روزنامه آفتاب یزد
1400/06/22
جنگ اعصاب در اداره ها
آفتاب یزد _ یگانه شوق الشعرا: فرآیند پیگیری و انجام امور اداری در بسیاری از کشورها به دست اینترنت سپرده شده است و نیازی به مراجعه حضوری ندارد. در چند سال اخیر در ایران نیز تصمیمات بسیاری برای اصلاح فرآیندهای اداری گرفته شده است با این حال هنوز بخش زیادی از امور اداری باید به صورت حضوری پیگیری شوند.انجام کار اداری در ایران کابوسی است که تمامی ندارد، تقریبا هرکسی یکبار درگیر سیستم اداری فشل شده است. سیستمی با کارمندان عصبی و کم کار که تقریبا همیشه به بهانه قطع بودن سیستمها کار مراجعین انجام نمی‌شود.در این سیستم مردم از بیان انتقاد هم می‌ترسند چرا که کارشان باید در همین سیستم انجام شود. ضمن آنکه در کنار قطعی همیشگی سیستمها،کسری مدارک، مشکل مزمن در انجام کار اداری است.چندی پیش آفتاب یزد درباره انجام کار اداری در زمان شیوع ویروس کرونا گزارشی را تهیه کرد و در زمان دولت قبل به دولت گوشزد کرد که مشکلات اداری در نهایت به پای دولت ناکارآمد تمام میشود و مردم در مواجه شدن با این نوع مشکلات این تقصیر را بر گردن دولت می‌اندازند. در دولت جدید اعضای دولت باید به صورت جد این موضوع را پیگیری کنند چرا که کماکان سیستم‌های اداری و بروکراسی کشور ما به شدت فشل است و موجب آزار و سردرگمی مردم میشود. به راستی دولت جدید برای اصلاح این فرآیند‌ها باید چه کارهایی انجام دهد زیرا در نهایت تمام قصور به ضرر دولت و بدبینی بیش از پیش مردم تمام میشود؟>سیستم اداری کشور ما باید به صورت بنیادین تغییر کند
امیر محمود حریرچی جامعه شناس در این باره به آفتاب یزد گفت:
« بروکراسی امری اجتناب ناپذیر در دنیای امروز است که قوانین و مقررات متعدد وجود دارد. اما آنچه که در ایران وجود دارد بروکراسی پویا نیست. بروکراسی باید در جهت حل مشکل مراجعین و مردم پویا باشد.یک زمانی صندوق پاسخگویی به شکایات وجود داشت و اگر با مراجع برخورد خوبی نمی‌شد شکایات پیگیری می‌شد. از نظر من مشکل این است که تمام مسئولین در سازمان‌های مختلف مدیر نیستند بلکه رئیس هستند. رئیس در راس و مدیر در جمع قرار میگیرد. وقتی مدیر در جمع باشد هم بر کار کارکنان نظارت دارد و هم دستورالعمل‌ها را به نحو ممکن پیش می‌برد و از این طریق رضایت ارباب رجوع جلب میشود.در کشورهای توسعه یافته کارشناس اختیار کامل دارد و فقط مسئولیت ندارد. اگر از یک کارشناس نه بشنوید به این معنا است که تمام مسیرهای ممکن به بن بست خورده اند.اما در ادارات ایران ما با کارشناسانی مواجه هستیم که مسئولیت دارند اما اختیار ندارند. مسئله اصلی همین است که سیستم اداری کشور ما از این نظر باید به صورت بنیادین تغییر کند. مهم‌ترین افراد در تمام دنیا کارشناسان هستند. باید به کارشناسان اختیارات کافی داده شود تا بتوانند کارها را به درستی پیش ببرند و از این طریق رضایت مراجعین جلب شود. پارتی بازی از همین کارها و روابط اداری شروع شد که فرد برای انجام کار قانونی در ادارات به پارتی احتیاج داشت.در بسیاری از ادارات برای انجام کارها باید پارتی وجود داشته باشد وگرنه کارها انجام نمی‌شود. مدیریت ناکارآمد باعث شکل‌گیری چنین مشکلاتی شده است.از سوی دیگر دریافتی‌های کارمندان نیز باید مورد توجه قرار بگیردو بسیاری از کارمندان بر این اعتقاد هستند که حقوقشان حق کارت زدنشان است و بنابراین احساس مسئولیت نمی‌کنند و کار مراجعین انجام نمی‌شود.انجام ندادن کار مراجعین و معطل کردن آن‌ها در ایران به یک فرهنگ مرسوم تبدیل شده است.»
