تجربه شکست عربستان در آبهای ژرف

مهدی معتق ‪-‬ عربستان یکی از بزرگترین کشور‌هایی است که درآن هیچ رودی جریان ندارد و قریب به ۹۷ درصد مساحت این کشور دارای پوشش بیابانی است. با این حال این کشور توانست در مقطعی به توسعه کشاورزی در بیابانهای خود بپردازد. عمده تحول مقطعی در کشاورزی هم در دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ اتفاق افتاد که در آن بخاطر اجرای سیاست خودکفایی کشاورزی، سرمایه گذاری‌های
وسیعی از جانب دولت عربستان جهت حفر چاههای عمیق در آبخوان‌هایی انجام گرفت که ریشه در عصر یخبندان داشتند. حفر این چاههای عمیق در مقطعی موجب گسترش کشاورزی در بیابان‌های عربستان شد، ولی از آنجایی که این منابع آب ژرف منابع تجدید ناپذیری بودند، اجرای این سیاست در نهایت منجر به فاجعه افت صد و پنجاه متری بعضی از آبخوانهای ژرف در فاصله زمانی ۲۵ ساله، صدمه شدید به منابع آبی استراتژیک ودر نهایت نابودی زمین‌ها و اقتصاد کشاورزی شد.
پس از این ناکامی ها، دولتمردان عربستان تصمیم گرفتند در سیاست خود پیرامون گسترش کشاورزی در مناطق خشک تجدید نظر اساسی کرده و رو به سیاست‌های دیگر مانند کشت‌های فرا سرزمینی درمناطقی مانند آرژانتین، آریزونا، کالیفرنیا، زامبیا، سودان و.. بیاورند. هر چند اجرای کشت‌های فراسرزمینی در مناطقی که خود دچار تنش‌های آبی هستند منجر به بروز مشکلات اقتصادی ومعضلات جدید اجتماعی در آن مناطق شد، ولی حداقل این حسن را برای سعودی‌ها داشت که بتوانند از این طریق باقیمانده آبهای
زیر زمینی خود را حفظ نموده و در واقع بصورت غیر مستقیم آب را ازکشورهای دیگر وارد کنند. تجربه شکست عربستان در استفاده از آبخوانهای عمیق به خوبی نشان میدهد چگونه دلخوش کردن به منابع تجدید ناپذیرآب‌های ژرف، حتی در صورت موفقیت‌های مقطعی، در دراز مدت تنها سبب اتلاف منابع مادی شده وبه هیچ وجه نمیتواند توسعه پایداری درجهت خودکفایی کشاورزی ایجاد کند.