بودجه پایتخت، زمین بازی جوان‌های شورا

بودجه پایتخت، زمین بازی جوان‌های شورا نورا حسینی: سیاست‌ها و الزامات بودجه را می‌توان یادگار محمد‌علی نجفی دانست که برای اولین‌بار در شورای سوم توسط وی طرح شد. این مصوبه از سال 86 تاکنون با تکمیل در هر دوره شورا به الگویی برای جهت‌دهی شورا به بودجه تبدیل شده است. اما سیاست‌های بودجه‌ای سال 1401 تفاوت‌های زیادی با سیاست‌های بودجه سال‌های گذشته دارد. ادبیاتی که کارشناسان این حوزه چندان با آن آشنا نیستند و به قول ناصر امانی به‌گونه‌ای است که جامعه متخصصان می‌توانند آن را مورد تمسخر قرار دهند. در متن مصوبه سیاست‌های بودجه 1401 به چارچوب معرفتی و مبانی نظری حاکم بر حکمرانی شهری پرداخته شده و آمده است «خداوند حکیم، انسان را در این جهان هستی به‌مثابه خلیفه الهی قرارداد و برگرفته از صفات وجودی خویش، ساختار وجودی انسان را به‌گونه‌ای متعالی خلق نمود تا او بتواند با توسعه ظرفیت‌های وجودی و زمینه‌های فطری خویش، با تنظیم مناسبات خود با انسان‌ها و با طبیعتی که در آن زیست می‌کند، مسیر رشد و تکامل را تا نزدیک‌ترین نقطه تقرب به خالق هستی و کمال مطلق طی کند. در این چارچوب فکری، هدف و غایت مدنظر افزون‌کردن منفعت و لذت‌جویی نیست، بلکه تحقق رشد و صیرورت انسان‌ها در عرصه فردی و همچنین تکامل و پیشرفت جامعه انسانی موضوعیت می‌یابد. براساس چنین دیدگاهی، شهر به‌مثابه زیست بومی است که بتواند زمینه‌های رشد و تکامل فردی و همچنین تعالی و پیشرفت جمعی را محقق نماید. بدیهی است برای طی چنین مسیری می‌بایست شهر هم از حیث کالبد و هم از حیث بسترهای معنوی و فرهنگی، شرایط لازم را مهیا نماید». به‌جز ادبیات ناآشنای طرح سیاست‌های بودجه‌ای 1401 انتقادهای دیگری هم به این سیاست‌ها مطرح است. ناصر امانی، عضو کمیسیون برنامه‌و‌بودجه که یکی از منتقدان جدی سیاست‌های بودجه 1401 بود، به «شرق» گفت: ‌سیاست‌های تعریف‌شده ملغمه‌ای از برنامه پنج‌ساله دوم، سوم و سیاست‌های بودجه سال‌های گذشته است که در آن چشم‌انداز و راهبردهای زیادی تعریف شده و چند سیاست هم در آن امده است.
روز گذشته در جریان بررسی سیاست‌های بودجه 1401 اختلاف‌های کمیسیون برنامه‌و‌ بودجه که تلاش می‌شد پنهان شود، آشکار شد. ناصر امانی، یکی از منتقدان جدی سیاست‌های بودجه سال آینده شهرداری، سند تهیه‌شده را منشوری از چشم‌اندازها، راهبردها، هدف‌ها و برنامه‌ها می‌داند که تعداد کمی سیاست در آن دیده شده است؛ ازاین‌رو اصلا معنا ندارد اسم این سند را ما سیاست بگذاریم. من سیاست را از برنامه پنج‌ساله سوم شهرداری تهران برای شما تعریف می‌کنم.
امانی ادامه داد: این برنامه می‌گوید سیاست؛ اصول و قواعد باثبات و مرتبی هستند که ذیل راهبردها قرار گرفته و چارچوب و نظام فکری و اجرائی سازمان شهرداری تهران را مشخص می‌کند. این می‌شود تعریف سیاست. معنای آن چیست؟ سال آینده ما چقدر بودجه داریم؟ امسال نزدیک به ۵۰ هزار میلیارد تومان بوده و احتمالا سال آینده ۷۵ یا ۸۰ هزار میلیارد تومان است. ما به‌عنوان شورای شهر باید سیاستی تعریف کنیم حول محور شهرداری با نیازهای فراوان و منابع محدود.
