روزنامه آفتاب یزد
1400/10/05
دوچرخه سواران زیر چرخ خودروها
آفتاب یزد _ یگانه شوق الشعراء: چندی پیش یک عضو شورای شهر تهران در خصوص دوچرخه سواری مردم این شهر به نکاتی در صحن شورا اشاره کرده است که این گفته‌ها باعث ناراحتی دوچرخه سواران و دوستداران محیط زیست شده است.در شرایطی که تمام دنیا برای دسترسی به هوای پاک و جامعه سالم در حال ترویج استفاده از دوچرخه شهری هستند یکی از اعضای شورای شهر تهران از تلف شدن بودجه در این حوزه صحبت می‌کند و بر این اعتقاد است که شهر تهران شهر مناسبی برای دوچرخه سواری و دوچرخه سواران نیست. قطعا هزینه مورد نیاز برای توسعه دوچرخه سواری شهری کمتر از هزینه‌های صرف شده برای ساخت پل‌ها و بزرگراه‌های گوناگون برای تردد خودروها است.به نظر می‌رسد رویکرد جدید مدیریت شهری در شورای شهر به این شکل است که شهر را در تصرف موتور سیکلت‌ها و خودروها قرار دهند.همچنین شنیده شده است که قرار است بزودی قانونی وضع شود تا دوچرخه سواری گروهی به طور کل در شهر
ممنوع شود!
>فوریت بازبینی طرح شکست خورده توسعه دوچرخه سواری
در ابتدا به بخشی از سخنان محمد آقا میری عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران در این خصوص اشاره می‌کنیم. وی با بیان اینکه دوچرخه سواری در شهر تهران برای غنی‌سازی تفریح است و باید در پارک‌های جنگلی برای آن برنامه ریزی نمود، اظهار داشت: طرح استفاده از دوچرخه در پایتخت، طرحی شکست خورده است و مسیرهای آن در خیابانها بلا استفاده مانده و محلی برای تردد حادثه ساز موتور سواران شده است لذا بازبینی این طرح از سوی شهرداری لازم است.به گزارش برنا؛ سید محمد آقا میری اظهار کرد: این تذکر ناظر بر بند هفدهم ماده ۵۵ در مصوبه برنامه پنج ساله سوم توسعه شهر تهران مورخ دوم بهمن ۹۷ است و مصوبه برنامه راهبردی توسعه دوچرخه سواری در شهر تهران مورخ یازدهم خرداد ۱۴۰۰ است که این مصوبه سازمان حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران را در دو سطح نرم افزار و سخت افزاری و با در نظر گرفتن استاندارد ملی مکلف می‌کند با اجرای بستر دوچرخه سواری را در سطح تهران عملیاتی کند.وی افزود: بنده با بررسی مصوبه فوق و همچنین چرایی و پیش فرض‌های در نظر گرفته شده برای رسیدن به چنین مصوبه‌ای و با مطالعه در مورد بیست شهر برتر دنیا در حوزه استفاده از دوچرخه که حدود ۱۰ تا ۶۰ درصد از سفرهای شهری خود را با دوچرخه انجام می‌دهند لازم می‌دانم ایرادات به مصوبه فوق به شرح ذیل بیان کنم:
1.از نظر زیر ساخت که در کشورهای توسعه یافته در زمینه استفاده از دوچرخه فاصله کوتاه بین خانه تا محل کار یا محل خرید است؛ به طوری که هرکس در صورت تغییر محل کار خود می‌تواند در اندک زمانی محل زندگی خود را تا محل رسیدن به محل شغل خود تغییر دهد حال آنکه در کلانشهر تهران چه بسیار افرادی هستند که فاصله محل زندگی تا محل کارشان حداقل ۲۰ کیلومتر است و امکان دوچرخه سواری برای شهروندان در چنین مسیر طولانی امکان پذیری نیست که البته فاصله بین شرق و غرب تهران حدود ۵۳ کیلومتر است.عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران، ادامه داد: موضوع بعدی بحث اقلیمی است که نامساعد بودن اقلیم تهران برای دوچرخه سواری در فصل گرما و سرما تابستان و زمستان استفاده و سفر با دوچرخه را بسیار دشوار می‌کند.وی گفت: همچنین از نظر توپوگرافی در شهر تهران و اختلاف ۹۰۰ متری ارتفاع شمال به جنوب و وجود شیب‌های تند در شهر باعث میشود امکان استفاده از دوچرخه را غیر ممکن سازد.عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه از نظر پزشکی در هنگام دوچرخه سواری نیاز به تنفس عمیق است و یک ورزش هوازی است ادامه داد: این در حالی است که آلودگی هوای تهران که بیش از ۲۵۰ روز در سال در مرز هشدار است، استفاده از این وسیله را غیر بهداشتی تلقی می‌کند و طبق نظر پزشکان این کار بهداشتی است.آقا میری تصریح کرد: از نظر اقتصادی نیز در کشورهای پیشرفته به دلیل هزینه بنزین و استفاده از وسیله‌های بنزینی و حتی حمل و نقل عمومی هزینه بالایی دارد و خیلی از شهروندان و مخصوصا جوانان به سمت دوچرخه می‌روند اما در تهران چنین شرایطی وجود ندارد و رویکرداقتصادی ندارد و مورد استقبال قرار نمی‌گیرد.حجت الاسلام آقا میری ادامه داد: با توجه به دلایل ارائه شده باید گفت دوچرخه سواری در شهر تهران برای غنی‌سازی تفریح است و در پارک‌های جنگلی برای آن برنامه ریزی نمود و این مصوبه طرحی شکست خورده است و مسیرهای آن در خیابانها بلا استفاده مانده و فقط فضای خیابانها را اشغال کرده است و محلی برای تردد حادثه ساز برای موتور سواران گشته است.وی در ادامه سخنان خود از شهرداری تهران خواست با قید فوریت نسبت به بازبینی این مصوبه اقدام نموده و نتیجه را به سمع و نظر اعضای شورای اسلامی شهر تهران
برساند.
>واکنش شهروندان
از آن جایی که این عضو شورای شهر سخنان خود را به صورت پست در فضای اینستاگرام به اشتراک گذاشته است؛ عده‌ای از شهروندان نسبت به این گفته‌ها واکنش نشان داده‌اند که ما در ادامه به بخشی از آنها اشاره می‌کنیم:
شهروندی در این باره نوشته است:«نیمی از جا به جایی‌ها در شهر تهران زیر 5 کیلومتر است.مسافتی که می‌توان با برنامه ریزی توسط دوچرخه انجام شود. از آلودگی هوا گفتید اما از پاک بودن حمل و نقل با دوچرخه نگفتید، هزینه توسعه دوچرخه در شهر تهران در مقابل پروژه‌های عمرانی دیگر چقدر است؟مطالعه روند پیشرفت توسعه دوچرخه سواری در کشورهای دیگر و نتایج مفید آن را هم مدنظر داشته باشید. اینکه چرا بسیاری از کشورهای توسعه یافته روز به روز استفاده از دوچرخه را توسعه می‌دهند و ما در مقابل توسعه خودرو محور و به تبع آن آلوده‌تر شدن هوا و افزایش ترافیک را در برنامه داریم هم موضوعی است که جا دارد شورای شهر به آن بپردازد.»
کاربر دیگری نوشت:«من استاد دانشگاه تهران هستم. منزل من در نزدیکی برج میلاد که اتفاقا پر شیب محسوب میشود قرار دارد.مسیر من تا محل کار حدودا 7 کیلومتر است.سه سال است که با دوچرخه به سرکار می‌روم. از زمانی که سوار دوچرخه میشود نه تنها سلامت خود را بازیافتم بلکه از کابوس ترافیک و اتلاف وقت رها شدم. نمی‌دانم آیا اطلاع دارید که هر کیلومتر خودرو سواری رد پای دویست و سی گرم کربن دارد.در شهر تهران دو و نیم میلیون موتورسیکلت وجود دارد که همه آنها دوچرخه هستند ولی آلوده می‌کنند. شما می‌توانید با حمایت از تولید دوچرخه برقی دغدغه کسانی که راهشان دور است و یا منزلشان پر شیب است را برطرف کنید نه آنکه بزرگترین و ساده زیست‌ترین دستاورد پاک بشری که اتفاقا عدالت محورترین وسیله است را زیر سوال ببرید. از جنابعالی که مرقوم فرمودید دانشجوی دکتری زلزله شناسی هستید انتظار است یک حرکت مثبت در جهت رهایی از آلودگی و ترافیک را قربانی اختلافات سیاسی و جناحی نکنید. »
کاربر دیگری در واکنش به این گفته‌ها نوشت:«من از افسریه تا ونک رکاب میزنم و حدود نیم ساعت زودتر از ماشین به محل کار خود می‌رسم. اگر مسیر دوچرخه سواری وجود داشته باشد شرایط بسیار بهتر میشود.شما با این کارها دوچرخه را فدای موتور و ماشین می‌کنید.»
کاربری اینگونه نوشته است:« حتی اگر مسیرهای دوچرخه بسته شود افرادی که این سبک زندگی را برای خود انتخاب کرده‌اند دست از دوچرخه سواری شهری بر نخواهند داشت و صرفا خطرات برای آنها چندین برابر میشود.در همه جای دنیا به این نتیجه رسیده‌اند که دوچرخه سواری به سلامت جامعه کمک می‌کند. پس اگر طرحی شکست خورده به نظر می‌رسد باید اصلاح شود نه اینکه صورت مسئله را پاک کنید. »
>تهران شهری مناسب برای دوچرخه سواری
یعقوب آزاده دل، یک شهروند دوچرخه سوار و متخصص در این حوزه در این باره به آفتاب یزد گفت: «از نظر من شهر تهران برای
دوچرخه سواری مناسب است زیرا شهری که برای پیاده روی مناسب است
برای دوچرخه سواری نیز مناسب است. اینکه قسمت‌هایی از برخی مناطق تهران شیب دار است را نباید به کل شهر تعمیم داد. این گفته که کل شهر تهران دارای شیب زیادی است و برای دوچرخه سواری مناسب نیست را به گواه تجربه دوچرخه سواری خودم در شهر تهران و سایر دوچرخه سواران و همچنین براساس مقالات متعدد علمی که به موضوع شیب شهر تهران و دوچرخه سواری پرداخته شده است عرض می‌کنم. در مقاله‌ای منتشر شده در کنفرانس بین‌المللی مهندسی حمل و نقل، شیب تک تک معابر ارزیابی شده و اطلاعات آن نشان می‌دهد توپوگرافی بسیاری از مناطق شهر تهران به هیچ عنوان مشکلی برای دوچرخه سواری ندارد. درباره پارامترهای اقلیمی نیز شهر تهران از نظر شرایط اقلیمی در دسته شهرهای گرمسیر و سردسیر قرار نمی‌گیرد. در نتیجه به لحاظ سرما و گرما مشکلی وجود ندارد. درباره سایر پارامترها مانند آلودگی هوا بر اساس مطالعات انجام شده توسط مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران که با همکاری اساتید دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران و دانشگاه شهید بهشتی انجام شده است به این نتیجه دست یافته‌اند که مزایای دوچرخه سواری بیشتر از مضرات آن است. لذا در آن شرایط نیز استفاده از دوچرخه توصیه شده است. از طرف دیگر مگر روزهای آلوده در شهر تهران چند روز است؟ یا روزهای خیلی سرد و گرم این شهر چقدر است؟ این دو پارامتر نیز همانند شیب معابر است و این‌ها همه یکسری ذهنیت‌های منفی
است و معمولا کسانی آنها را مطرح می‌کنند که یا سابقه
دوچرخه سواری در شهر را ندارند یا اینکه اگر دوچرخه سوار شده‌اند خاطره بدی از آن دارند. این موارد نشات گرفته از عدم توانایی دوچرخه سوار و یا آماده نبودن شرایط بدنی آنها است. برای مثال کسی که مدام در خودرو نشسته و با آن تردد کرده است اگر بخواهد یک مسیر 5 کیلومتری هر روزه را به صورت پیاده طی کند در ابتدا با سختی مواجه میشود. این‌ها بخشی از ذهنیت‌های منفی نسبت به دوچرخه
است. » وی ادامه داد:« شهرهایی که سهم قابل توجهی از
جابه جایی‌های آنها با دوچرخه انجام میشود دارای برنامه توسعه دوچرخه
سواری بوده و هستند. شهر تهران نیز دارای برنامه توسعه دوچرخه سواری است. در این برنامه علاوه بر تاکید بر وضع قوانین برای تردد موتورسیکلت‌ها و تعریف محدودیت برای خودروها، استراتژی ویژه برای رسیدن به اهداف کمی و کیفی نیز تعیین شده است. طبق این استراتژی در تهران استفاده از دوچرخه برای مسیرهای طولانی در نظر گرفته نشده است؛ یعنی اصلا قرار نیست افراد از شمال به جنوب یا از شرق به غرب و بالعکس را با دوچرخه طی کنند. بر این امر تاکید شده است که محدوده ابتدا و انتهای سفر از دوچرخه استفاده شود. در مناطق غیر مرکزی شهروندان از دوچرخه‌های شخصی خود تا رسیدن به حمل ونقل عمومی و در چهار منطقه مرکزی توسعه دوچرخه‌های اشتراکی رقم بخورد و شهروندان نیز قسمت انتهایی سفر خود را با دوچرخه‌های اشتراکی طی کنند.»
