روزنامه آرمان ملی
1400/07/08
غرب به برجام نياز دارد؛ اما به «چاني زني» بيشتر!
آرمان ملی- سهیل ثابت: توافق برجام شرایط نه چندان ثابتی را می‌گذراند و معلوم نیست که اساسا فرجام این توافق به کجا خواهد انجامید. اینکه پس از شش دور مذاکره توافقی حاصل نشده و طرفین امیدوار به آغاز دور هفتم مذاکرات برای احیای برجام هستند از یک طرف نشان می‌دهد که تلاش‌ها برای احیای برجام ادامه دارد اما از طرف دیگر بیانگر این است که به همین میزان در جهت معکوس نیز می‌توان منتظر هر اتفاقی حتی پایان برجام بود. این در حالی است که رفتار متناقض غربی‌ها که از سویی به تسریع در آغاز مذاکرات تاکید می‌کنند و از طرفی ایران را تهدید می‌کنند که اگر دسترسی کامل به بازرسان آژانس ندهد رفتار دیگری پیش خواهند گرفت باعث شده تا ایران نیز در نوع موضع گیری خود قاطع باشد و از مواضع خود کوتاه نیاید. با این حساب باید دید که سرنوشت توافق هسته‌ای به کجا خواهد انجامید. در این راستا برای بررسی شرایط برجام ، نوع نگرش طرفین توافق به آن و آینده پیش رو «آرمان ملی» با رحمان‌قهرمان‌پور تحلیلگر مسائل بین الملل و کارشناس مسائل آمریکا به گفت و گو پرداخته است که می‌خوانید. شرایط برجام و تحولات پیرامون این توافق را چگونه ارزیابی می‌کنید و چرا با وجود تاکید همه بر احیای این توافق گامی عملی برای این مساله برداشته نمی‌شود؟از زمانی که مذاکرات متوقف شده طبیعی است که هم ایران و هم طرف اروپایی و آمریکایی به دنبال افزایش قدرت چانه‌زنی خود هستند. ایران برای افزایش قدرت چانه‌زنی خود سعی کرده که فعالیــت‌های فنی هسته‌ای خود را افزایش دهد. در طــرف مقابل نیز آمریکا تلاش می‌کند که چین نفت کمتری از ایران بخرد. بنابر این طبیعی است که هر دو طرف به دنبال این باشند که قــدرت چانه‌زنی خود را به میز مذاکره افزایش دهند و در همین راستا عمل می‌کنند. در حاشیه نیز ممکن است که زبان برخی کشورها تهدید آمیز یا اقناع کننده باشد که مساله ثانویه است. مساله اصلی این است که هر دو طــرف تلاش می‌کنند که با دست پر به مذاکرات برگــردند. البته تغییر نوع رویکرد و نگرش آمریکاییها قبل از روی کارآمدن بایدن در زمان کمپین‌های تبلیغاتی او پس از به ریاست جمهوری رسیــدن موضوع جدیدی نیست و همان موقع نیز به تفسیر بحث کردیم که چرا این مواضع تغییر کرده است. در داخل دولت آقای بایدن می‌توان گفت در مورد توافق با ایران دو جناح وجود دارد. یک جناح که آقای بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا در راس آن است و مواضع میانه‌ای دارد و معتقد است که نخست باید با ایران بــه یک توافق برسیــم و سپس در مورد مسائــل منطقــه مذاکره کنیم. ولی یک جناح که قوی‌تر است جناح آقای جک سالیوان مشاور امنیت ملی بایدن است که معتقد است؛ همین اول باید با ایران به یک توافق جامع برسیم که هم شامل هسته‌ای و هم بحث منطقه‌ای باشد. این دو جناح پس از تشکیل دولت با هم دچار اختلاف شدند هر چنــد کــه سعی می‌کنند اختلافشان به بیـرون درز نکند. اما واقعیت این است که دو گرایش در دولت بایدن وجود دارد و او تلاش می‌کند تا بین اینها توازن برقرار کند. بنابراین سیاستی که آمریکا دارد و از چند ماه پیش هم اعلام کرده این است که در این مقطع امتیازات محدودی به ایران دهد و اگر ایران پذیرفت که وارد مذاکرات منطقه‌ای شود در مراحل بعدی امتیازات بیشتری می‌دهد.
