روزنامه ایران
1400/03/13
بازگشت شیرازی‌ها به بافت تاریخی ترمیم شده شهر
حمیرا حیدریانخبرنگار
شهردار شیراز از مهاجرت معکوس شیرازی‌ها به بافت تاریخی شهر خبر داد. این مهاجرت به‌دنبال احیای بخشی از بافت تاریخی در این شهر اتفاق افتاد. هرچند هنوز نبض احیای بافت تاریخی در این شهر گردشگرپذیر کُند می‌زند و کوچ ساکنان آن طی دهه‌های گذشته، بافت تاریخی را با معضلات متعدد اجتماعی رو به رو کرده است. شهرداری شیراز و استانداری فارس راه نجات بافت تاریخی شیراز را در احیای گذرهای فرهنگی آن از جمله گذر سنگ سیاه می‌دانند. از این گذر به‌عنوان بزرگترین مسیر تاریخی شیراز یاد میشود.
استان فارس با بیش از 2 هزار و 882 اثر تاریخی به ثبت رسیده در سطح ملی، همچون نگینی در صدر فهرست استان‌های کشور می‌درخشد، البته طی سالهای گذشته، برخی رخدادها منجر به تخریب و تغییر در بافت تاریخی استان فارس خصوصاً شهر شیراز شده است؛ بافتی که از یک سو مدت‌هاست نبض زندگی در رگ‌هایش کُند می‌زند و باوجود پاک کردن ناهنجاری‌های نامتوازن از بعضی شریان‌های آن؛ همچنان نتوانسته حیات را به شکل کامل به این بخش از شهر بازگرداند.
ازسوی دیگر نبود برنامه مدون و جامع برای احیا و توسعه منطقی بافت تاریخی ، فرهنگی و تأمین نشدن خواسته‌های منطقی ساکنان اصلی آن طی چند دهه اخیر، به خروج پیاپی و متوالی آنها از این منطقه و جایگزین شدن گروه‌هایی از مهاجران اعم از شهروندان سایر نقاط کشور، روستاییان فارس و البته اتباع خارجی و گسترش شمار افراد آسیب دیده اجتماعی، بزهکاران و گروه‌های در معرض آسیب در این محدوده شده است.
طبق گفته کارشناسان، شهر شیراز دارای یک هزار و ۸۰۰ هکتار بافت فرسوده و ۳۵۰ هکتار بافت تاریخی فرهنگی است که در بافت تاریخی فرهنگی آن، از ۱۲ هزار نقطه شناسایی شده فقط ۱۲۰۰ نقطه با ارزش تاریخی است؛ اگرچه با کاوش کردن نقاط بیشتری شناسایی خواهد شد، اما حدود ۱۰ درصد بافت فرسوده در شیراز ارزش تاریخی دارد. حال باید دید با وجود دستخوش تغییرات قرار گرفتن این شهرزیبا که به‌عنوان پایتخت فرهنگی ایران شهرت یافته و از آن به‌عنوان دومین شهر ادبی جهان یاد می‌کنند مسئولان چه گامی برداشته‌اند. شهردار شیراز در گفت‌و‌گو با «ایران» گفت: احیای بافت تاریخی مهم‌ترین ویژگی ممتاز شیراز و مصداق روشن مشارکت شهروندان در مدیریت شهری است. رویکرد فرهنگی این بافت بیش از رویکرد عمرانی است. حیدر اسکندرپور با بیان اینکه توسعه فرهنگی موجب بهبود رفتار و اندیشه شهروندان میشود، افزود: در حال حاضر ۸۴ واحد بومگردی در بافت تاریخی شیراز فعالیت دارند که موجب رونق زندگی در این بافت و باز زنده شدن آن شده است. وی با اشاره به اینکه تجربه مدیریت شهرهای تاریخی در طول قرن حاضر، اشکال گوناگونی از مواجهه با بافت تاریخی همچون تخریب و بازسازی، نوسازی و بهسازی، مرمت شهری و بازآفرینی شهری را نشان می‌دهد اظهار داشت: طی دهه‌های اخیر رویکردهای متفاوتی در مجموعه مدیریت شهری اتخاذ و اجرا شده و ما وارث نتایج اقداماتی هستیم که در گذشته با هدف توسعه انجام شده است. این مسئول با بیان اینکه در مجموعه مدیریت شهری شیراز، پایداری اجتماعی و بازآفرینی