>مردم شهرهای دوچرخه سوار دنیا به نفعشان است که
از دوچرخه استفاده نمایند
آزاده دل ادامه داد: «اینکه چرا در تهران این اتفاق‌ها رخ نداده است و تعداد دوچرخه سواران همانند کشورهای دیگر نیست به پارامترهای گوناگونی باز می‌گردد که در شهر تهران وجود ندارد. مثلا در کشورهای دیگر عوارض پارکینگ و تردد خودرو و مالیات‌های گوناگونی وجود دارد که از خودروها و موتورسیکلت سوارها دریافت میشود، لذا اصلا برای آنها به صرفه نیست که از خودرو شخصی خود استفاده کنند. در بعضی از شهرها نیز تردد موتورسیکلت ممنوع است. در این شرایط مردم به سمت استفاده از دوچرخه می‌روند اما در کشور ما بنزین ارزان است و جای پارک نیز هزینه‌ای ندارد، به دلایل مختلف عوارض آنچنانی نیز گرفته نمی‌شود و استفاده از موتور سیکلت نیز با کمترین هزینه رواج دارد. لذا وقتی مردم می‌توانند با کمترین هزینه و با استفاده از شیوه‌های حمل و نقلی دیگر در کل شهر تردد کنند به سمت استفاده از دوچرخه نمی‌روند.»
>محدودیت برای استفاده از خودروی شخصی
این متخصص حوزه دوچرخه سواری در ادامه گفت: «ترویج دوچرخه سواری تنها در دوره مدیریت شهری قبل رخ نداد بلکه در دوره‌های قبل‌تر نیز اتفاق افتاده بود. در دوره آقای حناچی این ترویج با پیوستن ایشان به کمپین سه شنبه‌های بدون خودرو ابعاد وسیع و سرعت بیشتری در بخش‌های سخت و نرم افزاری داشت، در دوره آقای قالیباف در یک مقطعی به صورت جدی به این موضوع پرداخته شد و حتی در سال 89 مصوبه شورای شهر در این خصوص وجود داشت و در آن موقع نیز برای ایجاد مسیرهای دوچرخه سواری کارهایی انجام گرفت. قبل‌تر از آن و در دوره مدیران شهری قبلی نیز به سمت ترویج دوچرخه سواری گام‌هایی برداشته شده بود. هیچ مقطعی مانند الان استقبال از دوچرخه و مطالبه گری به این میزان از سمت شهروندان وجود نداشته است. تقریبا در تمام شهرهای دوچرخه امروزی، توسعه در کوتاه مدت رخ نداده و این امر یک مسئله زمان بر بوده است و به موازت ایجاد
زیرساخت‌های لازم، محدودیت‌های گوناگونی را برای افزایش مطلوبیت استفاده از دوچرخه نسبت به سایر وسایل نقلیه اجرایی کرده‌اند. این اقدامات به نوعی در کشورهای دیگر، استفاده از دوچرخه را نسبت به دیگر شیوه‌های حمل ونقلی به صرفه و شهروندان را مجبور به تغییر سبک حمل ونقلی کرده است. با اعمال محدودیت تردد و افزایش هزینه استفاده خودرو شخصی و موتورسیکلت شهروندان زمان و هزینه کمتری را با تردد دوچرخه صرف می‌کند. این موارد باعث میشود که فرد به سمت استفاده از دوچرخه برود. اگر بخواهیم شهروندان بیشتری به سوی استفاده از دوچرخه سوق پیدا کنند بدون تعارف باید مقررات سنگینی در این حوزه وضع شود. مزایای استفاده از حمل و نقل فعال (دوچرخه و پیاده روی) و همچنین مضرات استفاده از خودروهای شخصی در شهرهای ما برای شهروندان بازگو نمی‌شود اگر این اتفاق رخ دهد مطالبه گری شهروندان مسئولان را به سوی انسان محوری بیشتر سوق خواهد داد.»
