روزنامه ابتکار
1400/10/26
آیا سرمایه‌های مشکوک در سینما جریان دارد؟ سینما، گذرگاهی برای پولشویی؟
گروه فرهنگ و هنر – این روزها نام‌های تازه‌ای را به عنوان سرمایه‌گذار در سینما می‌شنویم که تا پیش از این اثری از آنها نبود. همین موضوع بار دیگر شائبه ورود سرمایه‌های کثیف را بر سر زبان‌ها انداخته است. موضوع ورود پول‌های کثیف به سینما و شبکه نمایش خانگی تقریبا همزمان با سریال شهرزاد مطرح شد. اما آیا این موضوع صحت دارد؟سال 95 بود که موضوع وجود پول‌های مشکوک در ساخته‌های تصویری مثل سریال‌های نمایش خانگی و فیلم‌های سینمایی مطرح شد. آن زمان سریال شهرزاد بسیار پرطرفدار بود و حضور بزرگان سینما و تلویزیون و تئاتر در سریال شهرزاد سبب شده بود تا این سریال، از نظر فرم و محتوا، جذابیت‌های خوبی برای بیننده در قاب تلویزیون داشته باشد و هر هفته مخاطبان، منتظر عرضه بخش های جدید سریال باشند.
حسن فتحی، کارگردان صاحب نام سریال شهرزاد، ۲۳ آذر سال همان سال به مخاطبان خود نامه نوشت و گلایه‌هایی مطرح کرد. او در این نامه گفته بود که برخی افراد تلاش می‌کنند که به ماجرای اختلاس ۸۰۰۰ میلیارد تومانی، بودجه ۱۲ میلیاردی سریال شهرزاد را پیوند دهند. آن هم در شرایطی که هم سخنگوی قوه قضاییه و هم رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، صراحتا اعلام کرده بودند که درباره تهیه‌کننده شهرزاد، اتهام اختلاس در میان نبوده و تنها مساله بدهی بانکی مطرح است.
۲۸ مهر ماه سال 97، سید محمد هادی رضوی با مهر مصاحبه کرد و گفت که پول کثیف وارد این مجموعه نشده و سوپر استارهای سریال، ماهی ۲۵ میلیون تومان حقوق می‌گرفتند. او گفته بود: پول کثیف از طریق تجارت سیاه به وجود می‌آید و اصطلاح پولشویی بیشتر برای پول‌های بزرگ استفاده میشود البته این اتفاق گاهی درباره رقم‌های کم هم رخ می‌دهد. البته برای من جای تعجب دارد که کسی پول‌های کثیف خود را به سینما بیاورد تا پوششی برای آن باشد زیرا آن فرد با ورود به سینما خود را در معرض دید قرار می‌دهد و کارهایش زیر ذره‌بین می‌رود.
اما این روزها برخی از کارشناسان ورود پول‌های کثیف به این عرصه را تایید می‌کنند. وحید عزیزی کارشناس حوزه مالیاتی، در گفت‌گو با مهر درباره فرار مالیاتی و بحث پولشویی از طریق هنر و کالاهای فرهنگی گفت: حوزه هنر یکی از حوزه‌های معاف از مالیات است، اما پیش از هر چیز باید بگویم که تفاوت معافیت مالیاتی با مالیات ندادن این است که در بسیاری از مواقع برای این نوع از فعالیت‌ها حسابرسی انجام نمی‌شود و در واقع می‌توان گفت که هیچ سند مالیاتی از حوزه مربوطه گرفته نمی‌شود، چرا که کاملاً معاف بوده و تحت تسلط سازمان امور مالیاتی قرار ندارد. وی ادامه داد: مساله دیگر این است که سازمان امور مالیاتی پیش از اینکه به بحث دریافت مالیات توجه ویژه نشان دهد، به بحث رصد اطلاعات اقتصادی افراد می‌پردازد. با توجه به اینکه حوزه هنر به نوعی از مالیات معاف بوده، تحت تسلط سازمان نیست و کسی با آن کاری ندارد، به همین دلیل مانند برخی از فضاها تبدیل به فضای مناسبی برای بحث پولشویی شده است.
