آوار غبار قره قوم مسئولان اندر خم رایزنی !

ریزگردهای قره قوم ترکمنستان سال هاست که به عنوان یکی از عوامل مهم آلودگی هوای شهر های مرزی استان همچون سرخس،کلات،درگز وکلان شهر مشهد مطرح است و طی سال های گذشته بارها در خصوص لزوم رایزنی با کشور ترکمنستان برای حل این معضل تا کید شده است.هفته قبل نیز هجوم ریزگردها به سرخس ،کلات ودرگز شرایط هوای این شهرستان ها را بحرانی کرد،به طوری که در شهر سرخس مدارس تعطیل شد و گردو غبار آن قدر شدت گرفت که رنگ آسمان قرمز ودر برخی لحظات تیره وتار شد. معاون فنی اداره‌ کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی می گوید:  تاکنون ارتباطی در این زمینه با ترکمنستان برقرار نشده است اما مدیر کل منابع طبیعی استان می گوید: استان برای مذاکره با ترکمن ها درباره مقابله با این ریزگردها در حال تلاش است. از سوی دیگر رئیس نمایندگی وزارت خارجه در شمال شرق کشور درباره  آخرین پیگیری ها برای حل معضل ریزگردهای صحرای قره قوم و ورود آن به کشور اظهار می کند: پیگیری‌ها در این خصوص در همه سطوح در حال انجام است و بناست در جلسات آینده مسئولان دو کشور مسئله ریزگردهای قره قوم نیز مطرح شود. به گزارش خراسان رضوی، اوایل دی ماه  برای چندمین بار با هجوم ریزگردهای قره قوم ترکمنستان به آسمان سه شهر استان، آلودگی هوای شهرستان های سرخس، درگز و کلات در وضعیت هشدار و بحرانی قرار گرفت. شدت ریزگردهای آسمان سرخس به حدی بود که آسمان این شهر را تیره و تار کرد و در برخی ساعات نیز حال و هوای آسمان به رنگ نارنجی و قرمز درآمد ! بر اساس اعلام مسئولان و منابع محلی، منشأ همه این ها از نظر کارشناسان هواشناسی، ریزگردهای بیابان قره قوم ترکمنستان تشخیص داده شد.   محسن فنودی، مدیر کل منابع‌ طبیعی و آبخیزداری استان در تشریح اقدامات مربوط به ریزگردهای قره قوم می گوید: چون ما امکان مذاکره بین المللی نداشتیم، پیشنهادی به استانداری برای پیگیری مذاکره با طرف ترکمنستانی در ایران یا ترکمنستان داده بودیم تا اقدامات مشترک در زمینه مقابله با ریزگردها انجام شود، این موضوع هنوز به نتیجه ای نرسیده اما تلاش هایی در این خصوص صورت گرفته است. وی می افزاید: خود ما نیز هر سال برای مقابله با بیابان زایی اقداماتی را انجام می دهیم اما تغییرات اقلیمی امسال بسیار بیشتر بود و مشکلات بسیاری را برای ما ایجاد کرد، در گذشته اقداماتی از جمله تله های طبیعی یا حصیری و کاشت نهال را انجام می دادیم اما  کمبود اعتبارات این حوزه باعث شد امسال این اقدامات کمتر صورت بگیرد. معاون فنی اداره‌ کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی نیز با اشاره به کانون گرد وغبار قره قوم ترکمنستان می گوید:با توجه به این که خراسان رضوی و شهرستان هایی مانند سرخس به شدت تحت تاثیر این کانون در ترکمنستان هستند مدیریت این کانون برای ما هم بسیار مهم است اگرچه طبق اخباری که داریم تاکنون ارتباطی در این زمینه با ترکمنستان برقرار نشده است. شکاری در گفت و گو با ایرنا تصریح می کند:ضرورت دارد کانون گرد و غبار قره قوم ترکمنستان مدیریت شود و این موضوع به سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ایران اعلام شده است.