>همبستگی مکانیکی
در ادامه امان الله قرائی مقدم جامعه شناس نیز در این باره به آفتاب یزد گفت:« براساس تئوری بروکراسی ماکس وبر، نظام بروکراسی در کشور ما قدمت طولانی‌ای دارد.بروکراسی در بسیاری از کشورها اصولا به دلیل نوع حکومت ها، آموزش‌ها و نهادینه شدن عدم مشارکت از همبستگی مکانیکی برخوردار است.در جامعه شناسی بر اساس نظر دورکیم جوامع با دونوع همبستگی مکانیکی و ارگانیکی مواجه هستند.همبستگی مکانیکی به این معنا است که افراد مانند ماشین و ربات کار هارا بدون معنا وعمل انجام می‌دهند و رابطه کارشان را با دیگری و دیگران نمی‌دانند.در جامعه ما رابطه مکانیکی برقرار است و کارها بی‌معنا و اهمیت هستند. کم کاری، ساعت کار مفید کم، گریز و بیزاری از کار و... همه به دلیل همبستگی مکانیکی به وجود آمده اند. اما بروکراسی در جوامع توسعه یافته از مشروعیت عقلانی و منطقی برخوردار است لذا انتخاب‌ها غیر شخصی و براساس تخصص و کارآیی صورت می‌گیرند و این نشان‌دهنده انسجام ارگانیکی است.اما انتخاب‌ها در جامعه ما بر اساس عقل و منطق نیست و شخصی هستند. در طول تاریخ چون افراد بر اساس روابط انتخاب شده‌اند و ضابطه‌ای در کار نبوده است کارآیی نیز پایین است.ساختار سازمانی ما بیمار است در نتیجه میزان ساعت کار مفید کارمند ایرانی حدود دو ساعت در روز است. »
>انتخاب‌ها باید غیر شخصی باشند
وی ادامه داد:« دولت جدید باید بر غیر شخصی کردن انتخاب‌ها متمرکز شود و تخصص و کارآیی افراد مورد توجه قرار بگیرد. افراد نباید بر اساس روابط شخصی انتخاب شوند بلکه تخصص آن‌ها باید مورد توجه قرار بگیرد.در ادامه باید قوانین ومقررات بر سیستمها حاکم شوند.در ادارات ما روابط مداری به جای شایسته سالاری مورد توجه قرار میگیرد. تا این موارد برقرار نشوند اصلاح ادارات به نتیجه‌ای نمی‌رسد. مردم نظام را از بروکراسی درک می‌کنند و ساختار جامعه را بیمار می‌دانند. در نتیجه این کارها باعث میشود بنیان حکومت مرتبا با لغزش‌ها همراه شود.»
