خداحافظی نظامیان امریکا با عراق


زهره صفاری/ توافقنامه پایان مأموریت جنگی امریکا در عراق پس از 18 سال، در دیدار دو مقام عالیرتبه دو کشور در کاخ سفید امضا شد تا نخست‌وزیر عراق در اوج انتقادات، با یک تیر چند نشان بزند و علاوه بر خرسند کردن سران و گروه‌های داخلی کشورش، سه ماه مانده تا انتخابات پارلمانی برگ برنده‌ای در دست داشته باشد.
به گزارش «میدل ایست این 24»، در این دیدار که چهارمین مذاکرات راهبردی بغداد و واشنگتن به شمار می‌رفت طرفین با صدور بیانیه‌ای مشترک گرچه اتمام مشارکت رزمی نظامیان امریکایی در عراق را پایان سال 2021 اعلام کردند اما این توافق با آنچه «بایدن» در افغانستان به اجرا درآورد تفاوتی بزرگ داشت. چراکه براساس این توافقنامه تنها مأموریت امریکا در عراق از رزم به آموزش نیروهای امنیتی تغییر می‌کند و کاخ سفید مانند موضوع افغانستان، مجبور به تخلیه همه پایگاه هایش در این کشور نیست.
بنا بر اعلام رسانه‌های عراقی در این بیانیه طرفین بر لزوم همکاری‌های استراتژیک تأکید کردند و امریکا ضمن تعهد بر حفظ حاکمیت ارضی و احترام به قوانین عراق اعلام کرد همچنان به پشتیبانی نیروهای امنیتی ادامه خواهد داد و از برگزاری انتخاباتی آزاد و عادلانه در این کشور حمایت می‌کند. کارشناسان معتقدند «جو بایدن» که پیش از این خروج نظامیان امریکا از افغانستان را آگوست امسال اعلام کرده بود با توافق جدیدش، بر طولانی‌ترین مأموریت‌های جنگی امریکا که به دستور «جورج دبلیو بوش» کلید خورده بود، پایان داد اما همچنان با حفظ نیروهایش در قالب تیم‌های آموزشی و مشاوره‌ای در عراق، دست به ماشه و آماده برای مقابله با هر تهدیدی خواهد بود. «بایدن» پس از این دیدار در جمع خبرنگاران گفت: «نقش ما در عراق آموزش، همراهی و مشاوره به نیروهای این کشور برای مبارزه با داعش خواهد بود اما پس از پایان سال‌جاری، دیگر در هیچ مأموریت جنگی حاضر نمی‌شویم. در انتخابات‌ آتی عراق در صورت حضور الکاظمی و تداوم تعهدات، حمایت اطلاعاتی خود را نیز ادامه خواهیم داد.» «الکاظمی» نخست‌وزیر عراق نیز با ابراز خرسندی از تداوم همکاری‌های دو کشور گفت: «این روابط می‌تواند مزایای بسیاری در حوزه‌های بهداشت، فرهنگ و دیگر جنبه‌ها داشته باشد.» در همین حال شبکه‌های خبری «العربیه» و «الحدث» اعلام کرده‌اند که این توافق ناقض فعالیت نیروی هوایی امریکا در عراق نخواهد بود چون در بیانیه مشترک رئیس جمهوری امریکا و نخست‌وزیری عراق به خروج نیروهای هوایی ائتلاف ضد داعش اشاره‌ای نشده است. از سوی دیگر به باور تحلیلگران «الجزیره» با توجه به اینکه در حال حاضر نیز 2500 نظامی ائتلاف ضد داعش بر آموزش نیروهای امنیتی عراق متمرکز شده‌اند این توافق تأثیر چندانی بر شرایط فعلی همکاری نظامی دو کشور نخواهد گذاشت. اما این تغییر ماهیت مأموریت نظامیان امریکایی و ابقا در عراق برای امریکا که همزمان با این کشور، در سوریه نیز علیه داعش مبارزه می‌کند، حائز اهمیت بسیاری است. دولت «جو بایدن» پیش از این دیدار به صراحت اعلام کرده بود با توجه به هدف مأموریت ائتلاف برای ریشه‌کن کردن داعش، بحث تکمیل مأموریت امریکا درست نیست. در همین راستا سایت «الشرقیه» به نقل از یک مقام امریکایی نوشت: «بهتر است بگوییم تا پایان امسال طرفین به‌طور رسمی شاهد تغییر ماهیت مأموریت امریکا از رزم به آموزش و مشاوره خواهند بود.»


