روزنامه آفتاب یزد
1400/06/18
آیا کاهش سهم دختران از حقوق بازنشستگی پدر قانونی است؟
طبق گفته یکی از نمایندگان مجلس در واکنش به کاهش سهم دختران از حقوق بازنشستگی پدر، صندوقهای بازنشستگی کشوری و تامین اجتماعیبه طور کامل این مستمری را پرداخت می‌کنند اما صندوق بازنشستگی لشکری طی بخشنامه‌ای داخلی این مستمری را کاهش داده است
دور زدن قانون در همه جای دنیا مرسوم است. ایران نیز مستثنی از این دور زدن‌ها برای هیچ فردی نیست مگر افرادی که اندک وجدانی در کاسه ریاضت و لقمه حلال خود یا پدرانشان داشته باشند. برای بسیاری از افراد فرقی نمی‌کند کجا و چه شرایطی باشند، با توجیحات مختلفی تا آنجا که بتوانند قانون را دور می‌زنند تا به سهم بیشتری از مادیات دست یابند.
دور زدن‌هایی که شاید همه ما در اطراف خود دیده باشیم، مثل تغییر داستان زندگی به نفع معافیات خدمت سربازی، نقل و انتقالات دانشجویی و حتی دریافت مستمری حقوق به خصوص برای برخی دختران.
چند سالی میشود که افراد با دور زدن قانون و سوءاستفاده، طلاق صوری میگیرند، سند طلاق ارائه می‌دهند و وانمود می‌کنند همسر ندارند، شغل ندارند و می‌خواهند از مستمری پدرش استفاده کنند، یا اینکه ازدواج‌های اول یا دوم خود را به صورت رسمی ثبت نمی‌کنند تا به مشکل قطع شدن حقوق بازنشستگی پدر یا همسر اولشان برخورد نکنند. اساسا از دید قانونگذار، پرداخت حقوق به بازماندگانی که در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار دارند، به مثابه یک حق، بر ذمه‌ی صندوقهای بازنشستگی دولتی و غیردولتی است و نمی‌توان با استناد به اقدام خلاف عده‌ای، بخش یا تمام حقوق افرادی را که به دلیل مشکلات خانوادگی طلاق گرفته‌اند یا حتی به انتخاب خود مجرد مانده‌اند را حذف کرد.
اما چاره چیست؟! سازمان تامین اجتماعی به دنبال این اقدامات بعضا خلاف قانونی، آستین بالا زد تا برای قطع حقوق چنین افرادی اقدام کند و حتی در این راستا از مردم خواسته شد اگر اطلاع دارند که فردی با همسرش زندگی می‌کند اما با طلاق صوری، مستمری پدرش را دریافت می‌کنند، گزارش دهند تا سازمان، بازرس و شعب بررسی‌ها را انجام بدهند و وضعیت تعیین تکلیف شود.
اما هرازچندگاهی حرف و سخن‌هایی مبنی بر کاهش دریافتی دختران از حقوق بازنشستگی پدر در اذهان عمومی مطرح میشود. موضوعی که مشخص نیست آیا به لحاظ قانونی شدنی است یا در حد شایعه مطرح میشود؟!
> قانون حمایت از خانواده
قانون حمایت خانواده می‌گوید «فرزندان دختر در صورت نداشتن شغل یا شوهر و فرزندان پسر تا سن ۲۰ سالگی و بعد از آن در صورتی که معلول از کاراُفتاده نیازمند باشند یا به تحصیلات دانشگاهی مشغول باشند، حسب مورد از کمک هزینه اولاد، بیمه و مستمری بازماندگان یا حقوق وظیفه والدین خود برخوردار می‌شوند.»
به صورت دقیق طبق ماده ۴۸ این قانون مصوب سال ۹۱، «میزان حقوق وظیفه یا مستمری زوجه دائم متوفی و فرزندان و سایر وراث قانونی وی و نحوه تقسیم آن در تمام صندوقهای بازنشستگی اعم از کشوری، لشکری، تامین اجتماعی و سایر صندوقهای خاص به ترتیب زیر است: زوجه دائم متوفی از حقوق وظیفه یا مستمری وی برخوردار می‌گردد و ازدواج وی مانع دریافت حقوق مذکور نیست و در صورت فوت شوهر بعدی و تعلق حقوق به زوجه در اثر آن، بیشترین مستمری ملاک عمل است.»