>در فرهنگ ما دوچرخه به عنوان وسیله نقلیه وجود داشته است
کوروش قاسیمان داور و مربی رسمی دوچرخه سواری نیز در این باره به آفتاب یزد گفت: «بیشتر حوزه فعالیت من دوچرخه سواری شهری و آموزش آن است.صحبت‌های عضو شورای شهر تهران به دلایل مختلف علمی و منطقی نبود.به نظر من بیشتر بحث جمع‌آوری دوچرخه سواری و دوچرخه سواران بود و تلاش می‌کردند با دادن وجهه‌ای به آن از پیگیری این طرح توسط شهرداری جلوگیری کنند.طرح تفصیلی شهر تهران 95 ماده داشته است که یک ماده آن بحث هوای پاک بوده است و در آن جا یک تبصره به این موضوع اشاره شده است که باید دوچرخه سواری ترویج و به حمل و نقل عمومی متصل شود تا بدین وسیله به هوای پاک کمک شود.
این کل تبصره‌ای بوده است که عضو شورای شهر تهران درباره آن بحث‌های زیادی را مطرح کرده است.خود من روزانه در تهران حدود 25 کیلومتر رکاب میزنم و از دوچرخه به عنوان وسیله نقلیه استفاده می‌کنم و از ساعت 8 به بعد میشود دوچرخه را به داخل مترو برد.بسیاری از افراد با توجه به این سیستم دوچرخه خود را در مترو قرار می‌دهند و به پارک چیتگر برای رکاب زنی می‌روند. یا برخی به تجریش می‌روند خرید خود را انجام می‌دهند و با مترو باز می‌گردند. این بدان معنا است که در مسیرهای طولانی هم مردم با استفاده از دوچرخه و سیستم حمل و نقل عمومی می‌توانند کارهای خود را انجام دهند. اگر مسیرهای دوچرخه سواری بیشتر شود قطعا میزان استقبال و استفاده مردم از دوچرخه نیز بالا‌تر می‌رود.بسیاری از سفر‌ها در شهر تهران زیر 5 کیلومتر است و نمی‌توان گفت رکاب زنی طولانی است و مردم از دوچرخه استفاده نمی‌کنند. از دوچرخه سواری شهری خیلی استقبال شده است ولی اگر هنوز این استقبال عمومی نیست به این دلیل است که مسیرهای دوچرخه توسعه نیافته است.هوای پاک مستلزم یک شرایطی است و اگر دوچرخه سواران زیاد شوند هوای آلوده پاک میشود و افراد بیشتری می‌توانند از دوچرخه استفاده کنند.در مجموع به عنوان یک دوچرخه سوار می‌گویم تهران قابلیت دوچرخه سواری را دارد و مردم ما خیلی از دوچرخه استقبال می‌کنند. در این دو سال اخیر مراجعه‌کنندگان ما برای یادگیری دوچرخه سواری شهری بیش از 20 برابر شده اند.این یعنی استقبال مردم و مردم دوچرخه را دوست دارند. در فرهنگ ما دوچرخه به عنوان وسیله نقلیه
وجود داشته است.»
>دوچرخه جزو وسائل نقلیه مردم میشود
وی ادامه داد:« شهرداری در دوران کرونا آموزش‌های زیادی را به صورت حضوری و مجازی برای مردم در نظر گرفت که این کار بسیار مفید بود. طراحی مسیرهای دوچرخه هم انجام شد اما این کار نیمه تمام ماند ولی تا حدود زیادی دوچرخه سواری شهری توسعه پیدا کرد. مسیرهای دوچرخه همچنان کم است ولی در دوران کرونا به صورت چشمگیری زیاد شدند. در سوی دیگر در دوران مدیریت‌های شهری قبلی به مترو دستور دادند که در روزهای عادی هم به مردم اجازه داده شود که دوچرخه‌های خودشان را به مترو ببرند.دوچرخه‌های اشتراکی هم تا حدودی رواج پیدا کردند. البته دوچرخه‌های موجود برای بسیاری از مسیر‌ها مناسب نیستند.ممکن است این طرح‌ها نیاز به کارهای بیشتری داشته باشد اما در مجموع اگر همین مسیر ادامه پیدا کند من مطمئن هستم دوچرخه جزء وسائل نقلیه مردم میشود. در کشورهای دیگر بستر برای دوچرخه سواری بسیار مناسب است اما متاسفانه در کشور ما بستری مناسبی برای دوچرخه سواران فراهم نشده است. یکی از اساسی‌ترین مشکلات در این حوزه مسئله پارکینگ برای دوچرخه سواران است. اگر بستر دوچرخه سواری فراهم شود استقبال مردم بسیار زیاد خواهد بود.»
