بایدن معتقد است درب حل مسائل منطقه در ایران است

عراق، اندک اندک خود را برای یک انتخابات سرنوشت ساز آماده می‌کند آن هم در شرایطی که همچنان این کشور نتوانسته است به عنوان یک دولت، انسجام واقعی خود را به دست آورد. دستگیری رهبر حشدالشعبی در کنار چند ترور و برخی ناآرامی‌ها به یک اظهار نظر رسید و آن ادعایی که می‌گوید «مقتدی صدر» در چرخشی آشکار، به آمریکایی‌ها نزدیکتر شده است (!) در کنار این مسئله اما اعلامِ نام سازمان ملل به عنوان تنها ناظر انتخابات پارلمانی در عراق بحث‌هایی را به وجود آورده است و آخرین خبر نیز این که کمیساریای عالی انتخابات این کشور اعلام کرد که ۲۰ تن از نمایندگان از امکان نامزدی در انتخابات پیش‌رو محروم شده‌اند که نام «احمد الجبوری» یا همان «ابو مازن» در آن به چشم می‌خورد
آفتاب یزد - رضا بردستانی: این روزها عراق مجدداً صحنه‌ی ناآرامی‌ها و درگیری‌هایی نگران‌کننده است. بسیاری بر این عقیده هستند که درگیری‌ها و ناآرامی‌های اخیر نشانه‌ای بر تلاش برای تاثیرگذاری بر انتخابات ۱۰ اکتبر ۲۰۲۱ است و اما صدقیان از کارشناسان خاورمیانه و عراق معتقد است این درگیری‌ها پشت پرده‌هایی دارد که رد پای مثلثِ بن سلمان، آمریکا و رژیم صهیونیستی در آن
مشهود است. تلاش مقتدی صدر برای یکه تازی در انتخابات پیش رو، سعی غالب منصورالکاظمی برای برگزاری انتخاباتی سالم و مقتدرانه برای اندوختن رزومه‌ای قوی برای آینده‌ی سیاسی خود، ناآرامی‌ها در مناطق شیعه‌نشین و نیز بغداد، دستگیری فرمانده‌ی حشدالشعبی بر پایه‌ی یک دلیل غیرقابل قبول؛ همه و همه ریز و درشت اخباری است که در حوزه‌ی عراق به گوش می‌رسد. در گفت و شنودی با محمدصالح صدقیان به دنبال رسیدن به پاسخ برخی پرسش‌ها بوده ایم.
> موفقیت مقتدی صدر ناممکن یا غیر قابل قبول؟!


فرضیه حضور پر رنگ مقتدی صدر در انتخابات پارلمانی اکتبر امسال/مهر ۱۴۰۰ کم کم دارد به واقعیت نزدیک‌تر می‌شود. خبرهایی که از سمت عراق منتشر می‌شود حاکی از این است که صدر پالس‌هایی را به آمریکایی‌ها داده است. شاید رضایت مقتدی صدر و گروهش برای انتخاب نخست وزیر بعدی تعیین‌کننده باشد شما چقدر با این فرضیه موافق هستید؟
اکنون شرایط در عراق شرایط حساسی است و از چند جنبه قابل بررسی است. مسئله اول مسئله انتخابات است که در ۱۰ اکتبر برگزار می‌شود. مسئله دوم مسئله تغییرات منطقه‌ای است و جنگ اخیر غزه و اسرائیل هم روی عراق تاثیرگذار بوده است. مسئله سوم مسئله آمریکا است. موضوع آمریکا برای عراق و آینده آن بسیار مهم است. لذا در مسائلی که هفته گذشته رخ داد شاهد بودیم سفارت آمریکا و امنیت ملی آمریکا بیانیه دادند که پشتیبانی و حمایت از آقای مصطفی کاظمی ادامه پیدا خواهد کرد. بنابراین موضع آمریکا بسیار مهم است هم در مسائلی که در عراق و دولت آقای کاظمی وجود دارد هم در مسئله انتخابات. مسئله چهارم هم مسئله جریان داخلی است. الان در عراق هر کدام می‌خواهند یک دولت تشکیل دهند. آقای صدر از حدود ۴ ماه پیش اعلام کرد که من دولت تعیین می‌کنم که نخست وزیر از خود جریان صدر باشد الان مقداری عقب نشینی کرد واگر نه نظرش روی نخست وزیری عراق است. تا الان که نتوانسته اما الان تلاش مضاعفی روی این مس ئله کرده است. اما من بعید می‌دانم موفق شود. شرایط عراق شرایط خیلی بحرانی است و چندجانبه گرایی در آن دیده می‌شود. مشکلات داخلی عراق یعنی مشکلات خدماتی، رفاهی و اقتصادی و... بسیار پیچیده است و بعید می‌دانم که آقای مقتدی صدر بتواند این اوضاع را کنترل کند. شخصیت‌های صدری خیلی قدرت مدیریتی ندارند و تنها قدرت خیابانی دارند و تا الان هم دیدیم که آقای مقتدی‌صدر با دیگران نمی‌تواند کار کند و در هفده - هجده سال گذشته هیچ ائتلافی هم نکرد.
> خط مشی بایدن با تفکر مقتدی صدر جور نیست!
مسئله دیگری که مهم است فکر می‌کنم آمریکا در زمان آقای بایدن با آمریکا در زمان ترامپ متفاوت است. الان جو بایدن، تونی بلینکن وزیر امورخارجه، رئیس سازمان سیا و مشاور امنیت ملی که در دولت کنونی آمریکا هستند بسیار با ترامپ، بولتون پمپئو فرق دارند. دولت ترامپ دنبال جنگ سخت و دنبال بی‌ثباتی در منطقه بودند اما در دولت جدید به طور مثال رئیس سازمان سیا یک مغز متفکر است و بعد از بیرون آمدن از وزارت امور خارجه رئیس موسسه تحقیقاتی شد. این موسسه یک موسسه کاملا آکادمیک است. این فرد با پمپئو رئیس قبلی سازمان سیا بسیار متفاوت است. در مورد بقیه شخصیت‌های دولت هم به همین شکل است. خط مشی بایدن با خط مشی و تفکر آقای مقتدا صدر جور نیست. به نظرم پمپئو و بولتون دوستدار شخصیتی چون صدر هستند اما بعید می‌دانم بلینکن و سالیوان شخصیتی چون صدر را قبول داشته باشند. اصلا نمی‌توانند با چنین شخصی کار کنند و هماهنگ باشند. اینها دنبال شخصیتی هستند که بتواند صحبت کند، نظریه‌پرداز باشد و افق سیاسی آینده‌اش مشخص باشد. الان دیدیم این‌ها با نتانیاهو هم نتوانستند صحبت کنند. تفکر کنونی دولت آمریکا بعید می‌دانم با تفکر مقتدی صدر نزدیک باشد. خبری که در مطبوعات دیدیم که مقتدی صدر مقداری به آمریکا نزدیک شده بعید می‌دانم. فکر می‌کنم نه دولت آقای کاظمی الان به درد آمریکا می‌خورد و نه دولت آقای مقتدی صدر. معتقدم بعد از انتخابات این دو عوض می‌شوند و خیلی‌ها گفته‌اند انتخابات به تعویق می‌افتد اما من می‌گویم انتخابات در موعد مقرر برگزار می‌شود چون دولت کنونی آمریکا می‌خواهد وضعیت عراق عوض شود و بعد از برگزاری انتخابات می‌توانند سر و سامانی به عراق دهند. الان ۸۰ درصد دولت عراق دست مقتدی صدر است که بعد از برگزاری انتخابات این قدرت جریان صدر افول خواهد کرد.
> مرزبندی‌های سیاسی با محوریت حشدالشعبی؟
در یک زمانی صدر مورد حمایت ایران تلقی می‌شد کمی بعدتر این طور نشان داده شد که آقای صدر به عربستان هم نزدیک است. کلا صدر تفکر ثابت سیاسی ندارد و دائم در نوسان است. موضوع دوم، ما هرچه به شرایط انتخابات در عراق نزدیک می‌شویم به لحاظ امنیتی و اجتماعی عراق دارد دستخوش تحولات خطرناکی می‌شود. تحت فشار قرار دادن فرمانده حشد الشعبی و فضای رسانه‌ای که علیه نیروهای حشدالشعبی ایجاد شده و پروپاگاندایی که علیه این نیروهای مورد حمایت ایران دارند در رسانه‌های بین‌المللی می‌چرخانند، پالس‌هایی به ما می‌دهد که در کنار خبری که فایننشیال تایمز داد می‌تواند دنباله تئوری توطئه خیلی خطرناک باشد و آن این است که پالسی به دولت بعدی عراق داده شود که هر کسی که در عراق می‌خواهد حکمرانی کند باید حد و مرزش را با نیروی حشدالشعبی و کلا شیعیان عراق روشن کند. فکر می‌کنید هم چنان این سیاست تفرقه و سیاست ایجاد ناامنی از سوی ایالات متحده آمریکا از شمال و مرکز عراق و از جنوب توسط انگلستان می‌تواند فضای سیاسی عراق را متشنج کند یا عراقی‌ها می‌توانند خود را جمع و جور کنند و اوضاع عراق را به سمت فرار از بحران پیش برند؟
