آمریکا شرط اول ایران را قبلا پذیرفته است

آرمان ملی-علیرضا پورحسین: در روزهای گذشته مخالفت‌های پی در پی برخی جمهوری خواهان با احیای توافق برجام و وضع شروطی از سوی ایران برای بازگشت به برجام، سبب شد تا بسیاری مسیر احیای برجام و حفظ آن را بسیار پر پیچ و خم بدانند. اتفاقاتی که بسیاری آنها را با کاربرد داخلی هر کدام از دو کشور می‌دانند. در این میان معاون سیاسی وزیر خارجه ایران نیز به پاریس سفر کرده است تا در خصوص آخرین وضعیت مذاکرات و احیای برجام با همتای خود دیدار و گفت و گو کند. سفری که به نظر می‌رسد مسیر اصلی احیای برجام، فارغ از برخی اظهار نظرهای خاص است. سفری که با گفت و گوی وزیر خارجه ایران و لودریان نیز تکمیل شد. در این میان تحلیلگران بر این باور هستند که برآیند این اتفاقات حاکی از این است که برجام می‌تواند در سال آینده میلادی احیا شده و تحولی چشمگیر در عرصه بین المللی ایجاد کند. در راستای بررسی این مساله «آرمان ملی» گفت و گویی با علی بیگدلی، تحلیلگر ارشد مسائل بین‌الملل داشته است که در ادامه می‌خوانید.
 آیا آمریکا شروط مطرح شده از سوی ایران برای احیای برجام را می‌پذیرد؟ 
نخستین شرطی که ایران برای آمریکا در مسیر احیای برجام وضع کرده است این بود که آمریکا باید بپذیرد خروج از برجام اشتباه بوده و عذرخواهی کند. آمریکا به نحوی این کار را در گذشته انجام داده است. زمانی که بایدن بر سر کار آمد و پذیرفت که به برجام برگردد و در این خصوص مذاکره کند و از ایران نیز خواستند که به مذاکرات بازگردد، این به نحوی پذیرش اشتباه بود و بارها نیز در کلام عنوان کرده‌اند که ترامپ اشتباه کرده است و آمریکا در حال پرداختن هزینه اشتباهات ترامپ است. دولت جو بایدن پذیرفته است که فشار حداکثری علیه ایران کارایی ندارد و باید از طریق دیپلماسی با ایران کنار آمد. مجموعه این حرکت‌ها از سوی آمریکا نشان می‌دهد که آنها اشتباه خود را در قبال ایران پذیرفته‌اند. شرط دوم ایران برای آمریکا این بود که تمامی تحریم‌ها یکجا برداشته شود که این شرط مشخصا محقق نخواهد شد. بایدن نه این جایگاه را دارد که این کار را انجام دهد و نه می‌تواند این کار را انجام دهد و نخواهد پذیرفت. به هیچ وجه کنگره این اصل را تصویب نمی کند و آمریکا نیز در ابتدا عنوان کرده است که مسیر برای لغو تمامی تحریم‌ها علیه ایران مسدود است. به همین علت ایران باید این درخواست را داشته باشد که تحریم‌های ذیل برجام و هر آنچه که مربوط به مسائل هسته‌ای است، لغو شود. این انتظار از سوی ایران می‌تواند منطقی‌تر باشد و مشخصا راحت تر می‌توان به نتیجه رسید. آمریکا هیچ گاه نمی‌تواند تمامی تحریم‌ها علیه ایران را لغو کند زیرا به تصویب سایر نهادها که جمهوری خواهان در آن دخیل هستند، نیاز دارد که در حال حاضر ممکن نیست. شرط سوم ایران نیز مشخصا موقتا قابل اجراست. تا زمانی که دموکرات‌ها بر سر کار باشند می‌توان تضمین از آنها گرفت که برجام را لغو نکنند اما اگر حزب مخالف آنها بر سر کار آید مشخصا به این ضمانت عمل نمی‌کند. ما شاهد بودیم که بایدن تصمیم ترامپ را لغو کرد و بار دیگر آمریکا عضو پیمان پاریس شد.
 برداشت دیگری می‌توان از شروط مطرح شده از سوی سخنگوی وزارت امورخارجه ایران داشت؟


این احتمال وجود دارد که سخنگوی وزارت خارجه ایران این شروط را برای مخاطبین داخلی مطرح کرده باشد و در مذاکرات احیای برجام دقیقا بر تمامی آنها تاکید نشود. جناحی که امروز در دولت امور را به دست گرفته است در دولت‌های گذشته هر نوع مذاکره و تعاملی با غرب را مردود می‌دانستند و به شدت منتقد دولت گذشته در این خصوص بودند به همین علت امروز شاهد هستیم که چنین مواردی را مطرح می کنند تا نشان دهند هنوز به آن مواضع آن موقع خود پایبند هستند. این امر نشان از استاندارد دوگانه و برخورد متناقض جریان قدرت با محوریت دولت و مجلس در قبال یک عمل ثابت دارد. یعنی نفس عمل تغییر نکرده بلکه انجام دهنده و فاعل تغییر پیدا کرده است. این اعمال در زمان دولت روحانی خیانت بود اما در حال حاضر عین صواب است. دلیل این چرخش سیاسی دلواپسان همان نبودشان در بدنه اجرایی و مدیریتی کشور بود، اکنون که با پروژه یکدست سازی قدرت عملا همه ابعاد مدیریتی و اجرایی کشور را در دست گرفتند با یک چرخش سیاسی به سمت مذاکره و لغو تحریم‌ها رفته‌اند.
 سفر معاون وزیر خارجه ایران به فرانسه با هدف خاصی صورت گرفته است؟
امروز فرانسه به نحوی رهبری اتحادیه اروپا را برعهده دارد و مقامات ایران در گفت و گو با همتایان خود در این کشور به نحوی می‌خواهند به یک حد میانه از خواسته‌های خود دست یابند. همین سفر نشان می‌دهد که سه شرطی که سخنگوی وزارت امور خارجه مطرح کرده است به صورت قطعی در دستور کار ایران نیست و ایران امروز به دنبال یک راه دیپلماسی میانه است. این دیدارها و گفت و گوها با بریتانیایی‌ها و آلمانی‌ها نیز انجام می‌شود تا توافق سریع تر حاصل شود. ایران نمی‌خواهد بار دیگر زیر فشار بیشتر قرار گیرد و به همین علت به سمت یک توافق پیش می‌رود. دولت نمی‌خواهد به گونه‌ای رفتار کند که در داخل نیز با انتقاداتی مواجه شود در همین راستا به گونه‌ای عمل می‌کند که تمامی طرف‌ها راضی باشند. شرط گذاشتن و رفتن به سمت رایزنی‌های جدید گواه همین امر است. ایران امروز مصمم است که توافق صورت گیرد و به همین سمت نیز پیش می‌رود. ایران نباید سطح انتظارات خود را بیش از اندازه افزایش دهد و باید امروز به دنبال احیای برجام پیشین باشد تا امتیازهای موجود را از دست ندهد.