ايران- قطر؛ از ميدان هاي گازي تا ميدان فوتبال

آرمان‌ملی: اجلاس سران کشورهای صادرکننده گاز جهان در دوحه پایتخت قطر از امروز (دوشنبه) برگزار می‌شود و در این اجلاس علاوه بر حضور وزیرنفت کشورمان، سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور نیز پس از 10 سال به دعوت امیر قطر وارد این کشور خواهد شد و قرار است در حاشیه اجلاس مذاکراتی در حوزه همکاری‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و ورزشی نیز انجام گیرد. ازسوی دیگر شنیده‌ها از همراهی رئیسی از سوی برخی وزرای کابینه در این سفر حکایت دارد که نشان‌دهنده اهمیت این سفر برای دو کشور منطقه است. درواقع به‌نظر می‌رسد دولت قصد دارد تا با استفاده از ظرفیت‌های قطر که همسویی سیاسی بیشتری با ایران دارد علاوه بر افزایش سهم خود در بازارجهانی گاز در سایر حوزه‌ها نیز قدرت اقتصادی خود را ارتقا دهد و این در حالیست که میزبانی قطر برای برگزاری مسابقات جام‌جهانی فوتبال و عزم قطر برای آماده‌سازی خود این امکان را به ایران می‌دهد تا به‌عنوان شریک اقتصادی و سیاسی بیشترین بهره را ببرد. البته در کنار این سناریو خوش‌بینانه که به اعتقاد کارشناسان به توجه به احتمال قریب‌الوقوع توافقات هسته‌ای به واقعیت نزدیک است این ذهنیت وجود دارد آیا کشوری عرب‌زبان در صورتیکه مذاکرات هسته‌ای به سرانجام نرسد بازهم شریک مطمنی برای ایران خواهد بود؟ موضوعی که به اعتقاد تحلیلگران تحقق این سناریوی بدبینانه چندان محتمل نبوده و با توجه به پیشینه تعاملات سیاسی و اقتصادی ایران و قطر و همچنین حمایت‌هایی که ایران از این کشور در اوج تنش‌های منطقه انجام داد نقطه قوتی برای تداوم همکاری‌های 2 کشور حتی در شرایط خاص خواهد بود.   تجارت 2.8 میلیارد دلاری  براساس این گزارش سیدابراهیم رئیسی امروز برای شرکت در اجلاس سران کشورهای صادرکننده گاز جهان عازم دوحه قطر خواهد شد. این سفر که به دعوت امیر قطر صورت گرفته، پس از 10سال به سرانجام خواهد رسید و در کنار حضوری که رئیس‌جمهور ایران در این اجلاس خواهد داشت، مذاکراتی هم با همتای قطری خود در حوزه همکاری‌های اقتصادی، سیاسی و ورزشی به عمل خواهد آورد. همچنین در این دعوت علاوه بر حضور وزیر نفت در اجلاس وزرای امورخارجه، راه و شهرسازی، میراث فرهنگی و گردشگری نیز سیدابراهیم رئیسی را همراهی خواهند کرد تا در حاشیه اجلاس در خصوص همکاری‌های تجاری و اقتصادی مذکراتی صورت بگیرد. فارغ از اهمیت سفر رئیس دولت سیزدهم به قطر بررسی مبادلات تجاری و اقتصادی ایران قطر در خلال سال‌های گذشته نشان می‌دهد از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا پایان دیماه، ۹۶۷ هزار و ۵۰۳ تن کالای ایرانی به ارزش ۱۱۷ میلیون و ۱۳۱ هزار دلار به قطر صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۳ درصد کاهش را به لحاظ ارزشی نشان می‌دهد؛ این در حالی است که واردات ایران از قطر نیز در همین مدت، با کاهش ۵ درصدی مواجه بوده و به گواه آمارها، ‌به ۷ میلیون و ۲۳۷ هزار دلار رسیده است. آنگونه که آمارهای رسمی گمرک جمهوری اسلامی ایران می‌گوید، در فاصله زمانی دولت ششم تا دوازدهم بالغ بر ۱۶میلیون و ۷۵۸هزار و ۸۹۶تن کالا به ارزش دو میلیارد و ۸۷۰ میلیون و ۱۴۶هزار و ۳۰۱ دلار کالا بین ایران و قطر تبادل شده که از این میزان، سهم صادرات ۱۵میلیون و ۷۶۱هزار و ۳۴۶تن به ارزش دو میلیارد و ۲۷۳میلیون