وی  خاطر نشان می کند: طی سه مرحله مکاتبه با سازمان مرکزی و نیز با اعلام شفاهی ،ضرورت مدیریت کانون گرد و غبار قره قوم در ترکمنستان در قالب پیگیری ها و رایزنی های بین المللی به سازمان مرکزی اعلام شده است.شکاری ادامه می دهد:به جد معتقدیم این کانون گرد و غبار باید با استفاده از اعتبارات بین المللی مدیریت و کنترل شود.  پیگیری‌ها در این خصوص در همه سطوح در حال انجام است محمد بهشتی منفرد، رئیس نمایندگی وزارت خارجه در شمال شرق کشور در گفت وگو با خراسان رضوی درباره  آخرین پیگیری ها برای حل معضل ریزگردهای صحرای قره قوم و ورود آن به کشور می‌گوید: پیگیری‌ها در این خصوص در همه سطوح در حال انجام است و بناست در جلسات آینده مسئولان دو کشور مسئله ریز گردهای قره قوم نیز مطرح شود. وی تأکید می کند: با توجه به دیدار اخیر رئیس‌جمهور ایران با همتای ترکمنستانی خود که در حاشیه اجلاس اکو انجام شد می‌توانم بگویم آینده خوبی در انتظار روابط دو کشور است و در جلسات آینده نیز مسائلی از جمله ریزگردهای قره قوم با طرف ترکمنستانی مطرح خواهد شد و امیدواریم به نتایج  مثبتی در این خصوص دست  یابیم.  شکاری ،معاون فنی اداره ‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی با اشاره به اجرای تجربه موفق پروژه ترسیب کربن و وجود نمونه‌های موثر آن در شهرستان های بجستان و سبزوار می افزاید: می‌توان از محل اعتبارات این پروژه نیز اقدام موثری برای مدیریت گرد و غبار در شهرستان سرخس با توجه به وخامت اوضاع هوای این شهرستان طی روزهای اخیر انجام داد. ترسیب کربن به جذب دی‌اکسید کربن اضافی جو توسط اندام‌های هوایی و زیرزمینی گیاهان مرتعی به ‌منظور کاهش پدیده گرمایش زمین گفته می‌شود. وی تصریح  می کند: همچنین برای اجرای پروژه ترسیب کربن و ارائه آموزش های لازم در این زمینه به کشور ترکمنستان آمادگی لازم در خراسان رضوی وجود دارد. شایان ذکر است  استان خراسان رضوی تحت تاثیر دو کانون خارجی گرد و غبار هرات در افغانستان و قره قوم در ترکمنستان قرار دارد و دارای بیش از ۱۱ میلیون هکتار مساحت است که ۶۷ درصد این مساحت معادل ۸۱۴ هزار هکتار را سطوح بیابانی تشکیل می‌دهد. از این سطح ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار عرصه   تحت تاثیر فرسایش بادی است که در ۳۰ کانون واقع در ۲۲ شهرستان استان قرار دارد. مساحت کانون های "بحرانی" فرسایش بادی در خراسان رضوی هم حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار است که در ۲۰ شهرستان واقع شده است که به شدت مستعد ایجاد آلودگی از نظر گرد و غبار هستند. صحرای قره‌قوم (به معنای شن سیاه) بیابانی است در آسیای میانه و یکی از بزرگ‌ترین کویرهای شنی جهان است که حدود ۷۰ درصد از مساحت کشور ترکمنستان (۳۵۰ هزار کیلومتر مربع) را پوشانده ‌است. این بیابان از دریاچه خوارزم در شمال تا کوهستان‌های کپه‌داغ در جنوب و از رودخانه آمودریا در شمال شرق تا دریای خزر در باختر گسترش یافته و نواحی غربی، مرکزی و شمالی ترکمنستان را دربر گرفته و ادامه آن به قزاقستان هم کشیده شده ‌است. قره‌قوم با میانگین ۶٫۵ نفر در هر کیلومتر مربع سرزمینی کم‌ جمعیت و بارندگی در آن  نیز بسیار کم است به صورتی که در برخی  از مناطق آن در هر ۱۰سال یک بار مقداری بارش دیده می‌شود.