20 دقیقه باران؛ مشهد فلج شد!

مسلمی - تفریحی / بارش پربار، غافلگیر کننده و ناگهانی باران عصر روز چهارشنبه هفته گذشته در مشهد هر چند موجب خوشحالی شهروندان شد اما قصه پر غصه و تکراری آب گرفتگی خیابان ها و معابر به نحوی بود که روز تلخی برای برخی شهروندان مشهدی به ویژه حاشیه نشینان رقم زد. البته این بار علاوه بر نقاط حاشیه شهر مشهد که با هر بار بارش رگباری باران دچار آب گرفتگی های جدی می شد، مردم در مناطق دیگر شهر نیز از این وضعیت بی نصیب نماندند؛ از جمله آب گرفتگی ها و تجمع آب که در امیریه و مهدیه مشهد گزارش شد و وضعیت به گونه ای بود که در برخی از این مناطق شاهد شکل گیری دریاچه ای از آب باران در معابر بودیم. بر اساس بررسی های میدانی ما آب گرفتگی در معابر بولوار جانباز، خیام، آموزگار، نقاطی از بولوار معلم، قاسم آباد و ... نیز مردم را دچار مشکل کرده بود. گزارش های میدانی و تصاویر ارسالی شهروندخبرنگاران ما از نقاط مختلف شهر نیز نشان می داد ارتفاع آب در برخی میادین و معابر شهر به نحوی بالا آمده بود که جوی های آب را پر کرده بود و با تجمع آب، خودروها از حرکت باز مانده بودند. در مناطق حاشیه شهر هم مسئله جدی تر بود، به نوعی که بنابر بررسی های میدانی یکی از فعالان رسانه ای ساکن در منطقه شهرک شهید رجایی، برخی از خانه ها با پر شدن چاه ها  در حاشیه شهر در آب غوطه ور و باعث پس زدن آب چاه های فاضلاب به داخل خانه ها شده بود که این موضوع مشکلات بسیاری برای شهروندان ساکن در این منطقه ایجاد کرده بود. البته کاربران فضای مجازی نیز دست به کار شدند و گلایه خود از آب گرفتگی و بی خیالی مسئولان را با چاشنی طنز  مطرح کردند، یکی از کاربران با ارسال فیلم هایی از آب گرفتگی شدید بولوار امیریه با طنز تلخ  نوشته بود "چرا بریم شمال کنار دریا، مشهد خودمان بهتر نیست"، یا کاربر دیگری با ارسال فیلمی از آب گرفتگی در حاشیه شهر مشهد نوشته بود "این جا دریا نیست بلکه کوچه های آب گرفته حاشیه شهر مشهد است"، تعداد زیادی از مشهدی ها نیز در تماس با گروه پیگیری حرف مردم روزنامه خراسان از شهرداری انتقاد می کردند که چرا برای آب گرفتگی ها فکری نمی کنند! یکی از شهروندان که در منطقه 6 مشهد ساکن است در گلایه ای اعلام کرد که "تا به شهرداری اطلاع ندهیم هیچ کاری نمی کنند" یا شهروند دیگری از منطقه کال زرکش در این زمینه گفت: 10 دقیقه باران شدید بارید ، بعدش کل خیابان را آب گرفت، جدول ها و جوی ها پر آب بود و‌ جداول هم زیر حجم زیاد آب گم شده بود و عبور و ‌مرور را با مشکل همراه کرده بود. این ها تنها نمونه هایی از گلایه شهروندان از آب گرفتگی ها در مشهد است، در آن سوی ماجرا نیز شهرداری اعلام کرده بود که تجهیزات و امکانات عمرانی در شهر به حالت آماده باش درآمده بودند و اقداماتی برای رفع آب گرفتگی ها و تجمع آب در مناطق مختلف شهر انجام شد که البته به اذعان معاون شهردار این امکانات پاسخ گو نبوده است. در روز چهارشنبه در فاصله زمانی 20 دقیقه بین 10 تا 16 میلی متر باران در مشهد بارید ، البته انگشت اتهام معاون خدمات شهری شهرداری مشهد برای به وجود آمدن آب گرفتگی های شدید در مناطق حاشیه شهر، به سمت ساخت و سازهای غیر مجاز هم گرفته شد، جای سوال است که این ساخت و سازهای غیر مجاز که یک شبه به وجود نیامده، این ساخت و سازهای غیر مجاز آب و برق و تلفن دارند چرا فکری برای آن نمی شود که مشکلات این طور به گردن عوامل دیگر انداخته نشود. هر تمهیداتی برای این میزان بارش باران پاسخ گو نیست معاون خدمات شهری شهرداری مشهد در گفت و گو با خراسان رضوی درباره مشکلات به وجود آمده در زمان بارش باران چهارشنبه اظهار می کند: با توجه به این که از چند روز قبل بارندگی ها در مشهد پیش بینی شده بود، ماشین آلات و تجهیزات برای آب گرفتگی های اخیر در حال آماده باش بودند، حتی ورودی کانال های آب بررسی شدند، نکته ای که وجود دارد میزان بارش باران در واحد زمان است، به هر حال کانال ها و جوی ها بر اساس میزان دبی آب طراحی شده و ظرفیت مشخصی دارند. نجفی با اشاره به بارش های اخیر که میزان شدت بارش در فاصله زمانی که اتفاق افتاد بیشتر بود، می افزاید: در بارش های اخیر (روز چهارشنبه) در فاصله زمانی 20 دقیقه بین10 تا 16 میلی متر باران بارید، این در حالی است که میزان بارش سالانه شهر مشهد 20 تا 30 میلی متر است، با این شرایط بالطبع هر طرح و تمهیداتی اندیشیده شود نمی تواند با این شدت و میزان دبی آب باران را پاسخ گو باشد. وی تصریح می کند: یک هفته پیش 20 میلی متر بار ش باران در مشهد داشتیم، این بارش باران در فاصله زمانی 15 تا 16 ساعت اتفاق افتاد و هیچ مشکلی در سطح شهر به وجود نیامد،  اما وقتی در 10 دقیقه 16 میلی متر بارش باران داشته باشیم هر سازه ای که باشد قطعا مشکل ایجاد می کند. معاون خدمات شهری شهرداری مشهد با بیان این که هر شهری متناسب با اقلیم آن طراحی می شود می افزاید: طراحی شهر مشهد با دیگر شهرها متفاوت است، تجهیزات و امکانات عمرانی که در شهر تعبیه شده پاسخ گو نیست. وی در پاسخ به این سوال که با توجه به میزان بارش باران آیا اوضاع از دسترس شما خارج شده بود؟ می گوید: این اصطلاح خوبی نیست و اوضاع از دسترس ما خارج نشده بود، تمام امکانات ما برای بحث آب گرفتگی بسیج شده بودند، اما آن تجهیزات و امکانات عمرانی که در شهر تعبیه شده پاسخ گو نیست، بعد از توقف باران با توجه به امکانات موجود تمامی مناطقی که دچار آب گرفتگی شده بودند در حداقل زمان تخلیه شدند.  به هر حال در کشورهای پیشرفته نیز میزان بارش اگر بیش از فاصله زمانی اتفاق بیفتد اگر ظرفیت ها بر اساس طراحی هایی که صورت می گیرد نباشد معضل آب گرفتگی اتفاق می افتد، از طرفی ضریب نفوذ زمین و عرض کانال در آب گرفتگی نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. نجفی در ادامه به مشکلات پیش آمده در بارش های اخیر در مشهد اشاره می کند و می افزاید: مشکلات ما در دو بخش بود، یکی این که طراحی های شهر مشهد برای دوره های بازگشت سیل 50 ساله در نظر گرفته شده است و در طراحی های خرد بازگشت های سیل برای 30 سال در نظر گرفته می شود، ضمن این که نرم بارندگی در شهر مشهد 250 میلی متر است و ظرفیت کانال های ما بر این اساس طراحی شده اند. وی تصریح می کند: مشکل دیگری که وجود دارد ساخت وسازهایی است که بدون اذن شهرداری ساخته شده است، حتی معابری در سطح شهر به ویژه حاشیه شهر وجود دارد که  شیب معابر در آن جا معکوس است به نحوی که اگر باران بیاید به جای این که از انتهای کوچه خارج  و به کانال متصل شود  در  داخل معبر تجمع  می یابد، به هر حال آن چه در حاشیه شهر اتفاق افتاده بر اساس ساخت و سازهای غیر مجاز است . 135 نقطه شهر مشهد مستعد آب گرفتگی هستند نجفی با بیان این که در شهر مشهد و در حالت بارندگی نرم، حدود 135 نقطه مستعد آب گرفتگی هستند می افزاید: برای  حل مشکل آب گرفتگی این مناطق باید کار شود، این نقاط ظرفیت آب گرفتگی و تجمع آب را دارند، در بارشی که در دو روز گذشته در مشهد اتفاق افتاد توزیع نامتوازنی از بارش باران در شهر مشهد  داشتیم به نحوی که در مناطق 2، 10، 12 بار ش باران بیشتر بود، با این وضعیت ما در منطقه امیریه مشکل آب گرفتگی داشتیم، چند نقطه نیز آب گرفتگی داخل منازل بود که آتش نشانی ورود کرد. 70 درصد نقاط آب گرفتگی در حاشیه شهر مشهد معاون خدمات شهری شهرداری مشهد در ادامه با بیان این که عمدتا نقاط آب گرفتگی در حاشیه شهر مشهد بوده است،تصریح می کند: حدود 70 درصد نقاط آب گرفتگی در حاشیه شهر مشهد است. شهرداری برنامه زمان بندی اعلام کند به هرحال بارش این حجم از باران و هشدارها در زمینه بارش های رگباری از چند روز قبل از وقوع توسط هواشناسی ارائه شده بود، این که اعلام شود امکانات پاسخ گوی این حجم از بارش نبوده شاید توجیهی غیرقابل پذیرش باشد. در بارش روز چهارشنبه علاوه بر مشکلات عمده برای حاشیه نشینان، شاهد آب افتادگی، آب گرفتگی و تجمع آب در دیگر نقاط شهر هم بودیم که باید برای آن فکری عاجل شود. لذا ضروری است تا شهرداری یک برنامه زمان بندی شده برای اصلاح و به‌سازی کانال ها و نقاطی که دچار آب گرفتگی می شود اعلام کند کما این که  پیشتر مدیر کل نظارت بر نگهداری و تعمیرات و بهره برداری تاسیسات و زیرساخت های شهری شهرداری مشهد  اعلام کرده بود تا سال 1400 توانستیم 200 نقطه از آب گرفتگی معابر را اصلاح کنیم.