و ۵۴۶هزار و ۶۱۰دلار و سهم واردات ۹۹۷ هزار و ۵۵۰ تن به ارزش ۵۹۶ میلیون و ۵۹۹ هزار و ۶۹۱ دلار بوده است که این رقم برای ۲۸ سال متمادی، رقم چندان مناسبی نیست. در نهایت نگاهی اجمالی به تجارت ایران و قطر ظرف سنوات گذشته این نکته را نمایان می‌سازد که در بررسی آمار تجارت ۲۸ساله با قطر در هفت دولت قبل، بالاترین میزان صادرات به این کشور مربوط به سال ۹۶ با یک‌میلیون و ۶۵۴ هزار و ۸۹۳ تن کالا به ارزش ۲۴۱ میلیون و ۵۰۳ هزار و ۵۴۹ دلار و پایین‌ترین میزان صادرات به قطر، در سال ۷۶ با ۷۴هزار و ۴۱۱ تن کالا به ارزش ۹ میلیون و ۵۰ هزار و ۱۶۷ دلار بوده است.   دروازه‌ای به رشد اقتصادی در این رابطه طیبی، کارشناس اقتصاد بین‌الملل در گفت‌وگو با «آرمان‌ملی» در خصوص افزایش تعاملات تجاری و اقتصادی ایران و قطر همزمان با سفر رئیس‌جمهور به این کشور می‌گوید: در اقتصاد بین‌الملل به هر میزان شرکای اقتصادی و سیاسی بیشتر باشند دروازه بیشتری به روی اقتصاد کشورها باز می‌کند و ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. وی افزود: با وجود آنکه قطر کشور کوچکی در منطقه است اما فعالیت‌های اقتصادی آن تاثیر‌گذار بوده و در برخی از حوزه‌ها همچون حمل‌ونقل هوایی و انرژی سهم قابل‌توجهی از بازارهای جهانی را به‌خود اختصاص داده است بنابراین می‌تواند شریکی تاثیر‌گذار در مبادلات اقتصادی با ایران باشد. از سوی دیگر قطر سال آینده میزبان جام‌جهانی فوتبال خواهد بود که در این راستا برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای برای آماده‌سازی انجام داده و ایران به‌عنوان شریک تجاری می‌تواند سهم مناسبی از این برنامه‌ها و اهداف توسعه‌ای را به خود اختصاص دهد. این کارشناس اقتصاد بین‌الملل به هماهنگی مواضع سیاسی قطر با ایران اشاره کرد و بیان داشت: با توجه به حمایت‌هایی که ایران در اوج تنش‌های این کشور در منطقه انجام داد مواضع سیاسی این کشور با ایران همسو بوده و می‌تواند به نقش سوم را در دستیابی ایران به بازارهای جهانی ایفا کند. وی در پاسخ به اینکه قطر در حوزه انرژی به‌ویژه صادرات گاز رقیب قدرتمندی برای ایران محسوب می‌شود و تجربه نه چندان خوشایندی در این زمینه وجود دارد که قطر از ذخایر گازی مشترک به‌طور جداگانه بهره‌برداری کرد بنابراین آیا تعاملات تجاری به زیان ایران نخواهد بود، گفت: در شرایطی که دو کشور صاحب منابع هستند اما تعاملی بین آنها وجود ندارد این نگرانی می‌تواند وجود داشته باشد و حتی در برخی موارد می‌تواند به ایجاد رقابت منفی نیز منجر شود اما در صورتیکه تعاملات اقتصادی دو کشور در چهارچوب خاصی تعیین شود حتی به راقبت مثبت نیز تبدیل خواهد شد. طیبی در پاسخ به اینکه بخشی از افزایش تعاملات نشات‌گرفته از احتمال قریب‌الوقوع توافقات هسته‌ای است بنابراین در صورتیکه مذاکرات به نتیجه نرسد و با توجه به اینکه قطر کشوری عرب‌زبان است آیا احتمال تغییر مواضع این کشور در قبال ایران وجود دارد، ادامه داد: ایران در منطقه رویکرد خود را بر رفع مشکلات با کشورها قرار داده و در این راستا حتی چشم‌انداز روابط ایران و عربستان نیز به‌سمت بهبود مناسبات سیاسی و اقتصادی است، ضمن آنکه این سناریوی بدبینانه است که به‌نظر می‌رسد چندان به واقعیت نزدیک نبوده و سناریوی خوشبینانه‌ای که افزایش تعاملات با قطر را همگام با دستیابی به توافقات نشان می‌دهد به واقعیت نزدیک‌تر است.