شعر و موسیقی، ناجی آثار تاریخی فراموش‌شده  

 از گذشته‌های دور تا امروز، هنر در عرصه‌های مختلف، همواره به یاری آدمی شتافته است. گاهی قلب انسانی دل‌شکسته را آرامش بخشیده و گاهی مظاهر تاریخ یک کشور را از نابودی نجات داده است. در میان این هنرها، شعر و موسیقی از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند؛ اگرچه در روزگار ما شعر و موسیقی در برخی از موارد، رسالت اجتماعی و درخشنده خود را در عرصه‌های یادشده تا حدودی به فراموشی سپرده و کاربرد شعروموسیقی گاه تا سرحد عشق‌های دم‌دستی و چندروزه تنزل یافته است؛ اما هنوز هنرمندانی وجود دارند که از هنر خود در راستای نجات یک انسان یا تاریخ یک کشور بهره می‌برند. میدیا فرج‌نژاد، آهنگ‌ساز و نوازنده برجسته کشورمان ازجمله این هنرمندان است که با استفاده از موسیقی در پروژه‌ای با عنوان «تار و تاریخ»، سعی در نجات آثار تاریخی درمعرض نابودی کشور دارد. میدیا فرج نژاد، متولد مهرماه 1362 است. او نخستین آلبوم خود را با عنوان«شرح پریشانی» با صدای حجت اشرف‌زاده در اسفندماه 1388 به بازار عرضه کرد. همچنین آلبوم‌های «راه بی‌نهایت» با صدای حسام‌الدین سراج، «جرس» با صدای سینا سرلک، «باد آباد» با صدای آرش کمانگری و آلبوم طغیان، از دیگر آثار اوست.   به بهانه این حرکت فرهنگی و هنری با او به گفت‌وگو پرداختیم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید. تار و تاریخ، تابلوی موزیکال میراث فرهنگی میدیا فرج نژاد در ابتدای این گفت‌وگو ضمن ارائه توضیحاتی درباره پروژه «تار و تاریخ» گفت: در سال‌های گذشته، سیف‌ا... شکری از موسیقی‌دانان برجسته کشور، پروژه‌ای را با عنوان «صدای تاریخ» با همراهی میراث فرهنگی، سازمان موزه‌های کشور و یونسکو آغاز کرد که طی آن پروژه تلاش می‌شد موسیقی مناطق مختلف کشور به مردم معرفی شود؛ بنده و تعدادی از همکارانم که به‌صورت حرفه‌ای در حوزه موسیقی فعالیت می‌کنیم نیز از این ایده تأثیر پذیرفتیم و سفرهایی را شروع کردیم . پروژه «تار و تاریخ» از تیرماه سال 1400 با هدف معرفی هرچه بیشتر میراث فرهنگی کشور طراحی و شروع شد. هدف‌گذاری این پروژه  ارائه تابلوی موزیکال از تاریخ و بناهای تاریخی مناطق مختلف است. روند کار نیز به این صورت است که بنایی را از یک منطقه کشور انتخاب می‌کنم و بر اساس اتفاقاتی که در آن منطقه افتاده است، آن بنا را به تصویر موسیقایی می‌کشم. تا امروز به استان‌های خوزستان، یزد، اصفهان، شیراز، خراسان رضوی و جنوبی سفرکرده‌ایم و اکنون نیز در مسیر لرستان و کردستان هستیم. تاکنون بیش از 30 اثر ضبط‌ شده است و این سفرها تا ساخت 80 قطعه تابلوی موزیکال  ادامه دارد. کوهنوردی در مسیر صعب‌العبور برای اجرای یک قطعه موسیقی فرج نژاد خاطرنشان می‌کند: دغدغه اول بنده میراث فرهنگی است و از میراث ناملموس که موسیقی است، استفاده می‌کنم تا در حد توان به حفظ میراث فرهنگی ملموس کشور کمک کنیم. طبیعتاً در این راه سختی‌های زیادی وجود دارد که تمام آن‌ها را به جان می‌خریم. البته این‌طور نیست که برای ضبط کارها در دسترس‌ترین آثار تاریخی را انتخاب کنیم و به سراغ آن‌ها برویم؛ بلکه ما بیشتر به دنبال معرفی آثار تاریخی هستیم که شاید تعداد زیادی از مسئولان میراث فرهنگی از وجود آن‌ها کمتر خبر داشته یا غافل شده باشند و به همین دلیل این آثار در معرض تخریب قرار گرفته است. به‌عنوان‌مثال، بنده و گروه فیلم‌برداری برای رسیدن به «قلعه گلاب» در خوزستان سه ساعت و نیم در مسیری صعب‌العبور با شیب تند، کوهنوردی کردیم. ما به این نکته توجه داریم که حافظیه و تخت‌جمشید، نیازی به معرفی بنده و همکارانم ندارد زیرا این آثار تاریخی کاملاً شناخته‌شده هستند. قلعه‌ها، بقعه‌ها و بناهایی که در معرض نابودی هستند، برای بنده اهمیت زیادی دارد و در این سفرها این موضوع را به سازمان میراث فرهنگی گوشزد می‌کنیم.او می‌گوید: در برخی از موارد، از بناهایی تصویربرداری کرده‌ایم که کاملاً فراموش‌شده بودند، بناهایی که آسیب‌های فراوانی به آن‌ها واردشده بود و وضعیت مساعدی نداشت که خوشبختانه بعد از تولید این اثر، توجه میراث فرهنگی و مردم به این اثر تاریخی در معرض تخریب جلب و سپس مرمت شد. این نوازنده و آهنگ‌ساز در پاسخ به این سوال که مکان‌های تاریخی بر چه اساسی انتخاب می‌شود، می‌گوید: این پروژه با هزینه شخصی انجام می‌شود و در هر استان یک گروه تحقیق مستقر شده‌اند تا به بررسی قصه‌ها و رویدادهای تاریخی هر بنا بپردازند تا بناهای مدنظر شناسایی و ضبط موسیقی در آن محل انجام شود. البته باید اعلام کنم که هیچ‌کدام از این آثار چه موسیقی و چه شعر از قبل ساخته نشده است و به‌محض این‌که ما متوجه می‌شویم مجوز حضور و اجرا در محوطه یک اثر تاریخی از سوی مسئولان میراث صادر شده است، آن اثر را می‌سازیم و بعد از مدت کوتاه یک یا دوهفته‌ای اجرا می‌کنیم. هفت‌خان دریافت مجوز ورود به محوطه تاریخی میدیا فرج نژاد به‌عنوان صحبت پایانی خود در پاسخ به این سؤال که آیا برای ضبط اثر در محوطه میراث فرهنگی مشکلی داشته‌اید، گفت: دریکی از سفرها برای ورود به محوطه‌های تاریخی شیراز مشکلات زیادی داشتیم که بعد از پیگیری‌های فراوان بالاخره مجوز صادر شد. این مشکل تنها مختص به بنده و گروه «تار و تاریخ» نیست؛ بلکه دیگر همکارانم نیز برای ورود به محوطه‌های تاریخی و ضبط و تولید آثار تصویری با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند.