مساله فساد و اخذ مالیات از خانه‌های خالی

مهدی سلطان‌محمدی تحلیلگر ارشد اقتصاد مسکن بررسی آمارها درخصوص مالیات‌ستانی از خانه‌های خالی نشان می‌دهد از مجموع 26 میلیون اطلاعات هویتی که در سامانه املاک و اسکان وجود دارد، تنها 4.5 میلیون نفر در سامانه ثبت‌نام کرده‌اند. بنابراین با این پیش‌فرض احتمالا بالغ بر 21 میلیون نفر در صورت عدم ثبت‌نام مشمول دریافت مالیات از خانه‌های خالی خواهند شد و در این رابطه تجربه سایر کشورها نشان داده فقر اطلاعاتی در شناسایی خانه‌های خالی مهم‌ترین چالشی بوده که مالیات‌ستانی با آن مواجه بوده به‌گونه‌ای‌که شکل‌گیری تعداد زیاد دعواهای حقوقی در زمینه اثبات خالی بودن خانه با مالکان هزینه‌های بالایی را به دولت تحمیل می‌کند که عملا اجرای این طرح را فاقد توجیه خواهد کرد و این موضوع باعث شده تا دیگر کشورها اخذ مالیات از خانه‌های خالی را رها کنند. از سوی دیگر آنچه باعث شده تا اجرای این قانون در کشور با تاخیر مواجه شود فارغ از فقر اطلاعاتی،  قانونی است که برخی از نمایندگان بدون هرگونه اطلاع از شرایط حاکم بر اقتصاد و مسکن و با تکیه بر روش آزمون و خطا مصوب کرده‌اند. این در حالی‌ است که دولت نیز به‌عنوان مجری این قانون قبل از هرگونه اجرای پایلوت طرح در برخی از مناطق و یا استان‌ها سعی دارد طرحی را به مرحله اجرا درآورد که تجربه موفقی تاکنون نداشته و تنها بر پایه حدس و گمان تدوین شده است.
 بنابراین فارغ از اینکه تحقق این قانون با اماواگرهای زیادی همراه است، تناقض در اجرای قوانین و عدم تدوین در سیستم جامع باعث کاهش اعتماد جامعه به قوانین می‌شود و از سوی دیگر به‌واسطه نبود رویه‌ای مشخص در تعیین  مصادیق املاک، زمینه فساد را نیز فراهم می‌آورد. در واقع در این طرح و یا مالیات از خانه‌های لوکس که همچنان اجرای آن بلاتکلیف مانده، رویه‌ای مشخص برای تعیین شاخصه‌هایی که می‌توان ملکی را در ردیف خانه‌های لوکس قرار دهد و یا چه خانه‌ای مشمول خالی بودن می‌شود، وجود ندارد. بنابراین میزان مالیاتی می‌تواند به‌طور سلیقه‌ای تعیین کند که ملک در چه ردیفی قرار می‌گیرد که این موضوع باب فساد را نیز باز می‌کند. بنابراین فارغ از اینکه مالیات‌ستانی از خانه‌های خالی و یا لوکس نمی‌تواند مزایای درآمدی برای جبران کسری‌بودجه را برای دولت به همراه داشته باشد، روش‌های فرار مالکان از زیر بار این نوع مالیات را نیز فراهم می‌آورد.