در بند ۲ تصریح دارد، دریافت حقوق بازنشستگی یا از کارافتادگی، مستمری از کارافتادگی یا بازنشستگی حسب مورد توسط زوجه متوفی مانع از دریافت حقوق وظیفه یا مستمری متوفی نیست. بند ۳ این ماده مربوط به سوال شماست؛ فرزندان اناث در صورت نداشتن شغل یا شوهر و فرزندان ذکور تا سن بیست سالگی و بعد از آن منحصراً درصورتی که معلول از کار افتاده نیازمند باشند یا اشتغال به تحصیلات دانشگاهی داشته باشند حسب مورد از کمک هزینه اولاد، بیمه و مستمری بازماندگان یا حقوق وظیفه والدین خود برخوردار می‌گردند.
> قانون تامین اجتماعی
مطابق ماده ۸۰ قانون تامین اجتماعی بازماندگان واجد شرایط بیمه‌شده متوفی دریکی از حالات زیر استحقاق دریافت مستمری بازماندگان را خواهند داشت:
۱- در صورت فوت بیمه‌شده بازنشسته (بند ۱ ماده ۸۰ قانون)؛
۲-در صورت فوت بیمه‌شده ازکارافتاده کلی مستمری‌بگیر (بند ۲ ماده ۸۰ قانون)؛
۳-در صورت فوت بیمه‌شده‌ای که در ده سال آخر حیات خود حداقل حق بیمه یک سال کار، مشروط بر اینکه ظرف آخرین سال حیات حق بیمه ۹۰ روز کار را پرداخت کرده باشد (اصلاحیه بند ۳ ماده ۸۰ قانون)
۱-۳) چنانچه بیمه‌شده فاقد شرایط مقرر در این بند باشد، ولی حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه را قبل از فوت پرداخت کرده باشد (تبصره ۲ اصلاحیه بند ۳ ماده ۸۰ قانون)
۲-۳) درصورتی‌که بیمه‌شده متوفی فاقد شرایط مقرر در این بند بوده لیکن دارای سابقه پرداخت حق بیمه بین ده تا بیست سال باشد (تبصره ۳ اصلاحیه بند ۳ ماده ۸۰ قانون)
۳-۳) درصورتی‌که بیمه‌شده متوفی فاقد شرایط مقرر در این بند بوده لیکن دارای سابقه پرداخت حق بیمه بین یک تا ده سال باشد (قانون تعیین تکلیف تامین اجتماعی اشخاصی که ده سال و کمتر حق بیمه پرداخت کرده‌اند)
۴- در مواردی که بیمه‌شده در اثر حادثه ناشی از کار یا بیماری‌های حرفه‌ای فوت کند (بند ۴ ماده ۸۰ قانون)
همچنین در ماده ۸۳ قانون تامین اجتماعی، قانونگذار برای هر یک از بازماندگان واجد شرایط بیمه شده یا مستمری بگیر متوفی به جهت مشخص شدن میزان مستمری مربوطه، سهام تعیین کرده است. بر این اساس همسر بیمه شده متوفی ۵۰ درصد و هریک از فرزندان واجدشرایط (اعم از دختر و پسر) از ۲۵ درصد مزایای مستمری مربوطه برخوردار و درصورتی که پدر و مادر را از دست داده باشند، میزان مستمری آنان دوبرابر خواهد شد. همچنین سهم هریک از والدین تحت تکفل بیمه شده متوفی معادل ۲۰ درصد میزان مستمری مربوطه است و در هر حال بازماندگان بیمه شده از ۱۰۰ درصد مستمری بازماندگان متوفی استفاده خواهند کرد.
