بهترین فرصت برای ایران

مرتضی مکی تحلیلگرمسائل بین‌الملل نقش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در توافقنامه برجام، نقش ناظر فنی است یعنی بر تعهدات هسته‌ای ایران طبق توافقنامه برجام نظارت می‌کند. در سال ۱۳۹۷ که آمریکا از برجام خارج شد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ۱۵ نامه به شورای حکام در تعهد ایران به توافقنامه برجام تاکید کرده بود و این تعهد حتی تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام تداوم داشت و پس از یک سال، ایران در پنج مرحله تعهدات خود را به حالت تعلیق درآورد. اکنون یکی از گره‌های مذاکرات احیای برجام، موضوع گزارش‌هایی است که درباره چهار سایت نظارت هسته‌ای ایران است و این موضوع تا حدودی مذاکرات برجام را با کندی مواجه کرد. در مذاکرات طی چند روز گذشته شاهد بودیم که یکی از همین گره‌‌هایی که موجب کندی در مذاکرات شده بود و گفته می‌شد که تنها چند متر مانده که مذاکرات احیای برجام نهایی شود، همین پرونده PMD بود که ایران خواستار این بود که کل این پرونده باید بسته شود، چراکه ممکن نیست هر از چندگاهی ما شاهد گزارش‌ها و نشر اطلاعات و داده‌هایی باشیم که پرونده‌های هسته‌ای جدیدی علیه ایران مطرح شود. ایران تأکید بسیاری بر مختومه شدن پرونده PMD داشت و این موضوع از خطوط قرمز بود. در جریان مذاکرات منتهی به برجام یکی از توافقاتی که ایران با آژانس کرده بود، پرونده PMD بود. همین موضوعاتی که باز مانده و موجب شده بود ایران همواره در معرض اتهام و تحریم و تهدید قرار داشته باشد. در نهایت طرفین به این توافق رسیدند که پرونده PMD باید بسته شود که بسته نیز شد. در سه موضوع «لغو تحریم‌ها»، «ارائه تضمین توسط آمریکا» و «مختومه شدن پرونده PMD » تقریبا طرفین در همه این نکات به نتیجه رسیده‌اند؛ ایران پذیرفته است که آمریکا نمی‌تواند از جانب دولت آینده‌اش برای احیای برجام تضمینی ارائه دهد. هیچ تضمینی بزرگ‌تر از این نیست که ایران از فرصت ریاست جمهوری بایدن و تحولات اوکراین حداکثر استفاده را کند. ضمن اینکه ایران به پیشرفت‌های هسته‌ای دست یافته است که رئیس‌جمهور بعدی آمریکا نمی‌تواند این پیشرفت‌ها را از ایران بگیرد. اگر بخواهند مجددا خدشه‌‌ای بر برجام وارد کنند، مسیر بازگشت به عقب طی خواهد شد و این خواسته آنها نیست. به نظرم بهترین فرصت و بهترین تصمیم برای ایران استفاده حداکثری از فرصت احیای برجام در جهت رشد و رونق اقتصادی و کسب بازار از دست رفته نفت و گاز جهانی است.