ظرفیت توسعه فناوری‌های نوین در روستاها وجود دارد

سوسن صادقی
خبرنگار
عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در دیدار با مدیران پست، از آنان خواست راهبری تأمین مالی توسعه فناوری‌های جدید در روستاها را بر عهده بگیرند؛ اما آیا زیرساخت توسعه فناوری‌های نوین در روستاها فراهم است؟ برای توسعه دراین حوزه چه چالش‌هایی وجود دارد که باید رفع شود؟ کارشناسان فاوا به سؤالات «ایران» پاسخ می‌دهند.
توسعه زیرساخت‌ها در روستاها


خسرو سلجوقی، کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات معتقد است تنها ایجاد  زیرساخت در روستاها کافی نیست و باید روستاها به بخش‌های نرم‌افزاری و مغزافزاری هم تجهیز شوند تا بتوان کارآفرینی و زمینه اشتغال با فناوری‌ها را نیز در آنجا فراهم کرد.
سلجوقی گفت: در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات با اعتبارات طرح USO (راهبری طرح خدمات مخابراتی روستایی) زیرساخت‌های مناسبی به روستاهای کشور منتقل و دسترسی خوبی فراهم شده ولی در خصوص بخش نرم‌افزاری و خدمات و محتوا بسیار عقب هستیم و به فعالیت مشترک سایر دستگاه‌های اجرایی با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای مشارکت در فعال‌سازی این بخش‌ها مشهود است.
وی با بیان اینکه ظرفیت توسعه فناوری‌های نوین در روستاها وجود دارد، گفت: ولی هنوز تبعات و آثار اقتصادی به‌کارگیری این فناوری‌های نوین در روستاها نهادینه نشده و بخش‌های نرم‌افزاری و خدمات و تولید محتوا از طریق مشارکت دستگاه‌های اجرایی با شرکت‌های دانش‌بنیان و نوپا باید فعال‌سازی و خدمات با اقتصاد واقعی روستا متناسب شود.
سلجوقی به چالش‌های پیش روی این مسیر نیز اشاره کرد و افزود: مقاومت دستگاه‌های اجرایی برای واگذاری این فعالیت‌ها و اجرای آن از سوی کارآفرینان و شرکت‌های نوپا و دانش‌بنیان، بزرگ‌ترین مانع است و رقابت این دستگاه‌ها با این افراد به‌طور نابرابر و همچنین منوط کردن به صدور مجوزها برای شروع فعالیت یا ادامه فعالیت از بزرگ‌ترین موانع محسوب می‌شود.
این کارآفرین اجتماعی درباره استفاده از فناوری‌های نوین در روستاها نیز گفت: استفاده از فناوری‌ها نسبت به سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در روستاها بسیار کم و ضعیف است و لازم است مجلس و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به جای پرداخت تمامی بودجه به توسعه شبکه زیرساختی ایجاد فیبر نوری و امثال آن، بخشی از بودجه (USO) را به بخش تولید محتوا و نرم‌افزار و ارائه خدمات اختصاص دهند تا این بخش‌ها هم فعال‌تر و در این حوزه‌ها نیز سرمایه‌گذاری انجام شود تا بتوان بهره‌وری را شاهد بود.
توسعه اینترنت تا مزارع
حمید بهنگار فعال صنعت فناوری اطلاعات نیز معتقد است که زیرساخت‌ها در کشور به‌صورت همگون توسعه نیافته و بیشتر شاهد توسعه زیرساخت‌های فناوری‌های نوین به‌صورت جزیره‌ای و ناهمگون در کشور هستیم.
بهنگار گفت: توسعه روستایی با رویکرد شهری صورت پذیرفته و سخت افزار بیشتر از دیگر اجزای توسعه مانند جنبش نرم افزار و نیروی انسانی متخصص و آموزش آنها و سرمایه‌گذاری مورد توجه قرار گرفته، این درحالی است که برای توسعه فناوری‌های نوین در روستاها نیز باید همه بخش‌ها یکپارچه و متوازن و مقیاس پذیر شکل بگیرند.
وی افزود: توسعه فناوری‌های نوین در روستاها می‌تواند عاملی برای تشویق به سرمایه‌گذاری در این حوزه باشد و ما شاهد مدیریت خروج سرمایه‌گذاری بومی و پیشگیری از بحران در مواجهه تغییرات اقلیمی باشیم و در عین حال اقتصادی روستایی قدرت بگیرد و حتی مانع از معضلاتی مانند مهاجرت به شهرها شود.
به‌گفته بهنگار توسعه فناوری‌ها بخصوص فناوری‌های نوین به توسعه شبکه مخابراتی وابسته است و از آنجایی که پراکندگی جمعیتی را در روستاها شاهد هستیم بنابراین توسعه شبکه مخابراتی برای اپراتورها مقرون به صرفه نبوده به همین دلیل با اینکه زحمات زیادی برای پوشش مخابراتی و اینترنتی در روستاها کشیده شده اما سطح پوشش صرفاً تا روستاهاست و مزارع را شامل نمی‌شود.