> تکذیب کاهش مستمری از سوی مسئولان
مثل همیشه برخی از مسئولان امر در این زمینه پاسخ داده‌اند که تمامی این جواب‌ها دال بر شایعه بودن این کاهش مستمری است.
به گزارش عصرقانون، ناهید حیدری مدیر کل امور مستمری‌های سازمان تامین اجتماعی گفت: سهم مستمری پرداختی فرزندان اناث از حقوق بازنشستگی پدر در قانون تامین اجتماعی کاهش نیافته است.
ولی اسماعیلی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی درباره کاهش سهم دختران از حقوق بازنشستگی پدر گفت:ای کاش دوستانی که اعتراض دارند، اشاره می‌کردند که چه تاریخی و چه مصوبه‌ای و چه قانونی بوده است. در هیچ جایی اشاره درستی به این بند مصوبه نشده است. من به عنوان مسئول کمیسیون اجتماعی کلا تکذیب می‌کنم.
رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: در ماده ۸۳ قانون تامین اجتماعی حدود بیست سال پیش میزان مستمری زوجه و فرزند مشخص شده است. میزان مستمری هر فرزند متوفی ۲۵ درصد می‌باشد. مستمری فرزند در صورت فوت مادر و پدر،
دو برابر پرداخت خواهد شد. اینکه می‌گویند، یک سوم کم شده است، تعجب می‌کنم.
وی تاکید کرده است: حقوق در میان وراث به طور مساوی تقسیم میشود مگر اینکه یکی از وراث به طور قانونی جدا شود که به نفع سازمان بازنشستگی کشوری ضبط میشود. در این میان ما دستی نداشته ایم. ۵۰ درصد به همسر می‌رسد و ۲۵ درصد به فرزندان می‌رسد. فردی فوت می‌کند، ۴ میلیون به همسر می‌رسد و یک میلیون به هر یک از فرزندان می‌رسد. اگر همسر فوت شود، سهم به فرزند دختر می‌رسد مگر اینکه ازدواج کند. در این صورت
قطع میشود.
> پاسخ مجلس به شایعات
رئیس فراکسیون زنان و خانواده مجلس شورای اسلامی نیز چندی پیش با رد برخی اخبار درباره اقدام مجلس برای تصویب طرح کاهش سهم دختران از حقوق بازنشستگی پدر گفت: چنین طرحی در دستور کار مجلس قرار ندارد.
فاطمه قاسم‌پور توضیح داد: اگر فرد متوفی دارای چند بازمانده که واجد شرایط دریافت مستمری هستند را میان وراث خود داشته باشد، هر کدام بر طبق قانون از این حق برخوردار خواهند شد و نحوه تقسیم و میزان سهم هر یک از بازماندگان از مستمری متوفی در قانون بیان شده است.
قاسم‌پور با اشاره به ماده ۸۶ قانون استخدام کشوری، خاطرنشان کرد: مطابق این ماده، وراث قانونی متوفی، عبارتند از فرزندان و زوج یا زوجه دائمی و مادر و پدری که در کفالت متوفی بوده‌اند و همچنین نوادگانی‌که پدر و مادرشان فوت شده و در کفالت
متوفی هستند.
وی نیز به ماده ۴۸ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ درباره شرایط بازماندگان جهت دریافت مستمری استناد کرد و گفت: مطابق بند ۱ این ماده، زوجه دائم متوفی از این مستمری برخوردار میشود و ازدواج مجدد زوجه نیز مانع دریافت آن نیست. همچنین در صورت فوت شوهر بعدی و تعلق حقوق به زوجه در اثر آن، بیشترین مستمری ملاک عمل خواهد بود. علاوه بر این حتی زنانی که به واسطه اشتغال، از مستمری یا حقوق بازنشستگی استفاده می‌کنند هم می‌توانند پس از فوت شوهر از حقوق و مستمری شوهرشان بهره‌مند شوند و مانعی برای استفاده آن‌ها وجود ندارد.