در عراق اکنون دو جریان وجود دارد و این دو جریان روی کارنامه نخست وزیری عراق آقای کاظمی تاثیر می‌گذارد. یک جریانی که متاثر از جریان ترامپ است و موافق گفته پمپئو هستند که گفت می‌خواهند دست‌های ایران از عراق قطع شود. و این جریان روی آمریکا فشار وارد می‌کنند که این دیدگاه حفظ شود. بعد از آمدن ترامپ حادثه‌ای در میدان التحریر بغداد رخ داد که در آنجا شخصیتی را ترور کردند و پس از آن در کربلا ترور انجام شد. الان هم این بازی ادامه بازی عربستان، آمریکا و اسرائیل است. اینها می‌خواهند با فشار آوردن روی بایدن وضعیت عراق را متشنج کنند. اظهار نظر جدیدی بلینکن در کمیسیون سنا مطرح کرد که می‌خواهد در منطقه قدرت نرم ایجاد کند. جریان دومی که در عراق وجود دارد مخالف اندیشه‌های ترامپ هستند و می‌خواهند در عراق ثبات حاکم باشد و همکاری منطقی با آمریکا، ایران و کل کشورهای منطقه داشته باشند. معتقدم جریان دوم اکنون با جریان اول جنگ و گریز دارند تا انتخابات برگزار شود. جریان صدر الان خوب بازی می‌کند. صدر یک قدرت ذاتی دارد و یک قدرت پشتوانه ای. قدرت پشتوانه‌ای در داخل عراق مثل حزب بعث است که در مسائل سیاسی خبره هستند و سی سال در دولت صدام بودند. هم چنین با قدرت‌های فرامنطقه‌ای و منطقه‌ای مانند عربستان همکاری دارد. در این انتخابات معتقدم جریان اول فیصله پیدا خواهد کرد. باید منتظر برگزاری انتخابات بود تا بتوان در مورد مسائل منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای صحبت کرد. مسئله برجام برای بایدن بسیار مهم است و اعتقاد دارد اگر توانستیم با ایران کنار آییم بسیاری از مشکلات منطقه را می‌توانیم حل کنیم و درب حل مسائل منطقه در ایران است. آقای اوباما هم چنین نظری داشت. عربستان بعد از آمدن ترامپ ۴۶۰ میلیارد دلار به وی داد تا برجام را نابود کند. آقای بایدن نقش ایران در آرام کردن منطقه را بسیار زیاد می‌داند و می‌خواهد ثبات نسبی به منطقه بازگردد چون خاورمیانه دیگر خیلی برایشان مهم نیست و می‌خواهند سمت چین و مسائل پر اهمیت‌تر بروند. عقب نشینی از سوریه و افغانستان هم موید این مسئله است.
قبلا عراق یک نوع فراخوان داده بود که کشورهای بین‌المللی و سازمان‌ها و نهادها بیایند و روی انتخابات نظارت داشته باشند. اخیرا حکومت عراق موضع جدیدی اعلام کرده و آن این است که تنها به سازمان ملل اجازه خواهد داد که روی انتخابات نظارت کند. این مسئله می‌تواند تردیدهایی ایجاد کند که در انتخاباتی که می‌خواهد برگزار شود قرار است اتفاقات خاصی رخ دهد؟
فکر می‌کنم ربط دادن انتخابات عراق به سازمان ملل خواست نخست وزیری آقای کاظمی است. چون در انتخابات قبلی تقلب زیادی صورت گرفت الان آقای کاظمی برای دولت آینده دارد برنامه‌ریزی می‌کند که نخست وزیر شود. او در مسائل اقتصادی و رفاهی کاری نکرد. اما می‌خواهد با برگزاری یک انتخابات سالم وجهه خود را در منطقه و فضای بین‌الملل خوب جلوه دهد و اکنون به سازمان ملل متوسل شده است. جریانات داخل عراق مخالف نظارت این سازمان بر انتخابات هستند چون با مسائل ملی عراق در تناقض است. کسانی که بر این کار اصرار دارند می‌خواهند کم کاری‌های خود را با گرفتن تاییدیه از سازمان ملل مبنی بر برگزاری انتخابات سالم سرپوش گذارند تا شاید بتواند کمکی به نخست وزیری مجدد کاظمی کند.