به باور این کارشناس زمانی می‌توانیم از فناوری‌های نوین برای توسعه در روستاها و تولید ناخالص ملی و اقتصاد کشور بهره ببریم که پوشش مخابراتی و اینترنتی تا مزارع را نیز پوشش گسترده داد، چرا که اگر بخواهیم از فناوری‌های نوینی مانند اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و... در کشاورزی و دامپروری بهره ببریم به پوشش گسترده‌تر اینترنت در روستاها نیاز داریم. به اعتقاد بهنگار برای اینکه اقتصاد روستایی را مبتنی بر فناوری‌های نوین توسعه دهیم باید اقدام‌های هفتگانه‌ای ترسیم شود و این نیاز به کار کارشناسی، هزینه و وقت و همفکرهای فراوزارتخانه‌ای متخصصان تمام حوزه‌ها مانند اقتصاد پلتفرمی روستایی، فرهنگی، گردشگری، صنایع دستی و... نیاز دارد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه باید همگرایی برای ایجاد زیرساختی یکپارچه فراهم شود، گفت: برای پذیرش فناوری‌های نوین و سرمایه‌گذاری در روستاها چالش وجود دارد و از این‌رو باید در این زمینه با آموزش، فرهنگسازی‌های مناسب نیز انجام شود. تجهیزات بالادستی و تسهیلات غیرنقدی برای ورود فناوری به روستاها الزامی است از این‌رو برای ایجاد تحول در این حوزه حتی باید بانک‌ها نیز برای سرمایه‌گذاری ورود کنند و از پولپاشی‌های بی‌برنامه پرهیز کنند.
وی افزود: با اینکه در زمینه پذیرش فناوری‌ها در روستاها زحمات زیادی کشیده شده ولی نیاز است که نقشه راه مناسب تهیه و تمهیدات کافی در نظر گرفته شود تا تحریک تقاضا با توجه به شرایط اقلیمی، فرهنگی و قومی هر منطقه نیز صورت بگیرد تا از سد پذیرش فناوری‌های نوین بگذریم.
به عقیده بهنگار یکی از فناوری‌های نوین اینترنت اشیاست که می‌تواند گام بلندی در تکمیل زنجیره ارزش و خلق مدل‌های نوین کسب و کار را برای روستاییان و کشور به ارمغان بیاورد ولی زیرساخت‌های روستاها برای استفاده از این فناوری نوین مناسب نیست و نیاز است تا گام‌های دهگانه‌ای پیاده‌سازی شود.
به باور وی متأسفانه اقدام‌های مناسبی نیز در گذشته در حوزه اینترنت اشیا بخصوص در حوزه کشاورزی صورت نگرفته و روستاییان و سرمایه‌گذاران در این بخش اثرات مؤثر آن را مشاهده نکرده‌اند، چرا که احساس کردند سرمایه‌گذاری در این حوزه برگشت‌ناپذیر است درصورتی که با برنامه‌ریزی دقیق می‌توان اثرات مثبت فناوری‌های نوین را در روستا به روستاییان و سرمایه‌گذاران آن نشان داد تا شاهد توسعه اقتصادی مبتنی بر فناوری نوین در روستاها باشیم.
ضریب نفوذ خوب اینترنت
محمد معین، کارشناس فناوری اطلاعات نیز اعتقاد دارد فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز در روستاها ضروری است، چرا که روستاییان نیز باید از خدمات در تمام حوزه‌ها مانند کشاورزی الکترونیک، خدمات الکترونیک، بانکداری الکترونیک، کشاورزی الکترونیک و هر سرویسی که شهروندان در شهرها بهره می‌برند، استفاده کنند و شرایط زندگی خود را ارتقا دهند.
معین گفت: اکنون 98 درصد از روستاها دارای زیرساخت اینترنت هستند و ضریب نفوذ خوبی در این زمینه وجود دارد ولی این زیرساخت فقط تا درون روستاها را پوشش می‌دهد این درحالی است که عمده نیاز مردم در خارج از روستا و در مزارع است تا بتوانند از فناوری‌های نوین مانند اینترنت اشیا و... استفاده کنند.
وی افزود: درروستاها نیز پتانسیل خوبی برای استفاده از فناوری‌های نوین وجود دارد و ایجاد گردشگری، فروش صنایع دستی و محصولات از طریق بستر اینترنت خود گویای این موضوع است. بنابراین اگر زیرساخت‌ها تا مزارع ادامه یابد و بخش‌های نرم افزاری، مغزافزاری و سرمایه‌گذاری کافی نیز در دستور کار قرار بگیرد می‌توان با توسعه فناوری‌های نوین دیگر بخش‌های روستاها مانند استفاده از اینترنت اشیا را به مزارع برد و اقتصاد روستاها را توسعه داد.
این کارشناس نیز معتقد است پیش از توسعه فناوری‌های نوین در روستاها باید آموزش و فرهنگسازی روستاییان درباره فناوری نوین و تبعات مثبت آن هم در دستور کار قرار گیرد، چرا که سرمایه‌گذاری برای توسعه فناوری‌های نوین بدون امکان بهره‌برداری از سوی روستاییان بخصوص در زمینه کشاورزی بی‌ثمر خواهد ماند.
به گفته وی با آگاهی و توسعه فناوری‌های نوین در روستاها و فراهم کردن زیرساخت‌های آن اتفاق‌های خوشایندی مانند مهاجرت نکردن روستاییان به شهرها، تحصیل، کشاورزی‌های نوین و... رخ می‌دهد.