توافق پرسود «الکاظمی»
«مصطفی الکاظمی» که در طول دوران نخست‌وزیری‌اش، علاوه بر افزایش حملات علیه نیروهای امریکایی، به‌خاطر آتش‌سوزی‌های مرگبار بیمارستان‌ها، شیوع بالای کرونا و رکود اقتصادی در عراق سیبل انتقادات فراوان است، در این نشست علاوه بر گرفتن امضای پایان جنگ امریکا در عراق از «بایدن»، قول ارسال زودهنگام 500 هزار دوز واکسن فایزر تا دو هفته آینده و همچنین تزریق بودجه 5.2 میلیون دلاری برای کمک به پروژه‌های نظارتی و اطلاعاتی انتخاباتی را به نام خود ثبت کرده است. موضوعاتی که به باور کارشناسان می‌تواند در کنار زمان دقیق اتمام مأموریت نظامی امریکا، رزومه نخست‌وزیر پرانتقاد عراق را درخشان کند تا شانس او برای حفظ جایگاهش افزایش یابد.
«رمزی ماردینی» ازمؤســـــــــــسه «پیرسون» دانشگاه شیکاگو به «فرانس پرس» گفت: «بدون شک اعلام این توافقنامه منافع سیاسی بسیاری برای نخست‌وزیر خواهد داشت.»
استقبال داخلی از توافق جدید
در شرایطی که هدف دو کشور در بیانیه مشترک علاوه بر مأموریت‌های آموزشی و امنیتی، بر گسترش سرمایه‌گذاری شرکت‌های امریکایی و ایجاد ثبات اقتصادی و فرصت‌های شغلی برای عراق قرار گرفته بود، توافق «الکاظمی» با استقبال شدید مقامات ارشد عراق و گروه‌های مقاومت روبه‌رو شد.
به نوشته ایسنا به نقل از «سومریه نیوز»، «برهم صالح» رئیس جمهوری عراق، نتیجه سفر نخست‌وزیر به امریکا را برای تقویت حاکمیت کشورش مهم خواند و آن را محصول تلاش مداوم دولت به ریاست «مصطفی الکاظمی» و حمایت نیروهای ملی دانست. «محمد الحلبوسی»، رئیس پارلمان این کشور نیز که سال گذشته لایحه خروج نظامیان خارجی از عراق را تصویب کرده بود، ضمن تبریک به نخست‌وزیر و تیم مذاکره‌کننده‌اش، اعلام کرد دستیابی به توافقنامه استراتژیک میان عراق و امریکا را از منظر دیپلماتیک و سیاسی موفق ارزیابی می‌کند.
همچنین روزنامه «القدس العربی» نیز به نقل از توئیتر «مقتدی صدر»، رهبر جریان صدر علاوه بر قدردانی از تلاش‌های نخست‌وزیر برای دستیابی به این توافق و خروج نیروهای اشغالگر، خواهان پایان فعالیت‌های نظامی مقاومت شد. دو ائتلاف الفتح و النصر و همچنین جریان حکمت ملی عراق نیز از امضای این توافقنامه ابراز خرسندی کرده و خروج کامل نظامیان امریکایی تا پایان 2021 را اقدامی مثبت در مسیر تحقق حاکمیت ملی عراق خواندند.