طرحی برای تضعیف مرجعیت رسانه‌ای

حجت‌اله عباسی پژوهشگر رسانه و مدرس دانشگاه طرح صیانــت از کاربــران در فضای مجازی در صورت تصویب مرجعیت، رسانه‌هــای جریان اصلی را تضعیف می‌کند. این طرح با بستن فضای رسانه‌های جایگزین، موجب کوچ هر چه بیشتر کاربران از رسانه‌های داخلی به خارجی خواهد شد. نمایندگان مجلس یازدهم که با شعار رفع مشکلات اقتصادی و معیشتی کار خودشان را شروع کردند، از همان ابتدا اهم وقت خود را به تهیه و تصویب طرح‌های سیاسی اختصاص داده‌اند. این بیانگر آن است که رفع مشکلات سر به فلک کشیده اقتصادی و معیشتی، اسم رمزی برای کنترل رقبای سیاسی بوده است. مجلس یازدهم در بسیاری از امور شفاف نیست و با استانداردهای دو‌گانه پیش می‌رود. از یک سو دنبال شناسایی هویت تک‌تک کاربران در فضای مجازی است که در جهان توسعه یافته، محلی از اعراب نداشته و در تضاد با آزادی بیان است. از سوی دیگر نوبت به خودشان که می‌رسد طرح‌هایی مانند محرمانه بودن اموال مسئولان را تصویب می‌کنند و طرحی مانند شفافیت آرای نمایندگان نیز تاکنون بختی برای بررسی پیدا نکرده است. درباره ماجرای غم‌انگیز مواجهه با تکنولوژی در دو سه قرن اخیر در ایران، کتاب‌ها و مقالات مهمی نگارش شده است. در سال‌های بعد از انقلاب نیز تصویب قوانینی شکننده مانند ممنوعیت استفاده از ویدئو و ماهواره به‌رغم استقبال عمومی از آنها، نشان داد نمایندگان چقدر از خواست و نیاز مردم فاصله گرفته‌اند. کشورهای توسعه‌یافته با سرعت شتابان به سوی قله‌های پیشرفت و تعالی در جامعه اطلاعاتی حرکت می‌کنند. در این وانفسا هم‌وغم بخشی از نمایندگان مجلس ایران با نگاه معطوف به قدرت، به‌جای توسعه رسانه‌ها بر کنترل و سیطره بر آنها متمرکز شده است. این کنترل‌ها به‌جای مصونیت، موجب ایجاد محدودیت و عقب افتادن ملت ما از قافله فناوری‌های جهانی و در دراز‌مدت منافع ملی را نیز تضعیف خواهد کرد. برنامه‌ریزی متمرکز امور رسانه‌ای کنشی ایدئولوژیک و ناشی از رویه‌های شکست خورده نظام اتحاد شوروی سابق است. این نظام هر چند از نظر تسلیحات کشتار جمعی  مانند ساخت بمب اتم و انواع موشک‌های قاره‌پیما و دیگر تسلیحات به پیشرفت‌های بزرگی نائل شده است ولی رسانه‌های آنها در جهان رقابتی امروز، اهمیت و مرجعیتی ندارند. تولیدات رسانه‌ای شوروی سابق و جانشین خلف آن روسیه نیز به مانند آب شب‌مانده‌ای است که هر فردی از خوردن آنها پرهیز می‌کند. آن‌قدر سیطره دستگاه‌های امنیتی بر رسانه‌های آنجا زیاد است که اخبار و اطلاعات رسانه‌های روسیه را باید از نو راست‌آزمایی کرد! مشکلات و ناهنجاری‌های ناشی از رسانه‌های اجتماعی در ایران به 5 درصد هم نمی‌رسد و البته باید با مشارکت کاربران رفع شوند. اما فاجعه‌آور آنجاست که یک نماینده مجلس به‌جای خواندن هزاران نقد ارزشمند و توجه به کارزار میلیونی کاربران برای مخالفت با این طرح، به تهمت و افترا روی آورده و منتقدان طرح را به افراد بی‌اطلاع، بازی در پازل دشمن و ضد قانون و دنبال فساد و فحشا در فضای مجازی متهم کرده است! رسانه‌های اجتماعی به منزله فضای سیاست در عصر اطلاعات، فضای کسب‌وکار، فضای زندگی و حلقه اتصال شهروندان و همبستگی اجتماعی هستند. این شبکه‌ها نقش موثری در احیای هویت جمعی داشته و از ملزومات جامعه مدنی هستند. بستن فضای مجازی و امنیتی کردن آن، موجب تضعیف نهال نوپای رسانه‌های جایگزین در ایران و فرو کاستن هویت‌های جمعی به فردی خواهد شد. یکی از علل اصلی فروپاشی نظام شوروی سابق ناشی از کارکرد دولت در نابودی بنیان‌های جامعه مدنی بود. شایسته است امکانات اندک کشور به‌جای صرف شدن در بستن فضای نقد و آزادی بیان، برای باز کردن جامعه و توسعه آن به‌کار رود. رسانه‌های آزاد رکن چهارم دموکراسی در کشور هستند و با نظارت پویا و سازنده بر امور جامعه، مانع از شکل‌گیری کانون‌های فساد می‌شوند.