توقع توافق هسته‌ای در همین نوروز

جعفر گلابی روزنامه‌نگار در آستانه سال نو انتظار می‌رفت مذاکرات وین به نتیجه برسد و پس از سال‌ها، مردم نوروز بدون تحریم را جشن بگیرند و شور و نشاطی در جامعه ایجاد شود. این انتظار البته کاملا بجاست. به نظر می‌رسید که با یکدست شدن دیگر مانع داخلی برای توافق هسته‌ای وجود ندارد و تهران با سرعت به‌سوی این هدف حرکت خواهد کرد. با وجود در دسترس بودن توافق در دولت گذشته و خسارت‌های همه روزه‌ای که کشور از طریق تحریم‌ها متحمل می‌شود و تاخیر یک روزه هم در آن جایز نبود باز هم گفته شد اشکال ندارد، جلوی ضرر را از هر کجا که بگیریم منفعت است، بسیاری اعلام کردند که دولت اصولگرای آقای رئیسی به توافق دست یابد و همه افتخارش را هم یکجا از آن خود کند ولی کشور از شر نحوست و زخم دیرپای تحریم‌ها رها شود. هرچند مهم است که روشن شود عامل توقف گفت‌وگوهای وین کیست؟ ولی مردم حق دارند فارغ از عوامل ادامه تحریم‌ها و جزئیات آن، از دولت موفقیت توافق را بخواهند. اساسا دولت‌ها از طرف مردم استخدام می‌شوند که با زیرکی و دوراندیشی و تلاش و شجاعت و کیاست کشور را از مشکلات نجات دهند. اینکه در گفت‌وگوهای وین، آمریکا سنگ اندازی کرده باشد یا روسیه در درجه دوم اهمیت است، مسأله نخست این است که چرا دولت نتوانسته با تدبیر و درایت جلوی عوامل منفی را بگیرد و در توافق تسریع کند؟ کدام ضعف به این مانع‌تراشی امکان وقوع داده است؟ مگر دولت آقای روحانی را مکررا توبیخ نمی‌کردند که نمی‌تواند و عرضه رسیدن به یک توافق خوب و عزتمندانه را ندارد؟ خوب حالا که همه ارکان کشور در اختیار یک طیف است و ادعای اقتدار و پشتکاری‌اش گوش فلک را کر کرده است، چرا بعد از8 ماه هرکس از راه می‌رسد و منافعش اقتضا می‌کند می‌تواند زیر میز مذاکرات بزند و همه چیز را در هوا معلق نگاه دارد؟ اقتداری که قرار بود جایگزین ضعف و ترس دولت پیشین شود، کجاست؟ اگر برجام به نفع ملت ایران نبوده است، اگر اسرائیل قویا درصدد نافرجامی آن نیست، اگر اقتصاد کشور زیر فشار تحریم‌ها از اقتصاد جهانی فرسنگ‌ها عقب نیفتاده است، اگر جامعه در انتظار گشایش از این طریق نیست مردم را از فضای روانی و کشاکش نفسگیر و انتظار ممتد توافق یا بن‌بست رها کنید و اگر اراده‌ای برای توافق وجود دارد با قاطعیت و شجاعت و بدون ملاحظه، هر مانعی را کنار بزنید تا ملت طعم زندگی بدون تحریم‌ها را بچشند و مثل بسیاری از ملت‌ها زندگی آرام وکم دغدغه را تجربه کنند. بسیاری از صاحب‌نظران معتقدند که ما می‌توانستیم حتی از خروج ترامپ از برجام جلوگیری کنیم و اساسا زمینه این بدعهدی کثیف را از او سلب کنیم لذا در حال حاضر و با وجود دولت دموکرات آمریکا که به هرحال خواستار توافق با ایران است اگر نتوانیم به این مهم دست یابیم باید قید برچیدن تحریم‌ها برای سال‌های طولانی را بزنیم و فاصله اقتصادمان با جهان چنان زیاد شود که خدای ناکرده دیگر امکان از بین بردن این فاصله بسیار مشکل شود. حتی اگر ما بتوانیم با دور زدن موقت تحریم‌ها و استفاده از شرایط کنونی تا حدودی محاصره اقتصادی را بشکنیم عدم موفقیت در برجام افزون بر عوارض اقتصادی تبعات اجتماعی بسیاری در بر خواهد داشت. مگر نمی‌بینیم کوچک‌ترین خبرهای مثبت یا منفی از وین بر نوسان نرخ ارز و طلا تاثیرآشکار دارد؟ این نوسان‌ها مثل نبض یک بیمار که برای پزشکان انواع معانی و پیام‌ها را دارد، برای متولیان جامعه هم باید کاملا معنادار باشد. نوسان نرخ ارز و طلا فوری‌ترین اثر قدرت‌ها، ظرفیت‌ها، ضعف‌ها و تهدیدهایی است که متوجه کیان کشور و جامعه است. از طرف دیگر باید برای تصمیم‌گیران هم ثابت شده باشد که چیزی به ‌نام حوادث پیش‌بینی ناپذیر و سوءاستفاده کنندگان غربی و شرقی هم هست که دستان مقامات برای هر اقدام مقتضی را همیشه باز نمی‌گذارد. جلوگیری از فرسایشی شدن مذاکرات هسته‌ای که بر فرسایش روح و روان ملت هم تاثیر دارد یک اولویت استراتژیک است. چه بسا اراده و همت و بینشی ایجاد شود و یکبار برای همیشه با هر تمهیدی، دندان فساد و دردناک تحریم‌ها کنده شود و در همین عید نوروز مردم شاد شوند. کشور هزار مشکل و چالش اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی، فرهنگی دارد که جز از طریق تمرکز دولت و آسودگی از تحریم‌ها نمی‌توان به آنها رسیدگی کرد. فقط یک ابر مشکل خشکسالی و تهی شدن منابع آب تجدید پذیر کافی است تا نیاز به منابع بزرگ مالی را درک کنیم، تا توجه همه جانبه به این نوع از معضلات ریشه سوز را لمس کنیم و همه منابع را برای انواع تهدیدهای بزرگ طبیعی و غیرطبیعی پای کار بیاوریم و خود را از اشتغالات دیگر رها سازیم.