مقامات رژیم صهیونیستی اخیرا اعلام کرده‌اند که اگر مذاکرات احیای برجام به نتیجه نرسد آنها به مذاکره با اروپایی‌ها و آمریکا خواهند پرداخت تا در مواجهه با ایران به یک پلن B برسنــد؛ اساسا تاثیر صهیونیست‌‌ها را در مذاکرات و نوع موضع گیری غربی چه میزان می‌بینید؟
اسرائیلی‌ها در دیداری که ماه قبل با آمریکا با حضور رئیس شاباک و موساد داشتند به این مسأله اشاره کردند. البته آمریکاییها با شنیدن نظر اسرائیلی‌ها به آنها اعلام کردند که ما اختلاف نظر داریم و آمریکا به رغم اختلاف با اسرائیل با ایران توافق می‌کند؛ ولی سعی می‌کند که اسرائیل را در جریان این توافق قرار دهد تا منافع اسرائیل آسیب نبیند. لذا به آنها تاکید شده که دوباره اسرائیل آمریکا را غافلگیر نکند. به عبارت دیگر اسرائیل خودسر به عملیات علیه ایران و تاسیسات هسته‌ای کشورمان دست نزند. اما خود اسرائیلی‌ها هم اعلام کردند که در مورد توافق با ایران اختلاف نظر دارند. اظهارات نفتالی بنت در مجمع عمومی سازمان ملل نیز نظرات کل کابینه اسرائیل نبود چون در دولت فعلی و ائتلافی اسرائیل یائر لیپید چپ و نفتالی بنت راست افراطی است. کما اینکه هفته گذشته بنی گانتس وزیر دفاع اسرائیل گفت که اسرائیل ممکن است با توافق کنار بیاید. این نشان می‌دهد که در داخل کابینه اسرائیل هم نظرات متفاوت است. اما آنها در یک چیز اجماع نظر دارند که جلوی تقویت توان هسته‌ای ایران را بگیرند.
با توجه به اینکه تمامی طرفین وضعیت حال حاضر برجام را می‌دانند و باید اقداماتی برای احیــای برجام شکل دهند پس چرا هنوز که هیچ اتفاقی رخ نداده غربی‌ها به دنبال تسریع در آغاز دور جدیدی از مذاکرات هستند؟
غربی‌ها به احیای برجام نیاز دارند و در این راه تلاش خود را برای آغاز هر چه سریع تر مذاکره برای توافق انجام می‌دهند. هر پنج طرف مذاکره در اینکه برجام احیاء شود منافع مشترک دارند و به عبارتی به نفع همه است و در این راه نیز دلایل خاص خود را دارند. دلایلشان هم مختلف است. در وهله اول هر 5 قدرت هسته‌ای همیشه به دنبال انحصار هسته‌ای بودند. یعنی دوست ندارند که تعداد کشورهای دارای توان فناوری هسته‌ای بیشتر باشد. لذا چین، روسیه، فرانسه، انگلیس یا آمریکا فرقی نمی‌کند همه بر احیای برجام توافق دارند چون فکر می‌کنند که احیای برجام می‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را تحت نظارت دقیق‌تر و شدیدتر داشته باشد. از سویی در مورد ایران نیز هنوز تغییر رویکرد چندانی از سوی دولت ایران ندیدیم و آقای رئیسی هم اعلام کرده که اگر تحریم‌ها لغو شود آماده مذاکره است. بنابراین سیاست ایران به صورت اساسی تغییر نکرده حال باید ببینیم که در تاکتیک و مذاکرات عملی هم این سیاست می‌تواند به نتیجه برسد یا خیر.
فکر می‌کنید با تغییر افراد در دستگاه سیاست خارجــی و تیم مذاکره کننده تغییری در نوع و روش مذاکره پدید خواهد آمد یا روال سابق ادامه خواهد یافت؟
به نظرم تغییر خاصی نخواهد بود. چون آقای امیر عبداللهیان اعلام کرده که مذاکرات از آنجایی ادامه پیدا می‌کند که متوقف شده است ولی طبیعی است که ویژگی‌های فردی افراد مثل تسلط افراد به زبان انگلیسی یا اعتقادی که به توافق دارند می‌تواند سرعت مذاکرات را بیشتر یا کمتر کند. طبیعی است که اگر کسی به مذاکره اعتقاد نداشته باشد نمی‌تواند یک مذاکره را به نتیجه برساند. اینها مسائل تاکتیکی است و بستگی به این دارد که آنهایی که مذاکرات را هدایت می‌کنند تا چه حد اصرار بر توافق داشته باشند. اگر اینگونه شود طبیعتا در سطح تاکتیکی افراد مذاکره کننده خیلی نقش تصمیم گیرنده و استراتژی نخواهند داشت. ولی اگر اینگونه نباشد و کسانی که تصمیم‌گیر هستند دچار تردید یا تعلل بشوند ممکن است نقش افراد مذاکره کننده بیشتر شود.
سایر اخبار این روزنامه
دولت مردمي، شبكه‌هاي اجتماعي را مي پذيرد؟
جبلی از بدنه سازمان؛ - مطرودها بازمی‌گردند؟
مدیرعامل بورس استعفا کرد
بندر چابهار از اولویت هند خارج شد
غرب به برجام نياز دارد؛ اما به «چاني زني» بيشتر!
ظرفيت همكاري با ايران در كشورهاي مختلف بالاست
صادرات انرژي به اروپا حق ماست؛ نه ديگران
ديگر از خريد تضميني خبري نيست...
مساله فساد و اخذ مالیات از خانه‌های خالی
چرایی تاخیر ایران در مذاکرات
دو سازوکار سه ضلعی برای خروج از انفعال هسته‌ای
تعامل با آژانس برای مهار تنش
نقش واکسن‌هراسی، در لغو واردات فایزر
