روزنامه ابتکار

معمای روابط ترامپ و پوتین و مساله ایران

علیرضا سلطانی * در حالی که جهان سیاست و افکار عمومی جهان درگیر تصمیمات عجیب و غریب دونالد ترامپ رئیس جمهور جدید آمریکا می باشد، یک موضوع که از پیش از انتخاب ترامپ به عنوان رئیس جمهور ذهن تحلیل گران و رسانه ها را به خود مشغول ساخته بود، رابطه میان ترامپ و پوتین در صورت انتخاب وی به عنوان رئیس جمهور آمریکا بود. موضوعی که پس از انتخاب و طرح مساله دخالت روسیه در انتخابات آمریکا ابعاد جدید و پیچیده ای گرفت. در کنار این موضوع، رابطه چین و آمریکا با توجه به سیاست های ناسیونالیستی اعلامی از سوی ترامپ، نیز ذهن بسیاری از فعالان سیاسی و اقتصادی را درگیر ساخته و می سازدکه پرداختن به آن فرصت دیگری را می طلبد. بسیاری از تحلیل گران رابطه ترامپ و پوتین را نه یک رابطه سیاسی بلکه یک رابطه دوطرفه فکری وذهنی قلمداد می کنند. براین مبنا، علاقه آنها نه از روی عواطف، اشتراک منافع، همگرایی یا یکسان بودن مناقع آمریکا و روسیه است بلکه این نزدیکی بیشتر ناشی از روحیه، نگرش و رفتار سیاسی مشترک است. این حس و روحیه مشترک، بستر و زمینه پیشبرد اهداف و سیاست های آنها را که اتفاقا از منظر منافع ملی الزاما مشترک نیست و چه بسا در تقابل است، فراهم می سازد. پوتین و ترامپ هویت و آینده خود را در چهره و وجود یکدیگر می بینند. وجود هریک، بهانه ای است برای دیگری تا بتواند سیاست ها و آرزوهای خود را که متفاوت با شرایط و روندهای بین المللی است، دنبال کند. پوتین و ترامپ با توجه به روحیات ناسیونالیستی نشات گرفته از تاریخ و هویت روسی و آمریکایی، اهداف خود را برای احیای امپراطوری های روسیه و آمریکا در وجود بهانه ها و فرصت هایی که برای یکدیگر ایجاد می کنند، جستجو می کنند. به طور طبیعی در شرایطی که نظام بین المللی به سمت و سوی باز شدن فضای سیاسی و اقتصادی و حاکم شدن روندهای دموکراتیک، مشارکت و همکاری و همگرایی پیش می رود و ارزشهایی همچون تجارت آزاد، دموکراسی، توسعه، مشارکت، اقدامات دسته جمعی حاکم است، فرصتی برای ناسیونالیست های افراطی همچون ترامپ و پوتین برای تحقق اهداف و رویاهای خود که همان امپراطوری روسیه و آمریکای هژمون است، فراهم نمی شود. پوتین و ترامپ بهانه ای برای همدیگر هستند تا بتوانند در پرتو رقابت و رویارویی و همچنین بازگرداندن دوره ای از رقابت و تقابل که الزاما به معنای رویارویی نظامی نیست، اعتبار و موقعیت گذشته روسیه و آمریکا را احیا کنند. این نزدیکی فکری اما به راحتی و بدون هزینه به خصوص برای طرف آمریکایی نیست. افکار عمومی آمریکا به دلیل سابقه ذهنی تاریخی از روسیه و شوروی سابق و دستاوردهایی که هیات حاکمه این کشور در طول یک قرن گذشته داشته است، حساس و نگران هستند. به طور مشخص ولادیمیر پوتین محبوبیتی در بین افکار عمومی آمریکا ندارد و چه بسا اکثریت آمریکایی ها نسبت به وی و افکارش احساس تنفر کنند چرا که پوتین را نماد ملی گرایی از نوع روسی و سمبل تقابل و رویارویی می دانند. این ذهنیت در مورد افکار عمومی روسیه نسبت به ترامپ نیز وجود دارد در حالی که افکار عمومی روسیه برداشت متفاوتی نسبت به اوباما داشتند. این شرایط سبب شده که ترامپ پس از ورود به کاخ سفید، مواضع و سیاست های خود در قبال روسیه و شخص پوتین را با احتیاط دنبال کند. بدیهی