خودروهاي ناقص در پاركينگ به جاي بازار

آرمان‌ملی: بررسی‌ها از بازار خودروهای پرتیراژ داخلی نشان می‌دهد اگرچه در چند روز اخیر و همزمان با تصویب طرح ساماندهای بازار خودرو مجلس که براساس ماده 4 آن امکان واردات خودروهای خارج فراهم شده بود قیمت محصولات پرتیراژ داخلی نیز کاهش قیمت را تجربه کرد، اما آنچه باعث شده تا در چند ماه اخیر و به‌رغم افزایش 1.5درصدی تولیدات خودروسازن با روند افزایشی قیمت‌ها در بازار مواجه باشیم کاهش عرضه‌ای بوده که در نتیجه دپوی بیش از 300هزار دستگاه خودروی ناقص در کف پارکینگ خودروسازان بوده که آمارها از این میزان بالغ بر 140 هـــزار دستگاه را در نتیجه نبود قطعات‌های تک دانسته که با افزایش بحران ریزتراشه‌ها در جهان هم‌اکنون خودروسازان داخلی را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است، موضوعی که نه‌تنها زمینه برهم‌خوردن عرضه و تقاضا و رشد قیمت‌ها را در بازار فراهم آورده بلکه به عبور مطالبات قطعه‌سازان از مـــرز 60هزار میلیارد تومان نیز دامن زده است.
   مطالبات 60 هزار میلیاردی  قطعه‌سازان
موضوع کـــسری قطعات و تجاری‌نشدن خودروهــا ســـابقه‌ای چندیـــن ساله در کـــشــور دارد. آخرین‌بار مردادماه پارسال بود که ترخیص‌نشدن قطعات باقی مانده در گمرک ناشی از تخصیص‌نیافتن ارز موردنیاز قطعه‌سازان، موضوع کسری قطعات در خطوط تولید خودروسازان را تشدید و شمارگان تولید خودرو را بـــا کاهش روبه‌رو  کرد. همچنین در سایـــر موارد، برخی از قطعات وارد شده و در گمرک مانده‌ بودند، اما قطعه‌سازان توان ترخیص نداشتنـــد کـــه این موضوع ناشـی از عدم پرداخت به مــوقع مطالبات‌شان از ســوی خودروسازان بود. مطالباتی که گفته مـــی‌شود این روزها از مـرز ۶۰ هزار میلیارد تومان گذشته و فقط ۱۰ هزار میلیاردتومان از این رقم معوقه‌های بیش از ۱۲۰ روزه است؛ این روزها خودروسازان توان پرداخت به‌موقع مطالبات قطعه‌سازان را ندارند و به همین دلیل صنعت قطعه‌ســـازی در وضعیت نامساعدی به‌سر می‌برد. با وجود مسائل یاد شده و تداوم مشکلات داخلی، چند ماهی است که از گوشه و کنار جهان نیز خبر می‌رسد که خودروسازان به‌دلیــل کـــمبود جهانی ریزتراشه ناچار به کاهـش تولید خود در خطوط مونتاژ شده‌اند. این در حالی است که برخی ریزتراشه‌سازان نیز علت تاخیر تولید را بهـبود ســریع‌تر از حد انتظار کسب‌وکارها و صنعت پس از پاندمی‌ کرونا عنوان می‌کننــد. به‌هرحال آنچه مسلم است این روزها همین مشکل با سرایت به بازار خودروسازی کشورمان، مانعی اساسی بر سرراه تکمیل خودروهای داخلی شده و آن‌طور که دبیر انجمن خودروسازان ایران اعلام می‌کند: تعداد خودروهای تجاری نشده و دارای نقص قطعه به بیش از ۱۴۰ هزار دستگاه رسیده است.
   بحران  ریزتــراشه‌ها
احمــد نعمت‌بخـــش دبـــیر انجــــمن خودروســـازان در این رابطه می‌گوید: عمده کمبـــود این خودروهـــا مربوط به قطعــه الکترونیکی ECU یا به‌اصطلاح (کامپیوتر خودرو) است و پس از آن هفت تا هشت قلم الکترونیکی دیگر قرار دارند. وی دلیل این مساله را ناشی از بحران جهانی ریزتراشه‌ها عنوان و تصریح‌ کرد: امروز حتی بزرگان خودروسازی جهان از این مساله متاثر شده‌اند و تولیدات آنها با کاهش مواجه شده است. نعمت‌بخش یادآور شد: گرچه خودروسازان داخلی ارتباط بسیار خوبی با چینی‌ها برای تامین قطعات حساس دارند، اما از آنجایی‌که مبدا عمــده ریـــزتراشه‌ها و قطعات حساس الکترونیکی خودروها کشور چین اســت، آنها نیز دچــــار کمبود شده‌اند و به همان نسبت صنعـــت خودروسازی ما را تحت‌تاثیر منفی قرار داده است. همچنین آرش محبی‌نژاد دبیر انــجمن صنـــایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان کشور نیز در این زمینه می‌گوید: بحــران ریزتــراشه‌ها (میکروچیپ‌ها) امروز حتی همه خودروسازان بزرگ جهانی را رنج می‌دهد. وی بیان‌داشت: همچنین کمبود برخی مـــواداولیه، پلیمرهای مهندســــی و آلیاژهـــای خاص، دیگر مشکلاتی است که در کنار بحران میکروچیپ‌ها بــه افت عملکرد خـــودروسازان خـــارجی و داخلی و تولیدکنندگان قطعات خودرو انجامیده است. محبی‌نژاد تاکید کـــرد:‌ البته مشکلات خودروسازان داخلی حادتر است، زیرا علاوه بر تحریم‌ها دچار مشکلات داخلی، بی‌برنامگی‌ها و عملکرد جزیره‌ای بعضی دستگاه‌ها در موضوع تولید هستند. وی اظهارکرد: اگر میزان داخلی‌سازی‌ها در صنعت خودروسازی به حدود ۹۰ درصد برســد، آن‌گاه هیچ تحریمی ‌قادر به زمین‌گیرکردن این صـــنعت پیشران کشور نخواهد بود. در این رابطه بررسی‌ها نشان می‌دهد  از ابتدای امسال تا پایان مردادماه  بیش از ۳۸۶ هزار و ۲۷۷ دستگاه خودرو از سوی خودروسازان داخلی تولید شده که با رشد 1.5 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل همراه بوده است. البته این میزان انباشت خودروی ناقص در حالی تعادل بازار را برهم‌زده که سیدرضا فاطمی‌امین وزیر صنعت، معدن و تجارت در نخـــستین روزهای تصدی خود بر مسنــد وزارت صمت چالش اصلی صنعت خودرو زیان انباشته، کیفیت پایین تولیدات و قیمت  دانسته بود و از برنامه خود برای رفع چالش‌ها و افزایش تولید خودرو تا 3 میلیون دستگاه به‌همراه صادرات 30‌درصدی از این تولید خبر داده بود.