چرایی باج خواهی جدید ریاض از بیروت

بحران ایجاد شده میان لبنان و عربستان به دلیل اظهار نظر جورج قرداحی وزیر اطلاع‌رسانی لبنان درباره بیهوده بودن حمله نظامی به یمن  در حال گسترش است. هم صدا با عربستان بحرین، کویت وامارات نیز به سفیران لبنان اعلام کرده اند که طی 48 ساعت این کشورها را ترک کنند.همچنین در فضای توئیتر جو سنگینی علیه دولت لبنان از سوی طرفداران عربستان شکل گرفته است. نکته قابل تأمل این است که این گروکشی‌های عربی به رهبری ریاض در حالی رخ می دهد که چندی قبل اطلاعات ارتش لبنان ،گزارش روشنی از نقش و تقصیرسمیر جعجع و نیروهای وابسته به قدرت درباره ماجرای الطیونه منتشر کرد.دو روز قبل هم یک روزنامه عربی اطلاعاتی را افشا کرد که براساس آن با بودجه عربستان مقادیر زیادی مواد اولیه ساخت مواد منفجره با هدف این که در اختیار تروریست‌های تکفیری قرار گیرد تا در کشورهای عربی به‌ویژه سوریه و عراق و لبنان عملیات تروریستی انجام بدهند به بندر بیروت آورده شده بود و همین فاجعه بزرگ را در بندر بیروت به وجود ‌آورد.با توجه به این رویدادها به نظرمی رسد طراحی و عملیات رسانه ای و روانی به رهبری سعودی،نکات و ابعاد  مختلفی دارد : 1- جورج قرداحی، بیش از آن که وزیرشدنش باعث معروفیت او شود،چهره ای کاملا شناخته شده در رسانه های جهان عرب دارد. او سال ها  در شبکه‌های فرانسوی، لبنانی و سعودی به‌ویژه شبکه mbc فعالیت کرده است و مسابقه او با عنوان «من سیربح الملیون»(چه کسی یک میلیون می‌برد) بسیار مورد توجه مردم کشورهای عربی بود. حالا  نیزاظهارات او صرفاً بازگوکننده واقعیت‌‌هایی است که در جهان پیرامونی لبنان رخ می‌دهد. در واقع وقتی پارامترهای متعدد تعامل عربستان سعودی با لبنان را طی چند سال گذشته در کنار هم قرار دهیم، دلیل عصبانیت بیروت از ریاض آشکار می‌شود.بازداشت سعد حریری در ریاض، خارج کردن ودیعه میلیاردی عربستان از بانک مرکزی لبنان، اعلام ممنوعیت سفر گردشگران سعودی به لبنان و کمک نکردن به لبنان حتی در زمینه تامین سوخت آن هم در بدترین بحران تاریخ این کشور، بخشی از فهرست بلندبالایی است که لبنانی‌ها از پدرخوانده توافق طائف به چشم دیده اند. 2-عربستان از این وحشت دارد که توجهات منطقه ای و جهانی بر بحران یمن متمرکز شود و با قرار گرفتن ریاض در سیبل توجه جهانی، فشارها را بیش از پیش بر سعودی ها افزایش دهد. آن ها انتظار دارند که بحران و جنگ یمن نه از پذیرش مسئولیت تحمیل جنگ بر این کشور و پرداخت خسارات آن بلکه در جریان یک بده بستان منطقه ای حل و فصل و از نقش و مسئولیت های این کشور چشم پوشی شود. عربستان از این منظر وارد گفت وگو شد و حتی برای مدتی مداخلات و اخلالگری های خود را در لبنان متوقف کرد اما بعد از آن که به اهداف مورد انتظار خود دست نیافت باز هم به بحران سازی در لبنان روی آورده است. با توجه به دگرگونی شدیدی که اکنون در اوضاع میدانی یمن با پیروزی های نیروهای یمنی  به وجود آمده، طبیعی است که عربستان درصدد برآید سخن وزیر اطلاع‌رسانی لبنان را بهانه کند تا با بزرگ کردن اخبار مرتبط با آن، پرونده یمن را تحت‌الشعاع قرار دهد. از سوی دیگر و با توجه به افشاگری نقش عربستان در انفجار بندر بیروت و همچنین احضار سمیر جعجع به دادگاه نظامی لبنان برای پاسخ‌گویی درباره وقایع الطیونه، این احتمال نیز وجود دارد که ریاض به دنبال تغییر زمین بازی و امتیازگیری در حمایت از متحد لبنانی خود باشد. 3- پس از تشکیل دولت جدید در لبنان با مشارکت حزب‌ا... قابل پیش‌بینی بود که بازیگران داخلی و خارجی مخالف، روند تنش‌زایی و به شکست کشیدن اقدامات دولت میقاتی را آغاز کنند. تیراندازی شبه نظامیان وابسته به جعجع به تظاهرات مسالمت‌آمیز در الطیونه در زمینه چنین سناریویی بود. حال میقاتی برابر یک دوگانه تعیین‌کننده قرار گرفته است. مسیر نخست، برکناری قرداحی و عذرخواهی از ریاض است که واکنش حزب‌ا... را به دنبال خواهد داشت ،همچنان که بنا به گزارش الاخبار حزب‌ا... به میقاتی اطلاع داده است هرگونه تلاش برای برکناری قرداحی به معنای استعفای وزیران حزب ا... خواهد بود. مسیر دوم نیز حمایت از قرداحی است. این مسیر نیز تنش در روابط لبنان با شورای همکاری خلیج فارس را تشدید خواهد کرد .نکته این جاست که دولت میقاتی یا هر دولت دیگری که با پشتیبانی نظامِ برآمده از توافق طائف روی کار بیاید برای مهار بحران  اقتصادی لبنان تنها دو گزینه پیش روی خود دارد:مذاکره با صندوق بین‌المللی پول یا  تقویت روابط با کشورهای عربی خلیج فارس.اما از آن جا که همکاری صندوق بین‌المللی پول با لبنان مشروط به اجرای اصلاحات اقتصادی، از جمله مبارزه با فساد و شفافیت مالی است احزاب لبنانی که در دو دهه گذشته تمام دستگاه‌های اجرایی و حاکمیتی لبنان را به حیاط خلوت فساد اقتصادی خود تبدیل کرده‌اند قطعا به سادگی با اجرای این سیاست کنار نمی‌آیند.می ماند کمک‌های مالی و سرمایه‌گذاری کشورهای عربی به ویژه عربستان که طبیعتا با این شرایط حمایت از قرداحی، امیدها به بهبود اوضاع لبنان را کم ‌رنگ‌تر خواهد کرد.