است نوع تعامل و مناسبات آمریکا و روسیه بر مبنای رابطه ترامپ و پوتین، بسیاری از روندهای بین المللی را تحت تاثیر قرار داده و زمینه را برای رویش و تقویت برخی پدیده ها که تحدید کننده و تهدید کننده شاخص های جهانی شدن، گسترش ارتباطات و از همه مهمتر تجارت آزاد بین المللی فراهم می سازد. این مساله الزاما با منافع روسیه که به دنبال بهره مندی هر چه بیشتر از فرصت های اقتصادی و تجاری بین المللی در راستای افزایش قدرت اقتصادی نیست. پوتین افزایش قدرت روسیه در عرصه بین المللی را در حوزه اقتصادی و با بهره گیری از ظرفیت های بین المللی دنبال می کند در حالی که سیاست های ترامپ در حوزه اقتصادی و تجاری بین المللی در تضاد با منافع روسیه عمل می کند. بنابراین می توان انتظار داشت که نهایتا پوتین و ترامپ در ادامه راه به نقطه تقابل و رویارویی برسند که این دربردارنده هزینه برای نظام بین المللی است. در مناسبات میان روسیه و آمریکا از یک سو و روابط پوتین و ترامپ از سوی دیگر برخی کشورها و بازیگران بین المللی تاثیرگذار می باشند و به همان میزان این موضوع بر جایگاه و مناسبات این کشورها با دو کشور مورد نظر موثر است. از جمله این کشورها ایران است. با لحاظ منافع سیاسی و امنیتی، مناسبات پوتین و ترامپ که در سطور بالا بیان شد، برای ایران فرصت ساز است اما این مهم با منافع اقتصادی و توسعه ای ایران سازگاری نداشته و چه بسا هزینه زا نیز باشد. در شرایط کنونی که ایران به تازگی از قید و بند تحریم ها رهایی یافته و به دنبال بهره گیری از فرصت های جهانی، هرگونه امنیتی شدن فضای بین المللی و تقویت سیاست های حمایت گرایی از سوی قدرت های اقتصادی، تلاش های ایران را خنثی و بی اثر می سازد. ضمن اینکه نباید از رفتار تاریخی و سنتی روس ها در قبال ایران و متحدین خود غافل بود. * استاد دانشگاه و کارشناس اقتصاد سیاسی
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
رد اولتيماتوم قاليباف (اعتماد)عشق و خیانت در «قطب شمال » «مست عشق » عام هپسند و صعود سخت فوتسال (خراسان) تعطیلی شنبه یا پنج‌شنبه؟ (جوان)
سایر اخبار این روزنامه
پیام رهبر انقلاب در تجلیل از فداکاری آتش‌نشانان مومن و شجاع: همه ملت ایران به این عزم و شهامت برخاسته از ایمان ببالند بانک‌ها چرا مروج بی اعتمادی در کشور شدند؟ وصله ناجور بی انضباطی‌های مالی تاثیر حادثه پلاسکو بر آینده سیاسی شهردار تهران بررسی شد «بهشت»-« پاستور» پشت چراغ قرمز«پلاسکو» محمدصادق‌جنان‌صفت این ترامپ یعنی حبس تجارت و آزادی موشک اولین حاشیه نگاری جشنواره فیلم فجر دورهمی محلی یا جشنواره جهانی؟ چرا دانشجویان ایرانی نمی توانند عهده دار مرمت بناهای تاریخی باشند؟ مرمتگران خارجی میراث دار بناهای ایرانی جهان به دستور ترامپ مبنی بر ممنوعیت ورود اتباع هفت کشور مسلمان به کشورش واکنش نشان داد مدیرعامل بانک صنعت و معدن: نهاوندیان در اولین جلسه هیات ویژه بررسی حادثه پلاسکو:‏ پلاسکو به نماد همدلی مردم و همگرایی دستگاه‌ها تبدیل شد بودجه ۹۶ هفته آخر بهمن در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد تصویب کلیات طرح اصلاح موادی از قانون تشکیلات وظایف و انتخابات شوراهای شهر و روستا پس از دولت، مجلس نیز با تعطیلی هشتم ربیع‌الاول موافقت کرد معمای روابط ترامپ و پوتین و مساله ایران