شهری فرهنگی، به‌عنوان رویکرد حاکم بر اقدامات در بافت تاریخی مد نظر است خاطرنشان کرد: محلات براساس پتانسیل‌های سکونتی یا گردشگری، تقسیم‌بندی شده‌اند. هدف اصلی اقدامات ما ارتقای معیشت ساکنین، بهبود درآمد از طریق صنعت گردشگری و تأمین خدمات شهری برای ارتقای کیفیت زندگی است. نتیجه اقدامات و سرمایه‌گذاری شهرداری در بافت تاریخی ظرف دو سال گذشته موفقیت‌آمیز بوده است. سرمایه‌گذاری انجام شده موجب افزایش ارزش افزوده املاک شده و میل به سرمایه‌گذاری در بافت افزایش پیدا کرده است.این اقدامات با این هدف است که زندگی در بافت تاریخی جریان پیدا کند. هم اکنون هم مجموعه اقدامات صورت گرفته تمایل بازگشت ساکنین اصلی به بافت را افزایش داده است. وی به مرمت بافت‌های تاریخی شهر شیراز اشاره کرد و یادآور شد: در راستای باززنده‌سازی بازار وکیل شمالی پروژه‌های احیای سرای روغنی، سرای گمرک، تیمچه احمدی و پیاده راه دروازه قرآن تا دروازه اصفهان (محور عرفان) در حال اجرا است تا این بازار تاریخی با حضور مسافران و گردشگران بار دیگر رونق بگیرد.
اسکندرپور با تأکید بر اینکه چنانچه ساکنین اصلی بافت تاریخی به آن بازگردند این پهنه ارزشمند احیا میشود عنوان کرد: در حفظ و احیای بافت تاریخی شیراز باید نیاز روز ساکنین بافت با حفظ شاکله آن تأمین شود وگرنه بافت از جمعیت اصلی خود خالی و محلی برای سکونت سایر افرادی میشود که نسبت به حفظ و نگهداری آن تعلق خاطر ندارند.
وی با اشاره به اینکه بافت تاریخی شیراز هم اکنون زنده شده و عده‌ای از ساکنان قدیمی این بافت علاقه‌مند به بازگشت به این مناطق هستند تصریح کرد: گذرهای تاریخی مختلفی در سطح شهر شیراز برای ایجاد رسته‌های خاص فعالیت‌های هنری مناسب هستند که باید با کار فرهنگی زمینه ایجاد و گسترش آنها را فراهم کنیم. وی همچنین به راه‌اندازی گذر فرهنگ و هنر در محله تاریخی سنگ سیاه اشاره کرد و یادآور شد: ایجاد گذر فرهنگ و هنر در محله تاریخی سنگ سیاه یک ارزش افزوده فرهنگی ویژه را برای محله به ارمغان می‌آورد.با انجام اقداماتی در راستای به روز کردن فعالیت دستگاه‌های خدمات رسان همچون زیرزمینی کردن شبکه برق، اجرا و نوسازی شبکه آب، فاضلاب و گاز و سپس کف سازی، بدنه سازی، نورپردازی و نصب شیر آتش‌نشانی در کوچه‌ها و گذرهای محله سنگ سیاه، این محله تاریخی تا مردادماه به یکی از زیباترین گذرها و مسیرهای بافت تاریخی تبدیل میشود. شهردار شیراز با اشاره به این منطقه در سالهای گذشته که مکانی برای تجمع معتادان بوده است گفت: خوشبختانه با تلاش های زیادی که طی سالهای اخیر انجام شده است محله تاریخی «سنگ سیاه » به یکی از قطب‌های قدرتمند اقتصاد گردشگری شیراز تبدیل شده است و با ایجاد گذر فرهنگ و هنر، ارزش افزوده آن افزون‌تر نیز میشود. وی با بیان اینکه موانع اقتصادی و شیوع کرونا محدودیت‌هایی را ایجاد کرده است، افزود: باوجود چنین محدودیت‌هایی خوشبختانه در سال ۹۹ توانستیم اقدامات مثبتی را برای احیا و توسعه بافت تاریخی، فرهنگی این شهر تاریخی رقم بزنیم وپروژه‌ها و سرمایه گذاری‌های انجام شده در دو سال گذشته در بافت تاریخی، فرهنگی شیراز معادل کل سالهای قبل بوده است.
