روزنامه وطن امروز
1401/03/11
ذبح هنر در جشنواره سیاسی
سمیرا جلیلی: این روزها صحبت از فیلمی است که در آن به ساحت قدسی امام رئوف حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا علیه آلاف‌التحیه و الثناء، توهین شده و اتفاقا در جشنواره کن هم جوایزی دریافت کرده است. تیزر، پوستر و موضوع فیلم نشان می‌دهد کارگردان به اصطلاح ایرانی‌الاصل آن که تبعه دانمارک است، کاملا مغرضانه و با سوگیری این فیلم را ساخته، گویی دانمارک کشوری برای پرورش آدم‌هایی است که براحتی می‌توانند عقاید میلیون‌ها انسان را نادیده گرفته، زخم بزنند و بعد با ژست پوپولیستی از آزادی بیان سخن‌ها برانند. ما در ایستگاهی از زمان توقف کرده‌ایم که در آن رسانه‌ها دین را افیون توده‌ها می‌خوانند و تنها راه نجات بشر را توجه به تفکر اُمانیسم می‌دانند، این در حالی است که تمام تمدن‌ها و فرهنگ‌های الهی و حتی غیرالهی، همه در انتظار منجی هستند و می‌دانند الگوی زندگی‌شان، نیازمند یک روح در کالبدی مرده است و طبیعتا آن روح، مادی نیست. اسم فیلم «عنکبوت مقدس» است. اولین چیزی که نظرتان را جلب می‌کند، پوستر آن است؛ خیابان‌ها و شاهرگ‌های اصلی و نقطه‌ای که در مرکزیت این خیابان‌هاست، حرم پیشوای هشتم شیعیان، امام رضا(ع) است. موضوع فیلم بر اساس یک ماجرای واقعی درباره فردی است که در دهه 80، ۱۶ زن خیابانی را به قتل رساند. تیزر فیلم همان فرد را مدام در رفت‌وآمد به حرم نشان می‌دهد. سکانس‌های بسته و نورپردازی تاریک، این تصور را در ذهن مخاطب متبادر می‌کند که قاتل انگیزه‌های مذهبی داشته، در حالی که طبق اسناد بازجویی‌ها و صحبت‌های مجرم، وی از سلامت روان برخوردار نبوده است. کارگردان این فیلم موضوعی را انتخاب کرده که بتواند با توسل به آن، برای خود اعتباری کسب کند، زیرا حقیقت این است که جشنواره‌ها و مراسمات رسمی سینما و هر ساحتی که زمینه پرداختن به سیاست در آن فراهم است، فرش قرمزی است برای افرادی که تحقیر ملت خود را به بهانه آزادی بیان دستمایه تمسخر سیاست‌گذاران این عرصه کرده‌اند. تلخی ماجرا آنجاست که هنر و اعتبار آن در این ماجرا، کمرنگ‌ترین جایگاه را دارند و الا فیلمی با این مضمون و بازیگران درجه چندم آن، این اقبال را به لحاظ هنری نداشت که در بین آثار برتر سینمای جهان بتواند جایی برای خود دست و پا کند. تلخ‌تر آنکه این مناسبات به هنرمندان ایرانی تبعه کشورهای خارجی محدود نمی‌شود و هر ساله ما شاهد درفشانی و اظهارنظر‌های غیرواقع به اصطلاح هنرمندان داخلی هم هستیم؛ افرادی که با تکیه بر فرصتی که همین سیستم حاکم کشور برای آنها فراهم کرده، به موقعیتی رسیده‌اند، رخت چرک‌‌های‌شان را در حیاط همسایه می‌شویند، آن هم همسایگانی که هیچ ارزش و اهمیتی برای گوینده و مسائلش قائل نیستند. فیلم «عنکبوت مقدس» برنده جایزه‌ای در جشنواره فیلم کن شد، چیزی که خیلی دور از ذهن نبود و اساس پایه‌گذاری این جشنواره‌ها، یکدست کردن فرهنگ‌های اصیل و تبدیل هنرمندان و نخبگان آنها، به افرادی تابع و حافظ منافع غرب است. القصه! این فیلم احساسات مذهبی و میهن‌پرستانه ارادتمندان و عاشقان خاندان عصمت و طهارت را جریحه‌دار کرده است اما آیا این کافی است؟! جواب مشخص است. البته می‌دانیم قدرت رسانه و تفکر امپرالیسم بر جهان غالب است و این نخستین توهین و آخرین آنها نبوده و نخواهد بود اما خواستار واکنش سریع و صریح و شفاف دستگاه دیپلماسی به این هتک حرمت‌ها هستیم، تا آنجا که عرصه را بر بی‌حرمت کردن المان‌ها و عقاید محترم مردم، تنگ گردانیم. سخنی هم با امام رئوف و امام مهربانی‌ها: آقای خوب همه ما! هرچند قلب ما به خاطر توهین و بی‌احترامی به ساحت قدسی شما محزون و خشمگین است اما به رسم مسلمانی می‌خواهیم شما، ما را در این دین و ادای دِین به مکتب اصیلی که شما از شروط ماندن در آن کهف حصین هستید، ثابت قدم بدارید و به ما مسیر درست اندیشیدن و مبارزه و دفاع را بیاموزید، ما خاک و خاکسار حریم حرم بی‌مانند شماییم. به قول شاعر: «نشسته‌ام چو غباری به شوق اذن دخول بیا بگو نتکانند پادری‌ها را» والسلام علی من اتبع الهدی