رئیس فراکسیون زنان و خانواده مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه شرایط شوهر، فرزندان پسر، فرزندخواندگان، والدین، فرزندان و نوادگان دختر نیز در قانون پیش‌بینی شده است، به شرایط فرزندان دختر اشاره کرد و گفت: مطابق بند ۳ قانون حمایت خانواده، فرزندان دختر متوفی در صورت نداشتن شغل یا شوهر مشمول سهم خود از مستمری پدر خواهند شد.
قاسم‌پور ادامه داد: یکی دیگر از موضوعات پیش‌بینی‌شده در قانون، نحوه تقسیم مستمری بین بازماندگان متوفی است که در بخشنامه «شرایط و نحوه برخورداری بازمانده‌های بیمه‌شدگان از خدمات و تعهدات قانونی سازمان تامین اجتماعی» بیان شده است.
وی با اشاره به محتوای این بخشنامه گفت: برای مثال
مطابق این بخشنامه، میزان مستمری همسر متوفی معادل پنجاه درصد مستمری استحقاقی و میزان مستمری هر فرزند بیمه‌شده متوفی شامل دختر و پسر نیز معادل ۲۵ درصد مستمری استحقاقی است. در این شرایط به عنوان نمونه در صورتی‌که مردی فوت کند و دارای همسر و سه دختر متاهل و یک دختر مجرد و فاقد شغل باشد، مستمری او به زوجه و یک دختر مجردش خواهد رسید و سهم همسر ۵۰ درصد و سهم دختر ۲۵ درصد خواهد بود. مابقی نیز به نسبت مساوی بین آن‌ها تقسیم خواهد شد.
> ابهام در پرداختی صندوق بازنشستگی لشکری
یکی از نکات مهم در گفتگوی قاسم‌پوراینجا بود که وی گفته است در حال حاضر صندوقهای بازنشستگی کشوری و تامین اجتماعی به طور کامل این مستمری را پرداخت می‌کنند اما صندوق بازنشستگی لشکری طی بخشنامه‌ای داخلی این مستمری را کاهش داده است.
رئیس فراکسیون زنان و خانواده مجلس شورای اسلامی افزود: در گفت‌وگو با وزیر مربوطه تاکید کردیم که این آیین‌نامه که زمان اندکی از آن می‌گذرد اصلاح شود.
بر این اساس می‌توان گفت، اقدام برای جلوگیری از برقراری مستمری برای بازمانده‌ی دختر و نوه یا کم کردن میزان سهم آن‌ها، غیرقانونی است و نمی‌توان با استناد به اقدام خلاف عده‌ای، بخش یا تمام حقوق افرادی را که به دلیل مشکلات خانوادگی طلاق گرفته‌اند یا حتی به انتخاب خود مجرد مانده‌اند را حذف کرد. از دید قانونگذار، پرداخت حقوق به بازماندگانی که در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار دارند، به مثابه یک حق، بر ذمه‌ی صندوقهای بازنشستگی دولتی و غیردولتی است، هرچند که می‌توان گفت تلاش برای جلوگیری افراد از دور زدن قانون امری مذموم نخواهد بود.
در نهایت ابهام صندوق بازنشستگی لشکری که طبق گفته یکی از نمایندگان مجلس طی بخشنامه‌ای داخلی این مستمری را کاهش داده است، جای سوال است که باید به آن پاسخ داده شود.
سایر اخبار این روزنامه
آیا کاهش سهم دختران از حقوق بازنشستگی پدر قانونی است؟
بازتاب پیروزی شیرین تیم ملی فوتبال کشورمان مقابل عراق
از سوی فرمانده معظم کل قوا صورت گرفت
چرا سریال‌ها تکراری اند؟
میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور به 39 درصد رسید
آسیا در مُشت ایران!
دیوان عدالت اداری، مرجعی برای صیانت از آراء مردم
اصلاح اصلاحات
زمین مین‌گذاری شده تحویل چینی‌ها
حاشیه نشینی اجتماعی در بالای شهر!
عذرخواهی ِ بی‌فایده!
یعنی دولت روحانی بی‌عرضه بود؟
ترامپ برای نامزدی انتخابات ۲۰۲۴ انگیزه مضاعف پیدا کرده است