این کارشناس حوزه مالیاتی با اشاره به اینکه می‌توان گفت چند نوع فعالیت به عنوان فعالیت‌های هنری انجام میشود که بخشی از آن شامل فعالیت‌های غیرقانونی است، بیان کرد: بخشی از پول برخی از تخلفات اقتصادی وارد هنر شده و براساس آن چندین بار خرید و فروش آثار هنری و یا سرمایه گذاری در تولید آثار سینمایی صورت می‌گیرد که منشا پول مشخص نشود. بخشی دیگر از این فعالیت‌ها لزوماً غیرقانونی و جرم نیست اما این فعالیت‌ها در حوزه‌های دیگر مشمول مالیات است و اگر به صورت عادی این فعالیت‌ها صورت می‌گرفت شامل پرداخت مالیات می‌شد، به همین دلیل این بخش از فعالیت‌های قانونی به عنوان فعالیت هنری انجام میشود تا برای آن مالیاتی پرداخت نشود.
عزیزی گفت: در واقع از این بستر به راحتی برای پولشویی و فرار مالیاتی استفاده میشود، همچنین وقتی چنین فضایی ایجاد شود کسانی هم که می‌خواهند مثلاً فعالیت‌های هنری انجام دهند چنین جوی را تشدید می‌کنند، به این معنا که در حراجی‌هایی که برای آثار هنری انجام میشود، قیمت آثار به صورت غیررقابتی افزایش پیدا می‌کند که این می‌تواند نشان‌دهنده مابه‌التفاوت پولی باشد که منشا آن نامشخص باشد. به خاطر داشته باشیم که یکی از ویژگی‌های فضایی که در آن پولشویی انجام میشود این است که باید مبلغ معاملات بالا باشد تا بتوان رد پول مورد نظر را گم کرد.
اما آیا تاکنون قانونی در زمینه نظارت بر سرمایه‌هایی که وارد عرصه هنر می‌شوند، تدوین شده است؟ غلامرضا موسوی، تهیه‌کننده و رئیس اتحادیه تهیه‌کنندگان سینما، با اشاره به ورود پول‌های کثیف به سینمای ایران و امکان تدوین قانون در این زمینه گفت: اینکه بپرسیم آیا تا به امروز برای ورود سرمایه به سینما قوانین و چارچوبی نوشته شده است؟ باید بگویم خیر، اما مساله این است که تهیه‌کنندگان به‌عنوان یک عرف به این مساله نگاه می‌کنند و همین عرف می‌گوید پولی که وارد سینما میشود باید پول سالمی باشد. این را هم باید توضیح داد که در کشور یک سری مسائل و قوانینی وجود دارد که بر اساس آن باید با پول سالم کار کنیم و در هیچ اقتصاد و سرمایه‌گذاری نباید شرایط برای پولشویی وجود داشته باشد، چنین فضایی نیز در سینما، تئاتر و هر هنر دیگری حکمفرماست.
وی با اشاره به اینکه اصولاً از هر سرمایه گذاری در سینما مانند هر اقتصاد دیگری استقبال میشود، توضیح داد: اما مساله این است که تهیه کنندگان بر اساس تجربه‌ای که دارند می‌توانند نسبت به سرمایه‌ای که به آنها پیشنهاد میشود، اطلاعات کسب کنند. به عنوان مثال با کوچک‌ترین دقتی می‌توان فهمید که فرد سرمایه گذار به قصد سود سرمایه گذاری می‌کند و یا برای رسیدن به اهداف دیگری از جمله آشنایی و ارتباط با بازیگران چهره و سرشناس وارد سینما می‌شوند. برخی از سرمایه‌گذاران با حضور در سینما سعی می‌کنند تا پول بد خود را تبدیل به پول خوب کنند.
این تهیه‌کننده سینما تاکید کرد: به‌عنوان مثال بیشترین فروش فیلم در سینمای ایران ۳۸ میلیارد تومان بوده است، در چنین شرایطی یک فرد بدون هیچ نگرانی ناگهان ۲۰ میلیارد تومان برای یک فیلم سرمایه گذاری می‌کند. اینجاست که باید دید این فرد چگونه راضی شده است تا چنین سرمایه‌ای را وارد سینمایی کند که بهترین فروش آن ۳۸ میلیارد تومان است، این فرد یا بسیار ساده لوح است که این مساله بسیار بعید است که چنین آدمی با چنین سرمایه‌هایی تا این اندازه ساده لوح باشد یا مساله دیگر پشت این نوع از سرمایه‌گذاری‌ها وجود دارد.
