این نور محمد(ص) است و فجر صادق(ع) - با عطر دو گل، بهارِ دل‌ها آمد

گروه اندیشه - در سالروز ولادت رسول مهربانی‌ها، باز در کوچه‌های مدینه عطر گل «محمدی» پیچیده است؛ باز هم مدینه‌النبی، مهمانی دارد از آسمان؛ جلوه صداقت و دانش؛ جعفر بن محمد(ع). ولادتش برای دوستداران خاندان وحی، یادآور رحمت جاویدان الهی است بر زمینیان؛ آن روز که در خانه آمنه، کودکی به دنیا آمد که وجودش برای نوع بشر رحمت است و برای گناهکاران، بشارت مغفرت؛ و مدینه، این شهر خدا، می‌بالد به میزبانی نوزادی که شهر را آکنده است از یاد والا پیامدار، محمد(ص). ششمین حلقه نور از تسلسل ولایت رسول‌خدا(ص)، اینک در زادروز جد بزرگوارش دیده به جهان گشوده است تا جرعه‌ای از دانش و علم متصل به وحی را، در گلوی طالبان تشنه سرگردان بریزد. لطف و مهربانی رب‎اعلی را ببین که در هفدهمین روز از ماه پرخیر و برکت ربیع‌الاول، دو بار درهای رحمت را بر زمینیان گشوده و آن‎ها را به خیری وعده داده، که باقی و جاوید است.       سیمای پرمهر پیامبر‌رحمت(ص) در قرآن کریم گفت‌وگو با حجت‌الاسلام رضایی تهرانی و دکتر مجتهدی درباره  جایگاه محبت و مهرورزی در سیره فردی و اجتماعی پیامبر اعظم(ص) نوائیان/حلاجیان – پیامبرخدا(ص)، نماد و شاخص مهرورزی است؛ در کلام و رفتار آن یگانه، محبت به انسان‌ها و شوق به رستگاری و هدایت آن‎ها موج می‌زند. زندگی رسول‌خدا(ص) مشحون از نشانه‌های بی‌شماری است که از جایگاه بسیار ویژه مهرورزی و محبت در سیره او خبر می‌دهد. پروردگار آن حضرت را «رحمة للعالمین» نامید و وجودش را برای مؤمنان، مایه آرامش و رستگاری دانست. هرچند که برخی از مورخان و خاورشناسان کوشیده‌اند تا با بی‌انصافی تمام، این وجه بسیار برجسته اخلاقی را در سیره نبوی، انکار کنند یا دست‎کم به بوته فراموشی بسپارند، اما مگر می‌توان بر آفتاب حقیقت سایه انداخت؟  در آستانه سالروز ولادت باسعادت حضرت ختمی‌مرتبت، محمدمصطفی(ص) و فرزند بزرگوار آن حضرت، امام جعفر صادق(ع)، با حجت‌الاسلام والمسلمین محمد رضایی‎تهرانی، مدرس حوزه و دانشگاه و کارشناس مذهبی و همچنین، دکتر مهدی مجتهدی، استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ اسلام، درباره مهرورزی و محبت در سیره رسول‌ا...(ص) هم‎صحبت شدیم؛ در این گفت‌وگو حجت‌الاسلام رضایی‎تهرانی، به موضوع مورد بحث از زاویه مستندات قرآنی و دکتر مجتهدی به این موضوع، از زاویه گزارش‌های تاریخی پرداخته‌است. رحمت و مهربانی، همه ارزش‌ها را زنده می‌کند حجت‌الاسلام والمسلمین رضایی‎تهرانی معتقد است که دلیل «رحمة‎للعالمین» نامیده‎شدن پیامبرخدا(ص) از سوی پروردگار، این است که همه دین و اعتقاداتش، از معرفت و عدالت گرفته تا ایثار و همه ارزش‌های اسلامی، پشت سر رحمت فرصت بروز و ظهور پیدا می‌کنند؛ او می‌گوید: «مهربانی و رحمت پیامبرخدا(ص) نسبت به مردم، فقط مختص مسلمانان نیست؛ خداوند آن حضرت را رحمةللعالمین می‌داند، رحمتی برای همه انسان‌ها. بشریت نیازمند به مهر و رحمت است.» حجت‌الاسلام رضایی تهرانی می‌افزاید: «محبت و رحمت، یک اصل مهم و اساسی در دعوت انسان‌ها به سمت خداست. در آیه 159 سوره آل‌عمران، خداوند به پیامبراکرم(ص) می‌فرماید که اگر تو این محبت و رحمت را نداشتی، مردم از دور تو پراکنده می‌شدند. حتی آن‌جا برای تکمیل این رحمت، یکی دو دستورالعمل را به پیامبر(ص) ارزانی می‌کند؛ از ایشان