دیدار بی حاصل؟

خادم- روابط مسکو-واشنگتن یکی از تاریک ترین روزهای خود را سپری می کند. حالا ولادیمیر پوتین و جو بایدن روسای جمهور روسیه و آمریکا در مکانی نمادین با یکدیگر دیدار کردند تا شاید با گفت و گو بتوانند بخشی از شکاف به وجود آمده در روابط شان را پر کنند. دیداری در یک ویلای قدیمی در ژنو سوئیس که از قرن هجدهم باقی مانده است. رونالد ریگان، چهلمین رئیس جمهوری ایالات متحده در سال ۱۹۸۵ میلادی برای اولین بار در این ویلا با میخائیل گورباچف، رهبر اتحاد جماهیر شوروی سابق ملاقات کرد. این دیدار زمینه ساز آغاز روند کاهش تنش های دوره جنگ سرد شد. جو بایدن و  ولادیمیر پوتین اظهار امیدواری کرده‌اند که جلسه‌شان در ژنو سوییس، بتواند اندکی از اختلافات بکاهد اما در میان اختلافات، مواردی وجود دارد که می توانند پیشرفت نسبتاً خوبی داشته باشند. گفته می‌شود حملات سایبری که دو بار زیرساخت‌های مهم آمریکا را هدف قرار داده، مهم‌ترین دغدغه آمریکا در این دیدار است. واشنگتن می‌گوید این حملات از مسکو هدایت شده ولی روسیه آن را «ادعاهای پوچ» خوانده است. اف‌بی‌آی هم هیچ مدرکی دال بر دخالت دولت روسیه در حملات به زیرساخت‌های حمل و نقل انرژی آمریکا (Colonial Pipeline) و تاسیسات تولید و بسته‌بندی گوشت ارائه نکرده است. گفت و گو درباره دخالت سایبری روسیه در انتخابات آمریکا نیز از جمله مواردی است که معلوم نیست بایدن چگونه به آن موضوع خواهد پرداخت. جو بایدن که ژانویه ۲۰۲۱ قدرت را در آمریکا در دست گرفته می‌گوید که خواهان یک رابطه پایدار و قابل پیش‌بینی‌تر با روسیه است، روابطی که به آمریکا اجازه دهد بر سایر اولویت‌های سیاست خارجی این کشور که بیش از روسیه برای واشنگتن اهمیت دارد، تمرکز کند. از آن جمله می‌توان به موضع‌گیری سرسخت‌تر در قبال چین اشاره کرد. کرملین هم به نوبه خود با سیلی از تحریم‌های مستمر و شدید از سوی آمریکا روبه رو شده است. آخرین موج این تحریم‌ها در ماه آوریل و بعد از سرکوب مخالفان داخلی از سوی مسکو روانه روسیه شد. تحلیل گران می‌گویند که پوتین از زمان به قدرت رسیدن جو بایدن تلاش کرده با انجام برخی اقدامات مانند اعزام نیروهای نظامی به مرز اوکراین توجه آمریکا را به خود جلب کند. «ولادیمیر فرلوف»، دیپلمات پیشین سفارت روسیه در واشنگتن در این باره می‌گوید: «کرملین می‌خواهد روابط با واشنگتن از یک مناسبات خصمانه غیر محترمانه به روابطی خصمانه ولی همراه با احترام تغییر شکل دهد.» ولادیمیر فرلوف  به شبکه خبری ای بی سی آمریکا گفت: «پوتین می‌خواهد   همان روابطی که در مناسبات میان اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا در دهه ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۰ برقرار بود در حال حاضر هم شکل بگیرد. رفتارهایی مانند قاتل خواندن پوتین دقیقا خلاف این روند است.» با این حال تضمینی وجود ندارد که تلاش‌های جو بایدن در دیدار دیروزش با موفقیت همراه باشد. بایدن گفته است که دولت او برخلاف دولت ترامپ به ارتقای جهانی حقوق‌بشر و دموکراسی متعهد خواهد بود و ابایی از برخورد با کشورهایی که مبانی حقوق بشر را نقض می‌کنند نخواهد داشت. هم اکنون کرملین در حال سرکوب مخالفان سیاسی خود است و در این مسیر بدون هیچ ملاحظه‌ای مخالفان را از سر راه برمی‌دارد. الکسی ناوالنی، برجسته‌ترین منتقد دولت روسیه بعد از آن که از مسمومیت با گاز اعصاب جان سالم به در برد، در زندان به سر می‌برد. به جز او بیشتر چهره‌های دیگر ضد کرملین یا دستگیر و زندانی شده‌اند یا از کشور فرار کرده و در تبعید به سر می‌برند. فئودور لوکیانوف، یکی از اعضای شورای امور بین‌الملل روسیه که بعضی اوقات به دولت روسیه مشاوره می دهد، به ای بی سی نیوز گفت: «سوال این است که بایدن چگونه می‌خواهد این وضعیت جدید را بپذیرد؟ بایدن پیش از این سرکوب مخالفان توسط روسیه را محکوم   و از کرملین به دلیل مسموم کردن و به زندان انداختن ناوالنی انتقاد کرده است. روشن است که او در دیدار با پوتین درباره حقوق بشر صحبت خواهد کرد.»