>همسان‌سازی اهداف
جعفر بای جامعه شناس و پژوهشگر اجتماعی نیز در این باره به آفتاب یزد گفت:«این مدل اداری و نظام اداری در ایران به شکل عاریه است.یعنی نظام اداری بر اساس یک نیاز کاملا ساختاری طراحی نشده است و از الگوهای وارداتی از کشورهای مختلف به شکل پازل‌های ناهمانگ در زیر ساخت نظام اولیه و پایه‌گذاری ادارات چیده شده است. لذا بنیان‌های اصلی و زیر بنای اولیه ادارات بر مبنای درست و دقیق چیده نشده است.سیستم اداری بر اساس تحقیقات محلی و نیاز‌های بومی در ایران تدوین نشده است.در سوی دیگر آموزش‌های درست و دقیق در این سیستم وجود ندارد. در حالی که نظام اداری باید اهداف سازمانی داشته باشد و کارمندان نیز باید با این اهداف هماهنگ باشند.متاسفانه در ایران این همسان‌سازی اهداف رخ ندادده است و درواقع انسان‌ها پست‌هایی را اشغال کردند تا کارها به چرخش بیفتد و چگونه چرخیدن هیچ گاه مورد توجه قرار نگرفت. باید آموزش‌های لازم قبل از انتصاب به پرسنل داده شود و آموزش‌های ضمن خدمت نیز مورد توجه قرار بگیرد. افراد باید متخصص کار تربیت شوند. اگر ایرادی در نظام اداری رخ دهد در راس هرم قدرت کسی نیست که بداند ایراد‌ها کجا هستند. هارمونی واقعی، هماهنگی و همدلی در نظام ساختار اداری وجود ندارد و هرکس ساز خود را می‌زند و به سلیقه خود عمل می‌کند. لذا سلیقه محوری حاکم شد و یک نظام پاسخگویی منطقی یکسان وجود ندارد. اگر سه نفر به یک اداره برای یک کار مراجعه کنند سه پاسخ گوناگون
دریافت می‌کنند.»
>دولت جدید وارث یک نظام اداری کهنه است
وی ادامه داد:« نظام اداری در ایران دچار نوعی عدم پاسخگویی است و هیچ گاه به دنبال حل مشکل و معضل نبوده است و لذا روز به روز مشکلات افزوده شدند.
دولت جدید وارث یک نظام اداری کهنه است که در آن قوانین نیز دچار کهنگی هستند. در ساختار اداری باید روان‌سازی مورد توجه قرار بگیرد تا کارها در کوتاه‌ترین زمان انجام شوند و از کارهای بیهوده جلوگیری شود. دولت جدید باید این ساختار را به شکل زیربنایی تغییر دهد و سپس در تمام گردش کارها فعالیت‌های زائد را حذف سازد.کوتاه ترین، بهترین و سریع‌ترین روش‌ها باید جایگزین روش‌های قبلی شوند و از نو برای گردش کارهای تمام امور برنامه ریزی شود. دولت جدید باید برای تمام ادارات بر اساس نیاز‌ها گردش کار تعریف کرده و آن را به اطلاع عموم برساند. از این مسیر از فساد‌ها و سلیقه محوری‌ها در نظام اداری جلوگیری میشود. در ادامه باید نظام تشویق و پاداش‌ها نیر مورد توجه قرار بگیرد.همچنین نظارت در نظام اداری باید بیشتر شود زیرا الان نظارت دقیقی بر سیستم اداری وجود ندارد و به همین دلیل پاسخگویی در این سیستم از بین رفته است. آگاهی‌های مردمی از نظام اداری کم است که باید دانش شهروندان نسبت به نظام اداری افزایش
پیدا کند. »
سایر اخبار این روزنامه
آقای «کیهان»! این که شد همان «خودت بمالِ» معروف
اگر قرار بود «گاندو» را «محمدحسین مهدویان» بسازد چگونه سریالی می شد؟!
جنگ اعصاب در اداره ها
لغو روادید بین ایران و عراق
محیط بانان ۴ ماه است که حقوق نگرفته اند
میز وصندلی‌های شفابخش
شادی‌های از دست رفته
الهلال؛ غرق در آکواریوم آبی؟!
یک علم پزشکی بیشتر نداریم!
باز هم از عذرخواهی خبری نیست
کوتاه آمدیم یا کوتاه آمدند؟!
یک جای کار می‌لنگد
کماکان تنظیم سند خودرو در دفاتر اسناد رسمی الزامی است