زنده نگه داشتن بافت‌های تاریخی با اقدامات فرهنگی
پیشتر استاندار فارس نیز در خصوص احیای بافت‌های تاریخی این استان گفته بود: عدم سرزندگی موجب فراموشی این بافت‌ها شده که این موضوع دارای ابعاد کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است.
عنایت‌الله رحیمی با بیان اینکه خانه‌ها و آثار تاریخی ارزشمندی در بافت تاریخی شیراز وجود دارد ادامه داد: خانواده‌های اصیل شیرازی در این محلات ساکن بوده‌اند که به دلایل مختلفی مانند فرسودگی، نقل مکان کرده‌اند. ریزدانگی، نفوذناپذیری و ناپایدار بودن از دلایل فرسودگی بافت تاریخی محسوب میشود.
این مسئول با اشاره به اینکه مهاجرت خانواده‌های اصیل شیراز از بافت تاریخی موجب آسیب دیدن جایگاه و شخصیت اجتماعی بافت تاریخی شده و زمینه رشد آسیب‌های اجتماعی را فراهم کرده است، اظهار داشت: سرمایه‌گذاری صندوق کمک به توسعه فرهنگ و هنر و سامانه تحفه با ارائه تسهیلات لازم برای فعالیت‌های هنری در بافت تاریخی شیراز اقدامی اقتصادی است که ایجاد اشتغال را نیز به‌دنبال خواهد داشت.
رحیمی با بیان اینکه شیراز در همه طول سال پذیرای گردشگران خارجی است که علاقه‌مند به بازدید از بافت تاریخی و آشنایی با تاریخ، ادبیات و رسوم مردم شیراز هستند، گفت: بافت تاریخی محل مناسبی برای تبلور شخصیت و هویت فرهنگی شیراز است و فعالیت‌های هنری مانند نقاشی، خطاطی، موسیقی، انیمیشن، تئاتر، تعزیه، مد و لباس و انواع غذاها و خوراکی‌های شیراز می‌تواند در این محیط عرضه شود. استاندار فارس رسیدگی به وضعیت فاضلاب، جمع‌آوری زباله، نوسازی و بهسازی، روشنایی معابر، امنیت و امکانات ارتباطاتی را از الزامات کالبدی احیای بافت تاریخی برشمرد و با تأکید بر اینکه در این زمینه اقدامات بسیار خوبی انجام شده است، افزود: با فعالیت‌های هنرمندانه و خلاقانه، بافت تاریخی به بدنه زنده و پررونق شهر بازمی گردد؛ زیرا اقتصاد خلاق حرف اول را در شهرهای تاریخی دنیا می‌زند. وی با تأکید بر اینکه بافت تاریخی شیراز هم اکنون زنده شده و عده‌ای از ساکنان قدیمی این بافت علاقه‌مند به بازگشت به این مناطق هستند، گفت: گذرهای تاریخی مختلفی در سطح شهر شیراز برای ایجاد رسته‌های خاص فعالیت‌های هنری مناسب هستند که باید با کار فرهنگی زمینه ایجاد و گسترش آنها را فراهم کنیم.
سایر اخبار این روزنامه
ایام رحلت بنیانگذار انقلاب اسلامی و شهادت امام جعفر صادق (ع) را تسلیت می‌گوییم
سخنرانی رهبرمعظم انقلاب در سالگرد ارتحال امام (ره)
زمان بیدار شدن غول آسیا
امام و مردم
حمایت مردمی بزرگترین سرمایه است
امروز همه به تعامل سازنده افتخار می‌کنند نه تقابل
مردم در اندیشه امام محور تصمیمات هستند
شایعه مغناطیسی شدن بدن پس از تزریق واکسن کرونا
شناور خارک آتش گرفت و غرق شد
آغاز طرح «آمایش سرزمین»
بازگشت شیرازی‌ها به بافت تاریخی ترمیم شده شهر
برج‌نشین‌ها راضی، مسکونی‌نشین‌ها ناراضی!
نامزدان 1400 چه گفتند؟
وعده‌های انتخاباتی در ترازوی نقد
اولین مناظره شنبه 15 خرداد
مشاهده دود گسترده در نزدیکی پالایشگاه تهران
سلام ایران