موسوی با بیان اینکه به راحتی می‌توان از طریق چنین نشانه‌هایی تحلیل اولیه نسبت به سرمایه‌ای که وارد سینما میشود، ارائه کرد، ادامه داد: مساله این است که از فروش کلی یک فیلم سینمایی به عنوان مثال پرفروش‌ترین فیلم در سینمای ایران که فروش گیشه آن ۳۸ میلیارد تومان بوده، تنها یک سوم آن به تهیه‌کننده می‌رسد که در بهترین شکل چیزی حدود ۱۲ میلیارد تومان میشود، پس چرا یک فرد باید روی چیزی سرمایه گذاری کند که می‌داند چندین میلیارد تومان از سرمایه‌اش باز نمی‌گردد، به همین دلیل می‌توان فهمید که یک ایرادی در چنین سرمایه گذاری وجود دارد.
این تهیه‌کننده سینما با توضیح اینکه در برخی از کارها ما به عنوان اتحادیه تهیه‌کنندگان لازم نیست بگوییم که با پول بد کار نکنید چرا که اصلاً نباید با آن کار کنند چون این جزو وظایف هر فرد است، ادامه داد: تهیه کننده این حق را دارد که سرمایه خود را انتخاب کند و البته نسبت به سرمایه‌گذاری که صورت می‌گیرد مسئولیت نیز دارد. اما تمام این شرایط گاهی ممکن است بعد از افشای ورود چنین پول‌هایی به سینما، سینماگر اینگونه توجیه کند که من نمی‌توانم برای پاک بودن یک سرمایه از قوه قضائیه استعلام کنم. مساله مهم دیگر این است که باید دید پولی که وارد سینما میشود چگونه هزینه میشود آیا به اقتصاد سینما کمک می‌کند و یا اقتصاد سینما را نابود می‌کند. مثلاً دستمزد ماهیانه خانم یا آقای بازیگر ماهانه در بیشترین حالت ممکن تا ۵۰۰ میلیون تومان است، اما اگر یک نفر ناگهان به این بازیگر ۲ میلیارد تومان دستمزد دهد از نظر من اقتصاد سینما را دچار آسیب کرده است.
گرچه شاید سرمایه‌های کثیف در سینما در برابر سرمایه‌هایی که وارد حوزه‌های دیگر میشود درصدی قابل توجهی نباشد اما سینما حوزه‌ای است که افراد با استفاده از آن شناخته می‌شوند و ممکن است از طریق اسم و رسمی که به دست می‌آورند بتوانند اعتبار کسب کرده و از دیگر امکانات استفاده کنند.
سایر اخبار این روزنامه
زنگ خطری که واشنگتن احساس می‌کند
آب سرد ایران و چین بر پیکر تحریم‌های آمریکا
ژوبین صفاری
آتشی به روان خسته جامعه
چرا خودکشی کودکان در جهان افزایش یافته است؟
خودکشی‌های تلخ کودکانه
آیا سرمایه‌های مشکوک در سینما جریان دارد؟
سینما، گذرگاهی برای پولشویی؟
مدیران استقلال و پرسپولیس بر اساس کدام متر و معیار انتخاب می‌شوند؟
«صندلی‌بازی» در فوتبال ایران!
«ابتکار» تاثیرات اجرای توافق ۲۵ ساله با چین بر اقتصاد ایران را بررسی کرد
روز‌های روشن در انتظار اقتصاد ایران؟
سومین جلسه دادگاه رسیدگی به تخلفات شهرداری لواسان برگزار شد
کیف‌های میلیاردی رشوه
از «وین» چه خبر؟
روند کند اما رو به جلو
وزیر نفت خبر داد
بررسی طرح تخصیص سهمیه بنزین به همه مردم
نشانه‌هایی از آغاز نافرمانی مدنی در عربستان سعودی
بایدن؛ از کاهش محبوبیت تا کابوس انتخابات کنگره
عملیات نجات سگ بزرگ برای بقای جانسون
زلزله ۵ ریشتری کرمان را لرزاند
در واکنش به اتهام‌زنی ام‌آی۵
چین، انگلیس را تحت تاثیر فیلم‌های جیمز باند دانست