او با بیان جزئیاتی از بودجه شهرداری گفت: بنده چهار سال بودجه به شورای شهر آوردم. وقتی بودجه می‌آید دو کتابچه است. ردیف‌های بودجه و تبصره‌ها. در شورا و کمیسیون‌ها تنها چیزی که به آنها توجه می‌کنند، رقمی است که برای حوزه خودشان دیده شده است. این سند اگر حتی آن‌طورکه من می‌گویم هم تنظیم بشود، در هیچ کمیسیونی «دوره‌های قبل را می‌گویم» ان‌شاء‌الله این دوره رعایت کنند، اصلا کسی توجه نمی‌کند که ۷۰، ۸۰ بند سیاست تنظیم شده است. او اضافه کرد: همه تلاش می‌کنند که سهم بیشتری از این ۷۰ هزار میلیارد تومان برای حوزه‌های خود اختصاص دهند و پروژه بیشتری تعریف بکنند. آقای آخوندی، کسی نگاه نمی‌کند که شما گفتید در حوزه مدیریت شهری و فرهنگی و اجتماعی چه اصولی باید رعایت شود.


امانی ادامه داد: اگر شما قرار بود برنامه تنظیم کنید که ما برنامه دوم و سوم را داریم. دیگر لازم نبود اینجا تکرار بشود. اگر قرار بود سیاست تعیین کنید، بیایید بگویید شهرداری تهران منابع محدودی داری و سال آینده کدام پروژه‌های نیمه‌تمام را در اولویت بگذار، این می‌شود سیاست. این عضو شورا اضافه کرد: اشاره شده تحقق شعار تهران، کلان‌شهر الگوی جهان اسلام؛ شعار انتخاباتی شهردار تهران را در بالای برنامه سیاست‌های بودجه‌ای سال ۱۴۰۱ گذاشتیم. ما شورا هستیم نه شهرداری. ما باید سیاست اجرائی برای شهرداری تهران تعریف کنیم که فردا بتوانیم در کمیسیون‌ها و در صحن بگوییم چرا در لایحه بودجه این سیاست رعایت نشده است. ما ۸۰۰ محله محروم در شهر تهران داریم. سهم محلات محروم در بودجه سال ۱۴۰۱ را در سیاست‌هایمان تعیین کنیم؛ این می‌شود سیاست. امانی گفت: نمی‌خواهم زحمات دوستان را نادیده بگیرم. سند خوبی تنظیم شده است، اما این سند، سند سیاست نیست. این سند هم چشم‌انداز، راهبرد، هدف و برنامه است. چه کسی می‌خواهد این ملغمه را کنترل و رعایت کند. اگر قرار است برنامه باشد، اینها دیده نشده است.
محمد آخوندی در واکنش به صحبت‌های امانی گفت: شورا جای بحث کارشناسی است و کمیسیون برنامه‌و‌بودجه نظر کلی کمیسیون را ارائه کرده، اما این حق عضو است که نظر مخالف یا موافق داشته باشد و از آقای امانی تشکر می‌کنم. البته فرصت زیادی بود و آقای امانی همه این موارد را در جلسه کمیسیون مطرح نکردند. او ادامه داد: تلاش کردیم کار متفاوتی ارائه شود و شورای جدید با تفکر جدید باید بحث‌های اصلی، معرفتی و شعارهایی را که مردم براساس آن رأی دادند، به‌عنوان تذکر در ابتدای طرح خود بیاورد.
 در ادامه مهدی چمران نیز گفت: خواهش من این است در حدی که دوستان تلاش کردند و از نظر من قابل‌قبول است آن را بپذیریم و دنبال کنیم و در سال‌های آینده با تجربه یک‌ساله‌ای که پیش می‌آید بتوانیم برنامه سند بهتری را در سال آینده بنویسیم. اما باید به آقای زاکانی و فروزنده تأکید کنیم که در تدوین بودجه همکاری کنند و به‌ویژه با آقای امانی که تجربه بودجه‌نویسی دارند، در تدوین بودجه همکاری داشته باشند. 
