروهاي امدادي نبود و مردم در همان خانه‌هاي آسيب‌ديده زندگي مي‌كردند و خبري از چادرهاي هلال‌احمر نبود و مردم روستاها خودشان به هم كمك مي‌كردند. اما نكته جالبي كه من ديدم شادي وصف‌ناپذير مردم بود. شور و شعف از آمدن آب آنقدر زياد بود كه ... غم از دست دادن خانه‌هاي‌شان را نداشتند. به اطراف رودخانه‌ها آمده بودند، تن به آب مي‌زدند، حتي ظرف‌ها و لباس‌ها و فرش‌هاي‌شان را مي‌آوردند و در آب جاري مي‌شستند.»نويد از جوانان روستايي در نزديك ايرانشهر و از معدود كساني است كه در شبكه‌هاي اجتماعي درباره سيل سيستان‌وبلوچستان اطلاع‌رساني مي‌كند. مي‌گويد: «مديريت بحران در ايرانشهر خوب بود. همه با هم هماهنگ بودند. چند مورد را خودم به چشم ديدم. خودرويي را آب برد كه بچه‌هاي هلال احمر به سرعت وارد عمل شدند و راننده را نجات دادند يا در روزهاي اول بارندگي‌ها رودخانه دامن طغيان كرده بود و آب داشت به قسمت جنوب و شرقي شهر مي‌رسيد. همان شب ساعت سه بعد از نيمه شب مسوولان در محل ورودي شهر حضور پيدا كردند، لودر و ماشيني آوردند و سيل‌بند درست كردند و جلوي سيل را گرفتند.»نويد از سيلي مي‌گويد كه ده سال پيش در روستاي خودشان رخ داد. «ما 10 سال پيش خرابي سيل را تجربه كرديم. بعد بانك‌ها به مردم خسارت‌‌ديده وام‌هاي كم‌بهره دادند و مردم خانه‌هاي‌شان را ساختند. براي همين در سيل امسال روستاي ما آسيب نديد. اما در همين روستاي ما خيلي‌ها قدرت بازپرداخت وام را ندارند و بارها براي‌شان اخطار آمده. حتي بعضي‌ها به دادگاه احضار شده‌اند، خيلي‌ها مجبور شدند دام‌هاي‌شان را بفروشند تا بدهي‌شان را به بانك بدهند.»«بحراني‌ترين بخش در شهرستان ايرانشهر بمپور است و آب تمام رودخانه‌هاي اطراف ايرانشهر به دشت بمپور مي‌ريزد. سيل 10 سال پيش هم خسارت‌هاي زيادي را به بمپور وارد كرد و نصف بمپور را آب برد. سيل‌بند درست كردند كه با بارندگي و سيل اين چند روز همه سيل‌بندها خراب شدند.» يكي از ساكنان روستاهاي اطراف خاش نيز مي‌گويد: «نيروي انساني در امدادرساني كم نگذاشته است. اما امكانات موجود در منطقه كم است و شهرداران و دهياران از همان امكانات كم استفاده كرده‌اند. اما مفهوم واقعي امدادرساني در اينجا ديده نمي‌شود.» بايد براي زيرساخت‌ها برنامه‌ريزي شود. اصلاح خانه‌هاي روستايي و اصلاح ساختارهاي شهري و شيب‌بندي درست مسيرها هم جلوي هدر رفتن آب را مي‌گيرد هم به مردم آسيب نمي‌زند.» گفت‌وگوي استاندار سيستان و بلوچستان با «اعتماد» برآورد شما از ميزان خسارت‌هاي وارد شده چيست؟ برآورد دقيق خسارت‌ها را روز يكشنبه اعلام خواهيم كرد. تمام تلاش ما اين بود كه خسارت جاني نداشته باشيم و خسارت‌هاي مالي را به حداقل برسانيم. در حال حاضر هيچ راه بسته‌اي در استان وجود ندارد و امكانات لازم براي امدادرساني به آسيب‌ديدگان را در اختيار داشتيم. خسارت مالي را جبران مي‌كنيم اما نبايد اثرات مثبت اين‌بارندگي را ناديده بگيريم. چه تغييري در ذخاير آبي استان ايجاد شد؟ ذخيره 17 سد در جنوب استان سيستان و بلوچستان تنها 110 ميليون مترمكعب بوده است و توجه داشته باشيد كه يك‌سوم آب ذخيره شده در سدها قابل استفاده نيست. بعد از بارندگي اين عدد به بيش از 200 ميليون مترمكعب افزايش يافته است و همچنان سدها در حال آبگيري هستند. تنها در روزهاي دوشنبه و سه‌شنبه 80 ميليون مترمكعب آب پشت سدهاي استان ذخيره شده بود و دبي ذخيره آب در سدها بين 70 تا 300 ميليون مترمكعب در ثانيه است. اين بارندگي تا چه زماني مي‌تواند مساله آب جنوب استان را برطرف كند؟ با اطمينان مي‌گويم حداقل سال آبي پيش رو را بدون مشكل سپري خواهيم كرد. اگر بارندگي نبود با مصايب بسيار جدي در استان روبه‌رو مي‌شديم و بايد به سمت جيره‌بندي آب مي‌رفتيم. اما دغدغه كم‌آبي دور شده است و خوشبختانه روند آبگيري سدها همچنان ادامه دارد. بر اثر خشكسالي 400 قنات از 1900 قنات در جنوب استان از بين رفته بود، دشت‌ها و باغات ميوه و نخلستان‌ها خشك شده بودند. با ورود آب دوباره كشاورزي احيا مي‌شود و اين به معناي كم شدن حاشيه‌نشيني در استان است. 51 درصد مردم استان در روستاها زندگي مي‌كنند و حاشيه‌نشيني حاصل سقوط اقتصاد روستايي است و آب ركن زندگي روستاييان است. چه تسهيلاتي براي جبران خسارت وارد شده به روستاييان در نظر گرفته شده است؟ تسهيلات بانكي كم‌بهره را در اختيار مردم قرار مي‌دهيم و براي بازپرداخت اين وام‌ها بازه‌هاي زماني متناسب با توان مردم را در نظر خواهيم گرفت. حجم بالايي از آب‌هاي سطحي و سيلاب‌ها در اين‌بارندگي هدر رفته است يا به دريا ريخته است. چرا كاري براي مديريت آب‌هاي سطحي صورت نگرفت؟ چهار سد جديد در مناطق مختلف استان در دست مطالعه يا اجرا هستند كه با بهره‌برداري از اين سدها در آينده از خروج آب از كشور يا هدر رفت آب‌هاي سطحي جلوگيري مي‌شود. البته معتقدم آبخيزداري از احداث سدها موثرتر است. سند آن براي استان تهيه شده است و در حال اجراست. با اتمام سدهاي جديد و اجراي كامل پروژه آبخيزداري مي‌توان در آينده از هدررفت آب‌هاي سطحي جلوگيري كرد.
سایر اخبار این روزنامه
نوشته‌هايم نه خوب مي‌كند، نه مي‌كشد!
هياهوي ترامپ
باران و بلا در جنوب
زنان و منشور حقوق شهروندي
اين راهش نيست
حمله دوباره به موسيقي
از بگومگوهاي سياسي نتيجه‌اي حاصل نمي‌شود
مرادخاني: هر سياستي مدير خودش را مي‌طلبد
پس‌از تراژدي پلاسكو...
ده‌ها ساختمان شبيه پلاسكو وجود دارد
انساني بزرگ با آرزوهاي بزرگ
پايان آواربرداري آغاز دلدادگي خانواده‌ها