می‌خواهد از خطاها و تندی‌های مردم درگذرد و با آن‌ها در امور مختلف مشورت کند. این نرم‌خویی بسیار مهم است و اصولاً در شیوه دعوت همه انبیای الهی، می‌توان جلوه و حضور پررنگ آن را دید. موسی(ع) وقتی نزد فرعون می‌رود، موظف می‌شود در ابتدای کار با او به زبان نرم سخن بگوید؛ فرعونی که طغیان کرده‌است. بنابراین‌، رحمت و مهرورزی اساس دین خدا و عامل اصلی رشد انسان‌هاست.» این کارشناس مذهبی، به نمونه‌هایی دیگر از توصیه پروردگار به رسول‌خدا(ص) برای مهرورزی با مؤمنان نیز، اشاره می‌کند و می‌گوید: «برخی از این تعابیر خیلی عجیب و بلند است: «وَاخْفِضْ جَنَاحَکَ لِمَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ»(شعرا - 215)؛ و براى آن مؤمنانى که تو را پیروى کرده‌اند، بال خود را بگستران. این نهایت محبت و ادب رسول‌خدا(ص) را نسبت به مؤمنان نشان می‌دهد؛ نوعی مهربانی توام با اکرام فراوان است. توصیه پروردگار به مؤمنانی که می‌خواهند از پیامبرخدا(ص) الگو بگیرند هم همین است؛ در آیه 29 سوره فتح می‌فرماید: «مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَیْنَهُمْ»؛ ویژگی مؤمنانی که می‌خواهند پیرو پیامبر(ص) و دین خدا باشند، این است که مهرورزی را نسبت به یکدیگر فراموش نکنند.» پیامبرخدا(ص)؛ معلّم مهربان انسان‌ها درباره جایگاه مهرورزی در سیره رسول‎خدا(ص) و «رحمة للعالمین»بودن آن حضرت، با دکتر مهدی مجتهدی نیز، هم‌صحبت می‌شویم. او معتقد است نسبت به جایگاه مهرورزی در سیره پیامبرخدا(ص)، بی‌انصافی‌های آگاهانه و ناآگاهانه‌ای صورت گرفته است‌. دکتر مجتهدی می‌گوید: «مرحوم علامه عسکری معتقد بود که در جریان‌شناسی تاریخی، دو موضع نسبت به پیامبرخدا(ص) وجود دارد؛ یکی موضع معلم‎بودن آن حضرت و دیگری فعالیت‌های نظامی و دفاعی ایشان. خاورشناسان و برخی از مورخان ناآگاه مسلمان، به جنبه فعالیت‌های نظامی بیشتر پرداخته‌اند؛ حال آن‌که این رویکرد در زندگی پیامبر(ص)، اولاً عمدتاً ناشی از حملات خارجی و تدارک دفاعی است و ثانیاً، وجه معلمی پیامبرخدا(ص) به شدت بر وجوه دیگر شخصیت آن حضرت غلبه دارد. روایتی داریم که رسول‌خدا(ص) فرموده‌اند: إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاقِ؛ من برانگیخته شدم برای آن‌که مکارم اخلاق را تمام کنم. آن حضرت، به تربیت انسان‌ها و ارتقای سطح مکارم اخلاق و آگاهی در آن‎ها، به شدت توجه داشت.» او حرفش را در این زمینه با استناد به متون تاریخی و عدد و رقم تکمیل می‌کند و می‌افزاید: «ببینید، دوران نبوت حضرت محمد(ص)، 23 سال بود که 13 سال از آن در مکه گذشت و در این مدت، اصولاً جنگی اتفاق نیفتاد و پیامبر(ص) صرفاً به تبلیغ مشغول بود. در دوران حضور در مدینه نیز، غزا یا غزوات، جنگ‌هایی برای دفاع بود و نه تهاجم. مرحوم دکتر محمدباقر نجفی، در کتاب مدینه‌شناسی خود، با بررسی‌های جزئی این واقعیت را نشان می‌دهد که اکثر جنگ‌های پیامبرخدا(ص)، جهاد دفاعی بوده‌است؛ تازه همین جنگ‌ها هم، بیشتر از 10 درصد زمان حضور آن حضرت در مدینه را پُر نمی‌کند؛ یعنی از آن 10 سال، حدود 9 سال دیگر هم صرف تعلیم و تبلیغ شد و در مجموع، حدود 22 سال از 23 سال نبوت پیامبرخدا(ص) به تبلیغ و هدایت مردم گذشت؛ هدایتی که مبنای آن بر مهرورزی و محبت به انسان‌ها قرار داشت و این نشان‎دهنده پررنگ بودن موضوع مهرورزی در سیره فردی و اجتماعی پیامبرخدا(ص) است.»