در ادامه ناصر امانی در واکنش به مخالفت‌های برخی از اعضای شورا درباره موضوعات مطرح‌شده از سوی او گفت: إن أرید إلّا الإصلاح ما استطعت، هدف من اصلاح است نه مخالفت و تضعیف. سندی که از شورای جهادی و انقلابی سندی باشد که ما به آن افتخار کنیم و از سوی مراجع علمی مورد تمسخر قرار نگیرد. او ادامه داد: اگر بناست سند به همین شکل تصویب شود اسم آن را تغییر دهیم، بگوییم؛ اهداف و راهبردهای شورای ششم شهر تهران و شهرداری موظف باشد در همه برنامه‌ها ازجمله بودجه آن را رعایت کند. این سند، سیاست نیست. عضو کمیسیون برنامه‌و‌بودجه شورای شهر تهران اضافه کرد: اگر این موارد سیاست باشد شما باید به مردم تهران گزارش دهید برای تحقق این سیاست در بودجه ۱۴۰۱ چه کرده‌اید؟ تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام با اولویت توسعه حمل‌ونقل عمومی سیاست است.  در نتیجه پیشنهادم این است که عنوان آن تغییر پیدا کند. 
در ادامه بررسی این طرح میثم مظفر که از طراحان اصلی سند بوده در واکنش به صحبت‌های امانی گفت: تعجب می‌کنم از آقای امانی که در محل خودشان که در کمیسیون است؛ سکوت مطلق می‌کنند و به بند الف ایراد می‌گیرند و تأکید داشتند که اولویت به پروژه‌های نیمه‌تمام داده شود که قید شد و هیچ نکته دیگری نگفتند. ایشان به آیات قرآن اشاره می‌کنند و در راستای اتمام حجت دینی سخنرانی غرایی می‌کنند که به نظر من جای آن در فضای کارشناسی این بود که به جای آن از نقطه نظر کارشناسی ایشان استفاده کنیم. امانی در واکنش به صحبت‌های مظفر گفت: دوستان آستانه تحمل خود را بالا ببرند. من با ۴۰ سال سابقه اجرائی به عنوان یک انسان معمولی در جلسات می‌نشینم. به من نگویید که سکوت مطلق کرد. آقای فروزنده حداقل شاهد است و اولین ایرادی که گرفتم این بود که اینها سیاست نیست، راهبرد و هدف است و به خاطر آورید که من حرفم را در کمیسیون گفتم. امانی تأکید کرد: گفته شده «ایجاد قرارگاه ساماندهی آسیب‌های اجتماعی» این یعنی اگر در تهران هر آسیبی دیده شد، شهردار تهران باید پاسخ‌گو باشد در حالی که وظیفه صفر تا صد ساماندهی آسیب‌ها در چارچوب وظایف شهرداری نیست و کار اضافه می‌خواهید انجام بدهید. او در ادامه اضافه کرد: رئیس کمیسیون برنامه و بودجه و نایب‌رئیس آستانه تحمل خودشان را بالا ببرند. در اولین جلسه کمیسیون برنامه و بودجه در این باره گفتم که این موارد سیاست نیست، راهبرد و هدف است. اینکه من سخنرانی غرا می‎کنم و یا آیه قرآن می‌خوانم ایرادی دارد؟ پیوست عدالت که مقام معظم رهبری تأکید کردند کجای این سند است؟ چمران در ادامه گفت: باید بر پروژه‌های نیمه‌تمام تأکید بیشتری شود و در اولویت‌های بالاتری قرار گیرند. او همچنین با اشاره به شعاری که در ابتدای این سند با عنوان «تهران، کلان‌شهر الگوی جهان اسلام»، شهرداری را موظف به اجرای برنامه‌ها می‌کند، گفت: با حذف شعار انتخاباتی موافقم و شعار انتخاباتی از مسائل اساسی و اصولی ماست و چون ممکن است عده دیگری ایراد بگیرند، برای حذف آن رأی بگیریم. او پیشنهاد داد برای حذف شعار ذکر‌شده در ابتدای طرح رأی‌گیری شود و گفت: تحقق شعار نیازی ندارد و ضرورتی ندارد که شعار را بگذاریم و آن را به‌عنوان یکی از مسائل و نه شعار مطرح کنیم.